Het geheim van succeskoppels: ‘We laten de ander de ruimte en vinden altijd een middenweg’

Twee succeskoppels delen over hun geheimen.

Je leest en hoort vaak over scheidingen

Meryl Streep is al meer dan veertig jaar samen met haar Don, Goldie Hawn komt in de buurt als het gaat om het hebben van een lange relatie. En in ons eigen land zijn onder andere Renate Verbaan en Winston Gerschtanowitz, Erik de Vogel en Caroline De Bruijn en Bastiaan en Tooske Ragas al heel lang samen. Maar laten we eerlijk zijn: dat zijn uitzonderingen. En bovendien is het nog maar de vraag of deze stellen over tien jaar nóg samen zijn. Heel af en toe hoor of lees je nog weleens over een zestigjarig huwelijksfeest, maar veel vaker over scheidingen, van zowel bekende als minder bekende Nederlanders. Dat is ook niet zo vreemd, want het blijkt behoorlijk lastig om het heel lang heel leuk te hebben samen.

Seven year itch

Al na zeven jaar gaat het vaak mis, de zogenaamde seven year itch. Je gaat je vervelen, hebt het gevoel ‘vast te zitten’ in een saaie dagelijkse routine, mist de passie van het begin, doet nog maar weinig leuke dingen samen met je partner en voelt je niet gezien en gehoord. Het duurt gemiddeld zeven jaar voordat de meeste mensen binnen een relatie vreemdgaan en ook de meeste scheidingen vinden plaats na zeven jaar samenzijn. Maar volgens de Duitse wetenschapsjournalist Werner Bartens, van wie onlangs het boek Het geheim van lange liefde uitkwam, gaat het vaak na zo’n anderhalf jaar al mis. Dan komen de lustopwekkende stofjes (zoals dopamine) niet meer in grote hoeveelheden vrij en neemt om te beginnen de seksdrive af. Na vier jaar wordt het fysiologisch dieptepunt bereikt en is de ‘romantische liefde’ voorbij. Volgens hem is er dus sprake van een four year itch en niet van een seven year itch.

Het belang van verbinding

Psychologe en Margriet-columniste Annette Heffels vindt het niet zo interessant om te kijken naar wannéér het misgaat, maar vooral naar waaróm het misgaat. Of dat nou na vier, zeven, tien of misschien zelfs twintig of dertig jaar is. Annette: “Het draait in een relatie om verbinding. Als de verbinding met onze geliefde wordt bedreigd, raken we in paniek. Vanuit die paniek reageren we door te vechten of te vluchten. We beginnen de ander verwijten te maken of te bekritiseren, of we sluiten ons af. Als dat vaker gebeurt en we niet de weg naar elkaar terug kunnen vinden, kunnen er patronen ontstaan waar we in verstrikt raken.” Volgens de psycholoog is het meest voorkomende patroon dat waarbij de een de ander bekritiseert en aanvalt, waarna die ander zich terugtrekt. “Het voelt niet zo, maar toch is dit in feite een (ongelukkige) manier om de relatie te beschermen. De aanvaller probeert de ander te bereiken en te worden gehoord en begrepen. De terugtrekker wil voorkomen dat het nog verder uit de hand loopt en de relatie nog meer wordt beschadigd.

Patronen

De bedoeling is dus om dichter bij elkaar te komen, maar het effect is juist een grotere verwijdering. Een tweede patroon is dat van ‘aanval-tegenaanval’. De een valt aan en de ander reageert met een tegenaanval. Ten slotte is er ook nog een patroon waarin beiden zich terugtrekken en er dus niet meer echt wordt gepraat.” Uiteindelijk gaan deze patronen volgens Annette Heffels bijna altijd over de angst niet te worden gehoord, gezien en gewaardeerd en de ander te verliezen. “Als stellen bij mij in relatietherapie komen, probeer ik ervoor te zorgen dat beide partners zich bewust worden van het patroon en dat ze gaan zien waardoor dit patroon wordt getriggerd. Vervolgens onderzoeken we samen wat de diepere gevoelens en behoeften zijn onder de boosheid en irritatie die meestal meer aan de oppervlakte liggen en help ik hen emoties en behoeften op een goede manier te uiten, waarbij er ook aandacht en begrip is voor wat de ander voelt en nodig heeft.”

