Relatietherapie: ‘Seks hoeft voor mij niet, ik vind het niet prettig’

Emma: “Teun en ik hebben het heel fijn samen. We kenden elkaar al van buurtbijeenkomsten. Hij wist dat mijn man lang ziek was geweest voor zijn overlijden en toen hij datzelfde meemaakte met zijn vrouw hebben we elkaar daar een keer over gesproken. Over hoe dubbel dat kan voelen: enerzijds wil je dat iemand bij je blijft, anderzijds wil je dat er een einde komt aan het lijden. We hebben dat gesprek beiden als bijzonder ervaren. Je voelt je tijdens zo’n periode van ziekte zo eenzaam. Iedereen leeft gewoon door. Mensen vragen wel hoe het gaat en of ze wat kunnen doen, maar ze kunnen zich niet echt voorstellen hoe het is. Dus toen ik een paar maanden later hoorde dat zijn vrouw was overleden, ben ik bij hem langsgegaan. Daarna hebben we elkaar geregeld gezien en soms samen gegeten."

Vriendschap

"Er ontwikkelde zich een vriendschap. Aan een nieuwe relatie waren we geen van beiden echt toe, maar het begon daar wel steeds meer op te lijken. We gingen vaak samen wandelen, kookten geregeld voor elkaar en namen samen een theaterabonnement. Na een paar maanden stelde hij voor om een weekend naar Parijs te gaan. Ik werd wel even angstig, omdat ik niet toe was aan seks met hem, maar dat heb ik meteen gezegd en hij begreep dat. We zijn gewoon lekker tegen elkaar aan gaan slapen. We hebben een heerlijk weekend gehad en sindsdien zijn we bijna altijd samen. Ik heb mijn huis nog wel, maar Teun heeft me gevraagd om bij hem te komen wonen. We zijn nu samen mijn huis aan het schilderen voor de verkoop."

Voorzichtige pogingen

"Ik voel me fijn bij Teun, we hebben plezier samen, hij is lief voor me, we kunnen goed praten en vinden veel dezelfde dingen leuk. Alleen de seks blijft moeilijk. Dat was in mijn huwelijk ook al zo. Ik had daar veel minder behoefte aan dan mijn man. Teun en ik hebben inmiddels wel wat voorzichtige pogingen gedaan. Hij is heel geduldig, maar het loopt steeds uit op een mislukking. Het doet pijn, ik verstar, het gaat gewoon niet."

'Ik wil hem niet kwijt'

"Ik begin er steeds meer tegen op te zien om samen te slapen, ook al zegt Teun dat hij me alle tijd wil geven. Hij denkt dat het wel goed zal komen, maar ik ben bang dat dat niet het geval is. Dat seks voor mij gewoon niet hoeft. Sterker nog: dat ik het niet prettig vind. Voor mij zou het voldoende zijn als wij als goede vrienden samen zouden wonen. Ik wil hem niet kwijt, maar voel me schuldig omdat ik hem tekortdoe.”

Lees ook:

Relatietherapie: ‘Mijn partner mag niet op de bruiloft van mijn dochter komen’

'Voor mij hoort het er wel bij'

Teun: “Ik kan haar dat niet uit het hoofd praten, dat ze mij tekortdoet. Ik hou van Emma en we hebben alle tijd van de wereld om elkaar te leren kennen, ook op lichamelijk gebied. Inmiddels is seks niet meer zo belangrijk als het was in mijn leven toen ik jonger was. Emma heeft me gevraagd of ik zonder zou kunnen en ik heb daar eerlijk op geantwoord dat het er voor mij wel bij hoort. Ik vind Emma een mooie vrouw en ik vind het fijn om haar aan te raken. Voor mij hoeft dat echt niet altijd te eindigen in gemeenschap. Ik denk dat haar spanning als we vrijen geleidelijk aan wel minder gaat worden. Als zij zich meer gaat ontspannen en we meer ontdekken wat zij fijn vindt, zal het best wel lukken."

'Ik voel dat ze er gespannen over is'

"Natuurlijk doe ik mijn best om het haar naar de zin te maken als we vrijen. Maar als ik vraag of ze iets fijn vindt, zegt ze soms van wel, maar ik vóél gewoon dat ze er dan toch nog heel gespannen over is. Ik denk dat ze het vooral zegt omdat ze mij niet wil teleurstellen. Ik vraag me af of ze misschien een nare ervaring heeft gehad toen ze klein was. Volgens haar niet. Wel is ze heel streng opgevoed en in haar jeugd door haar moeder voortdurend gewaarschuwd voor jongens. Toen ze ’s nachts een keer naar de kamer van haar ouders liep, zag ze dat die aan het vrijen waren en dat zag er voor haar – ze was toen een kind van zes – akelig uit. Ze was bang dat haar vader haar moeder pijn deed."

