Relatietherapie: ‘Ben ik te saai en simpel voor haar?’

Uit de praktijk van psycholoog en relatietherapeut Annette Heffels

"Ik weet nog steeds niet wat ik aan hem heb", vertelt Ellen. "Of eigenlijk weet ik het steeds minder. Hij blijft twijfelen. Het ene moment zegt hij dat hij ervoor wil gaan, voor ons. Daarna merk ik weer dat hij dagenlang stil en in zichzelf gekeerd is. Als ik blijf aanhouden dat hij moet zeggen wat er is, zegt hij uiteindelijk dat hij niet weet of hij de juiste man is voor mij. Volgens hem zijn wij zo verschillend van karakter dat hij bang is dat we elkaar doodongelukkig maken. Wat moet ik daar nou mee? Ik kan daar zo kwaad om worden. Als je verschillend bent, kun je elkaar toch juist ook aanvullen. Je kunt toch minstens je best doen om te praten, om elkaar te begrijpen."

Vorige huwelijk

"Hij zegt dat hij dit eerder heeft meegemaakt in zijn vorige huwelijk. Zijn vrouw vond ook dat hij te gesloten en te afstandelijk was. Vervolgens bleek ze al langere tijd iemand anders te hebben en zijn ze uit elkaar gegaan. Tot zijn grote verdriet heeft hij zijn dochter daarna veel minder gezien dan hij had gewild. Zijn ex-vrouw trok namelijk meteen in bij die andere man die aan de andere kant van het land woonde."

Vreemdgaan

"Ik kan me ergens wel voorstellen dat hij daardoor bang geworden is om zich open te stellen, maar ik denk dan ook: je kunt toch leren van wat er fout is gegaan. Ik ben zijn ex-vrouw niet. Wat zij gedaan heeft is zelf vreemdgaan, daarover meer dan een jaar liegen en vervolgens hem de schuld geven van het stuklopen van de relatie, met als excuus dat hij te afstandelijk zou zijn. Ik weet dat Thijs daardoor het gevoel heeft gekregen dat hij gefaald heeft, en dat hij daarom bang is om zich opnieuw te binden en misschien weer teleurgesteld te worden. Ook heb ik wel tegen hem gezegd dat hij mij straft voor wat zijn ex heeft gedaan."

Opdringen

"Ik weet dat hij het vaak moeilijk vindt dat ik over dingen wil praten, omdat ik wil weten wat in hem omgaat. Dat is toch normaal in een relatie? Maar ik begin het inmiddels zat te worden dat ik steeds aan hem moet trekken om dingen uit hem te krijgen. Ik ben ook altijd degene die hem moet aanhalen of die het initiatief moet nemen om te vrijen. Het geeft me het gevoel dat ik me opdring en dat hij me lastig vindt."

"Ik geloof dat hij het prima zou vinden als ik hem met rust zou laten, we gewoon allebei ons ding zouden doen en in harmonie naast elkaar zouden leven. Hij zegt vaak dat hij behoefte heeft aan rust en dat hij er tegenop ziet om iedere keer van die moeilijke gesprekken te hebben, omdat het er toch altijd mee eindigt dat ik in tranen ben of dat ik hem verwijten maak."

Lees ook:

Relatietherapie: ‘Ik begon net weer een toekomst te zien toen de minnares van mijn man belde’

'Een soort verhoor'

"Het is niet zo dat ik niet wil praten over mijn gevoelens of over die van Ellen", zegt Thijs, "maar we komen niet verder door die gesprekken. Integendeel. Ellen blijft eindeloos doorvragen. Het is bijna een soort verhoor: wat ik denk, wat ik voel en of dat wel echt is wat ik voel. Het komt er altijd op neer dat wat ik voel niet klopt volgens haar. Ik zou eigenlijk iets anders moeten voelen, meer zoals zij het voelt. Ik voel vooral dat ik haar nooit tevreden kan stellen, laat staan gelukkig kan maken."

"Ook denk ik dat zij een man wil die spontaner is, die met verrassingen komt, met wie ze kan lachen en die haar, zoals ze dat zelf zegt ‘het gevoel geeft dat ze vrouw is’. Ook op dat gebied schiet ik tekort in haar ogen. Zij is heel aanrakerig en ik ben ook op dat gebied meer geremd."

Ouders

"Ik heb dat van thuis uit niet mee gekregen. Mijn ouders waren altijd druk. Ze hadden een zaak waar ze beiden in werkten. Mijn moeder heeft wel eens gezegd dat ze nooit kinderen had genomen als ze alles van tevoren had geweten. Met ‘alles’ bedoelde ze de ruzies met mijn vader, die heel veeleisend was, en de problemen met mijn broer, die van jongs af aan lastig was. Hij verzette zich tegen mijn ouders, vooral tegen het slachtofferschap van mijn moeder."