Lees ook:
Relatietherapie: ‘We hebben te weinig moeite voor elkaar gedaan en vermeden moeilijke onderwerpen’

Tijd maken

Vooral dat laatste is volgens Renate (50) en Erik (53) Blauw heel belangrijk. De twee kennen elkaar al 29 jaar en zijn naar eigen zeggen nog heel gelukkig samen. Wat is hun geheim? Renate: “We zijn emotioneel betrokken bij elkaar, praten veel over ons gevoel. Dat heeft Erik overigens wel moeten leren, hoor. In het begin lukte hem dat niet zo goed. We maken tijd voor elkaar. Vroeger, toen de kinderen klein waren, bereidde ik eerst eten voor hen en als ze dan op bed lagen, gingen Erik en ik nog samen eten én natafelen. Die tijd voor elkaar was echt nodig, want we werkten allebei. Een keer per jaar gingen we met z’n tweetjes op vakantie, dan kwamen opa en oma in huis om voor de kinderen te zorgen.”

Erik: “Wat ik ook heel belangrijk vind: we geven elkaar de vrijheid. Doen leuke dingen voor onszelf. Zo gaat Renate elk jaar met vriendinnen een weekje weg.” Renate: “Natuurlijk hebben wij ook wel lastige periodes gekend. In het begin, toen we net samenwoonden, hebben we behoorlijk wat ruzie gehad. Hij kwam net bij zijn ouders vandaan en was het niet gewend om dingen in het huishouden te doen. Koken deed hij niet en hij gooide zijn jas neer als hij thuiskwam. Ik ben netjes en opgeruimd, Erik is een rommelkont.”

Huishoudelijke ergernissen

Annette Heffels ziet het vaak, dat de ruzies over de taakverdeling gaan. Vooral bij jonge stellen. “Vrouwen hopen en verwachten vaak dat hun man uit zichzelf doet wat zij van hem verwachten. Vrouwen vinden het moeilijk om daar steeds om te moeten vragen. Maar doe dat wel! Mannen hebben nou eenmaal minder overzicht over wat er in huis en met de kinderen moet gebeuren. Zij hebben dat niet geleerd. En wij leren onze partners om ermee weg te komen als ze het niet doen, want dan doen we het zelf maar weer en worden daar op den duur heel boos van.

Go with the flow

”Marja (65) en Teunis (67) van der Veen hebben ook best weleens wat ‘huishoudelijke ergernissen’, maar daar maken ze nooit een groot punt van. Marja: “Ik doe de dingen weer net anders dan Teunis. Als hij de was heeft gedaan, hangt-ie die op in van die punten. Best irritant. Maar ook weer niet belangrijk genoeg om moeilijk over te doen. Hij dóét tenminste de was. En hij strijkt en kookt.”Teunis: “Ik ben veel gestructureerder dan Marja, zij is best chaotisch. Ik ben dan ook de regelaar. Als we volgende week iets willen doen, regel ik dat nu al. Marja zou dat de dag voor vertrek doen. En als ik de ochtendkrant aan het lezen ben, gaat zij van alles voorlezen en denk ik: nu even niet. Maar daar kunnen we samen wel om lachen.” Marja: “Ach weet je? Je moet gewoon niet op alle slakken zout leggen. Het gaat om de balans. Als de vervelende dingen niet meer opwegen tegen de leuke dingen, dan pas wordt het lastig.” Teunis: “Ik vind het niet zo erg om soms iets te doen wat ik niet per se wil doen. We zijn allebei nogal van go with the flow.”

De ander de ruimte laten

Marja en Teunis zijn 44 jaar samen. Ze leerden elkaar kennen via een gezamenlijke vriendin. Marja studeerde nog en Teunis werkte als onderwijzer. Marja: “Het voelde meteen heel vertrouwd. Hij was een gezellige klets en zag er leuk uit.” Teunis: “Ik vond haar knap, leuk. Ze had een groene overall aan, dat weet ik nog. En inderdaad; het voelde heel vertrouwd. Het ging allemaal automatisch.” Toen Marja in Amsterdam ging samenwonen met een vriendin en een housewarming gaf, nodigde ze Teunis uit. Marja: “Aan het eind van de avond lagen we onder de piano te zoenen. De volgende dag zijn we een strandwandeling gaan maken. Vanaf die dag was het aan. Na een jaar woonden we samen.”