'Ik wil niemand anders'

"Ze heeft me gevraagd of ik ook nog een relatie met haar zou willen als het op seksueel gebied niet zou lukken. Want daar is ze dus bang voor. Ik heb daar echt goed over nagedacht en het eerlijke antwoord is dat ik dan toch met haar verder wil. Zij kan dat moeilijk geloven en zegt dat ik dan beter op zoek kan gaan naar een vrouw met wie ik wél kan vrijen. Maar ik wil niemand anders. Ik zou het wel moeilijk vinden als ik haar niet zou mogen aanraken of strelen, maar dat kan gelukkig wel. Al merk ik dat ze daar de ­laatste tijd ook terughoudend in is. Ik ben nogal aanrakerig, zij heeft dat veel minder."

"Soms voel ik dat ze zich echt moet inhouden om me niet te ontwijken of zich snel los te maken als ik haar omhels. Dat voelt weleens pijnlijk. Mijn vrouw en ik hadden een goed huwelijk en toen zij overleed, had ik nooit gedacht dat ik nog iemand zou tegenkomen bij wie ik me net zo thuis zou voelen. Bij Emma heb ik dat gevoel wel en ik prijs me heel gelukkig met haar.”

De relatietherapie

Emma en Teun moeten nog vertrouwen krijgen in hun nieuwe geluk en in elkaar. Omdat ik het gevoel heb dat ze uit angst om elkaar te verliezen niet het achterste van hun tong laten zien, stel ik voor om met beiden ook een individueel gesprek te hebben over hun ervaringen met relaties en seksualiteit. Ik weet dat het soms makkelijker is om daarover te praten als je je er niet voortdurend van bewust bent dat wat je zegt misschien moeilijk is voor je partner. Ik leg van tevoren uit dat ze mij daarbij geen geheimen moeten vertellen die de ander niet mag weten, want dat brengt me in een lastige positie. Alles wat wordt besproken in de individuele gesprekken zal vervolgens ook aan de orde komen in de gesprekken met z’n drieën.

Gewaarschuwd voor mannen en seks

In het gesprek met Emma over haar seksuele ontwikkeling en voorlichting komt naar voren dat ze vooral door haar moeder is gewaarschuwd voor mannen en seks. Ze heeft nooit met haar moeder gepraat over de mooie kanten van seks en heeft geen idee hoe haar lichaam in elkaar zit en hoe en waar ze zichzelf kan aanraken om een fijn gevoel te krijgen. Ze heeft nooit gemasturbeerd, heeft ook geen idee hoe ze dat zou kunnen doen, maar heeft wel begrepen dat het absoluut verboden was om zichzelf aan te raken bij haar schaamlippen en clitoris.

Weinig bijgeleerd

In haar eerste huwelijk heeft ze weinig bijgeleerd. Haar man beschuldigde haar ervan dat ze frigide was en zij nam aan dat dit klopte. Ze vond dat ze hem geregeld ter wille moest zijn, omdat hij daar recht op had en er ruzie kwam als ze niet wilde. Alleen helemaal in het begin van de relatie, toen ze verliefd was, heeft ze ervaren dat ze het fijn vond om te vrijen. Nadat de kinderen waren geboren voelde het als een verplichting.

'Ze voelt zich fysiek niet tot hem aangetrokken'

Dan bekent Emma me dat ze dit verliefde gevoel nooit heeft gehad bij Teun. Ze voelt zich fysiek niet tot hem aan­getrokken. Teun is zo’n dertig kilo te zwaar en als ze hem zonder kleren ziet, vindt ze zijn zware gestalte een beetje afschrikwekkend en zelfs afstotend. Ze smeekt me om dit, ondanks de afspraak om alles in te brengen in het gezamenlijke gesprek, niet tegen Teun te zeggen. Ze vindt dit te kwetsend voor hem. Ik kan me dat voorstellen en we zoeken naar een zachtere manier om te zeggen dat ze het verlangen naar gemeenschap met hem echt niet heeft, ondanks haar liefde voor hem. Teun accepteert dit.

Aanraken zonder 'dreiging'

Hij spreekt af dat hij ook geen pogingen meer zal doen om gemeenschap met Emma te hebben, maar dat hij zich wel heel graag vrij wil voelen om haar aan te raken, te kussen en te omhelzen. Emma kan dat (zeker aangekleed) ook fijn vinden als de ­‘dreiging’ ontbreekt dat er dan ook ­verder moet worden gegaan. Voor ­beiden is dit voorlopig goed genoeg. Voor alle zekerheid heb ik Emma nog wel flink wat informatie gegeven over hoe ze haar lichaam beter kan leren ­kennen, hoe ze opwinding zou kunnen ervaren en hoe ze, mocht ze dat willen, pijnloos kan vrijen.

Je weet immers maar nooit.

Beeld | Getty Images

Tekst | Annette Heffels