Nog nooit verteld: ‘Ik begrijp niet wat mijn zoon in haar ziet’

“Mijn buurvrouw vertelde me kortgeleden dat ze geholpen had bij de bevalling van haar schoondochter. Het meisje heeft geen ouders meer en zij zijn erg close. Terwijl haar zoon in de badkamer stond te hyperventileren was mijn buurvrouw achter haar schoondochter gaan zitten om haar, letterlijk, steun te geven. Zo was de baby ter wereld gekomen.

''Schoonmoeder from hell''

Het verhaal ontroerde me. Zoveel intimiteit met iemand met wie je geen bloedband hebt, ik vind het bijzonder. Ik voelde ook jaloezie. Ergens had ik dit natuurlijk ook graag gewild. Het is prachtig als je zo achter de keuze van je kind staat dat ze helemaal ‘eigen’ wordt. Bij mij is dat anders. Ik weet dat ik als schoonmoeder from hell word gezien, en daar ben ik niet trots op. Maar het lukt me niet om me anders op te stellen. Ik kan gewoon niet achter de relatie van mijn zoon staan.

Stoornis in het autistisch spectrum

Noël is enig kind. Voor hem heb ik twee miskramen gehad. Wat waren mijn man en ik blij toen we hem gezond en wel in onze armen hielden. Toen hij drie jaar was, hebben we het nog een keer geprobeerd, maar ook die zwangerschap werd vroegtijdig afgebroken. Daarna hebben we er een streep onder gezet. Onze zoon Noël was meer dan genoeg, we besloten ons op hem te focussen. Toen al merkten we dat hij veel aandacht nodig had.

Op zijn zevende werd duidelijk waarom: hij had een stoornis in het autistisch spectrum. Daardoor kwam hij sociaal niet goed mee. Er stond tegenover dat hij erg slim was. In de puberteit heb ik mij veel zorgen gemaakt. Terwijl Noëls leeftijdsgenoten verkering kregen, was hij niet weg te slaan achter de computer. En hoewel hij een mooie jongen was, maakte hij zich niet druk om zijn uiterlijk. Hij liep er vaak slonzig bij.

‘Oude jongens krentenbrood’ houding

Gelukkig vond hij zijn plek toen hij 'Kunstmatige Intelligentie' ging sturen. Daar maakte hij voor het eerst vrienden. Ook ging hij beter voor zichzelf zorgen – en kreeg meisjes achter zich aan. Ik genoot ervan als ze bij ons thuiskwamen, ik zag de adoratie in hun ogen, terwijl hij niets leek op te merken en een ‘oude jongens krentenbrood’ houding had. Ik wist zeker dat er eentje zou komen die door zijn pantser heen zou weten te breken. En inderdaad. Kirsten was een erg leuk meisje. Ze begreep mijn zoon en bracht een hoop vrolijkheid in zijn leven. Etentjes met vrienden, feestjes, enzovoort.

Lees ook: Nog nooit verteld: ‘Ik vind mezelf zo oud en lelijk’

''Hij zorgde niet meer voor zichzelf''

Dat ze er na een paar jaar voor koos om voor haar studie naar Australië te gaan en daar verliefd werd op een ander, vond ik verschrikkelijk. Noël, die luchtig op haar vertrek had gereageerd, te luchtig misschien, raakte in een diepe punt. Hij zorgde niet meer voor zichzelf en mijn man en ik hebben hem weer een tijd naar huis gehaald.

Niet zijn type

Hij was net een maand teruggekeerd naar zijn eigen woning, toen hij Mara ontmoette. Ik weet zeker dat hij alleen haar gezelschap zocht omdat hij eenzaam was. Ik kan me niet voorstellen dat zij echt zijn type was. Ik schrok toen ik haar voor het eerst ontmoette. Zes jaar ouder dan Noël, al een kind van een man die niet meer in haar leven was, en al jaren werkeloos. Ja, ik was verbijsterd.