"Ik heb lang geprobeerd om het haar naar de zin te maken in de hoop dat ze dan minder boos en verdrietig zou zijn. Ik denk dat ik daardoor goed geleerd heb om me te richten op wat anderen nodig hebben. Zo erg zelfs dat ik vaak niet eens meer weet wat ik zelf zou willen. Ja rust, of dat de mensen om me heen het naar hun zin hebben. Geen ruzie of spanningen. Voor Ellen is dat niet genoeg. Zij denkt dat er van alles in mij omgaat wat ik niet wil delen met haar. Ze kan zich niet voorstellen dat ik vaak niks voel of wil. Het kan volgens haar niet zo zijn dat er alleen die leegte is in mij, die ik wel eens heb proberen te beschrijven."

Minder behoefte aan seks

"Zij heeft voor mij met haar ex-man een heel heftige relatie gehad, ook op seksueel gebied. Volgens haar was dat het enige wat goed was in die relatie. Ze konden enorme ruzies hebben en het in bed dan weer goed maken. Uiteindelijk is die relatie toch stukgelopen. Met veel ellende, heb ik begrepen. Maar ik denk dat het daardoor komt dat Ellen zich niet voor kan stellen dat mijn behoefte aan seks minder is dan die van haar. Zij ziet het als een teken dat mijn liefde voor haar niet zo sterk is als die van haar voor mij. Misschien is dat wel zo. Misschien ben ik wel niet in staat om echt op die manier van iemand te houden. Zelfs de relatie met mijn dochter is moeilijk."

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox?

Schrijf je in op margriet.nl/nieuwsbrief.

Verleden

Regelmatig zie ik mensen die van elkaar houden, maar tegelijkertijd - zonder dat te willen - elkaar steeds weer pijn doen. Ze raken elkaar op gevoelige plekken die met hun verleden te maken hebben. Zowel Ellen als Thijs komen uit gezinnen die het materieel goed hadden, maar waar weinig aandacht en liefde was. Ze hebben zich beiden als kind eenzaam gevoeld, zonder te begrijpen hoe dat kwam. Immers: ze werden nooit geslagen of slecht behandeld. Pas toen ze ouder werden en zagen dat andere ouders echt praatten en speelden met hun kinderen, dat ze tijd met hen doorbrachten en dat die kinderen bij hen terecht konden voor hulp en troost, gingen ze enigszins beseffen wat ze tekort gekomen waren.

Verschillend

De manier waarop ze beiden leerden om te gaan met dat tekort uit hun jeugd is heel verschillend. Thijs probeert moeilijke kwesties en emoties uit de weg te gaan om zo te voorkomen dat de harmonie wordt verstoord. Hij is een onzekere man, die succesvol is in zijn werk, maar zich in persoonlijke relaties slecht op zijn gemak voelt, omdat hij bang is te falen en afgewezen te worden.

Ellen daarentegen eist aandacht en liefde op. Ze vecht om te krijgen wat ze nodig heeft. Ze kan enorm overstuur raken als ze het gevoel heeft afgewezen te worden. Anders dan Thijs trekt ze zich dan niet terug. Ze schreeuwt als het ware om liefde op een manier die Thij, angstig maakt en die hem in zijn schulp doet kruipen. Hij voelt zich dan tekortschieten, net zoals vroeger met zijn moeder, met zijn ex-vrouw en met zijn dochter. Hij voelt dat hij iets mist waardoor hij ook Ellen niet gelukkig kan maken. Om de pijn van deze nieuwe mislukking niet te hoeven voelen, gaat hij gesprekken en fysieke intimiteit steeds meer uit de weg, waardoor Ellen nog wanhopiger erom roept.

Relatietherapie

In deze therapie is het niet voldoende om alleen naar het interactiepatroon in deze relatie te kijken. Het is ook belangrijk om te begrijpen waar de angst voor afwijzing vandaan komt en dat ze beiden op een andere manier proberen dat te voorkomen. Deze zogenaamde ‘coping strategieën’ die Thijs en Ellen ontwikkeld hebben, en die indertijd hielpen om een jeugd met weinig liefde te overleven, pakten in de relatie met hun vorige partners verkeerd uit, waardoor beiden nog een mislukking in hun leven moesten bijschrijven.

In de therapie gaan ze niet alleen begrijpen, maar ook voelen hoezeer de angst voor afwijzing bepalend is voor hun houding tegenover elkaar en waardoor die angst is ontstaan. Doordat ze zien hoezeer ze zelf behoefte hebben aan de geruststelling van de ander, dat die van hen houdt en niet weg zal gaan, kunnen ze die geruststelling ook geven. Ze blijven mensen met een verschillend temperament en karakter, maar zijn nu beter in staat om te zien dat ze beiden op hun eigen manier proberen te voorkomen dat ze elkaar verliezen.

Annette Heffels is psychologe. Ze is getrouwd en heeft een zoon, twee dochters en een kleinkind. De namen in deze tekst zijn vanwege privacyredenen gefingeerd en de afbeelding bovenaan is ter illustratie.

Tekst | Annette Heffels

Beeld | iStock