Vrijheid is belangrijk

Inmiddels zijn Marja en Teunis alweer járen getrouwd en hebben ze drie kinderen. Over het geheim van hun relatie zijn ze duidelijk en eensgezind. Marja: “We laten de ander de ruimte. We vinden altijd wel een middenweg. Prima als hij even naar een ten­toon­stelling gaat die hij graag wil zien. Daarna praten we dan bij, onder het genot van een glas wijn.” Teunis: “Die vrijheid is belangrijk.” Marja: “Ik ga straks lekker een paar dagen met mijn vriendin naar Terschelling.” Teunis: “Dat gun ik haar. En weet je wat ik ook heel belangrijk vind? Respect. Dat je openstaat voor de mening van de ander en die ook respecteert. Ook al ben je het er niet mee eens. Er is immers niet één waarheid. Ik kan een 6 zien waar jij een 9 ziet.”Die liefdevolle kijk op de ander weten te behouden is belangrijk, zeggen ook veel relatietherapeuten. Dat vereist grootmoedigheid en welwillendheid, je moet dan ook soms bereid zijn jezelf te veranderen. En naast de vrijheid om je eigen dingen te doen, óók samen nieuwe dingen doen en verbindende ervaringen met elkaar opdoen.

Intimiteit

En dan is daar natuurlijk nog een ander belangrijk punt: seks. Net na een vrijpartij maakt ons lichaam oxytocine aan, een hormoon dat zorgt voor een langdurige binding aan onze partner. Dat kan verklaren waarom koppels die geregeld met elkaar tussen de lakens duiken, gelukkiger zijn in een relatie. Om een goede seksuele relatie te behouden, is het belangrijk dat je elkaar aanraakt. Niet alleen seksueel, maar gewoon, tussendoor, gedurende de dag. Elkaar omhelzen, een kus geven of hand in hand lopen. Daar gaat de boodschap van uit: ik sta dicht bij je. Met zo’n combinatie van geborgenheid, begrip en intimiteit kan de lust duurzaam gedijen.

Een groot risico op relatieproblemen ontstaat als de ene partner minder (of geen) seks wil dan de ander. Vergeet hierbij niet: if you don’t use it, you lose it.Renate en Erik doen het nog altijd graag met elkaar. Renate: “Hoe je het ook wendt of keert: seks verbindt. We doen het nog geregeld.” Erik: “En daarnaast liggen we gewoon graag lekker tegen elkaar aan.”Ook Marja en Teunis liggen tussen de lakens niet stil. Teunis: “Je moet het fijn vinden om elkaar beet te pakken. En seks, ja, ik zou niet zonder kunnen.” Marja: “Maar tegen elkaar aanhangen op de bank vinden we ook fijn.” Teunis: “Ik ben héél knuffelig. Ik kan niet van Marja afblijven.”

Lees ook:
Relatietherapie: ‘Seks hoeft voor mij niet, ik vind het niet prettig’

Samen oud worden

Als je het goed hebt samen, voel je je niet alleen in het hier en nu fijn, maar droom je ook van de toekomst. Als de gedachte aan samen oud worden je op de een of andere manier een onprettig gevoel geeft, is het tijd om eens goed na te denken. Renate en Erik hebben veel zin in de nieuwe fase die eraan zit te komen. Renate: “De kinderen zijn sinds kort allemaal het huis uit. Ik heb totaal geen last van het legenestsyndroom. Ik denk alleen maar: o leuk, wat gaan we nu allemaal samen doen? We hebben gevoel dat we weer verder gaan waar we waren gebleven voordat we de eerste kregen. Dat verliefde gevoel komt weer een beetje terug en tegelijkertijd is onze relatie verdiept.” Erik: “We hebben een nieuw huis gekocht, eigenlijk veel te groot voor ons tweeën, maar zó mooi. Aan de uiterwaarden, met vrij uitzicht. En dicht bij de kinderen.”

Ook Marja en Teunis hebben zin in de toekomst. Teunis: “Ik heb een kleinkinderwens. Het lijkt me geweldig om opa te worden.” Marja: “Het voornaamste vind ik dat we gezond blijven en dingen kunnen blijven ondernemen.” Teunis: “Ja, leuke dingen doen: samen én alleen.”Al met al kunnen we één ding concluderen: de beste relaties zijn die tussen mensen die ieder een goed leven hebben en de ander niet per se nodig hebben voor hun eigen geluk. Het is een cliché, maar je kunt pas van de ander houden als je van jezelf houdt.

Tekst | Marijke Kolk
Fotografie | Ester Gebuis

Dit artikel verscheen eerder in Margriet 49 – 2021. Dit nummer nabestellen kan via lossebladen.nl.