Noëls eerste vriendin was qua intelligentie aan hem gewaagd. Ze konden uren sparren en hadden een heel eigen humor. Zij snapte ook tegen welke beperkingen Noël aanloopt vanwege zijn autisme. Mara daarentegen zei dat ze niets aan hem merkte. Nee, omdat ze niet goed keek. Ze walste op veel vlakken over hem heen. Ze praatte veel, hopeloos gebabbel. Nee, ik begreep werkelijk niet wat Noël in haar zag.

Een goedkope profiteur

Wat zij in hem zag, dat was mij daarentegen meteen duidelijk. Noël heeft een goede baan. Hij verdient uitstekend. Hij heeft een mooi huis. Zij kwam in een gespreid bedje terecht. Net zoals haar dochtertje. Laat ik duidelijk zijn: die gun ik alles. Ik heb me nooit op dat kleine meisje afgereageerd. Maar van Mara heb ik nooit geloofd dat ze echt gek was op mijn zoon. In mijn ogen is ze niet meer dan een goedkope profiteur.

''Als ik je niet moet, dan zal je dat weten ook''

Ik heb dan ook eindeloos op Noël ingepraat. Het kan niet anders of hij heeft dat met haar gedeeld – hij is de eerlijkheid zelve en zal nooit uit tactische overwegingen zijn mond houden. Dat zij precies wist hoe ik over haar dacht, kon me niet schelen. Dat merkte ze toch wel als ze bij ons op bezoek kwamen. Natuurlijk, Mara kreeg koffie. En taart, als dat er was. Maar wel als laatste, en wel het kleinste stukje. Om haar grapjes lachte ik niet en bij gesprekken negeerde ik haar. Niet moeilijk, overigens; ze zegt toch nooit iets boeiends. Natuurlijk zag ik haar krimpen op dergelijke momenten. Mijn man vond dat pijnlijk, probeerde haar erbij te betrekken. Maar ik hou niet van toneelspel. Wat dat betreft ben ik net mijn zoon. Als ik je niet moet, dan zal je dat weten ook.

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox?

Schrijf je in op margriet.nl/nieuwsbrief

''Ik ben vriendelijker geworden''

Pas toen Noël boos begon te worden over mijn houding ben ik in gaan binden. Ik merkte dat ik toch niet tot hem kon doordringen en ik wilde hem niet van mij vervreemden. Ook moet ik toegeven dat hij toch wel gelukkig leek. Mara zorgt goed voor hem, dat moet ik haar nageven. Als we bij hen komen, is alles piekfijn in orde – al heeft ze het huis veel te duur ingericht naar mijn smaak. En ze kookt fantastisch.

Mijn man overlaad haar graag met complimenten, mij lukt dat niet. Ik ben dan wel langzamerhand vriendelijker gaan doen en op haar verjaardag krijgt ze tegenwoordig heus wel een cadeautje, maar woorden van lof krijg ik niet over mijn lippen. En nog altijd gedraag ik me afstandelijk, een knuffel kan er niet vanaf. En lachen om haar wanhopige pogingen het ijs te breken met een flauw grapje: nee hoor.

Verdriet en bezorgdheid

Ik weet het: het klinkt vreselijk. En het is niet zo dat ik hiervan geniet. Achter mijn kille houding zit vooral verdriet en bezorgdheid. Ik had Noël nu eenmaal een vrouw gegund die beter bij hem paste. Met wie hij zijn leven naar een hoger plan had kunnen tillen, die hem qua ambities kon stimuleren. En met wie hij toch een rijk, sociaal leven kon hebben.

Nu zit hij vooral thuis op zijn werkkamer, achter de computer, net zoals in de puberteit. Zijn vrienden, allemaal samen met leuke, inspirerende vrouwen, ziet hij ook niet. O, wat doet me dat pijn. Maar misschien moet ik na de vier jaar dat ze samen zijn toch gaan accepteren dat dit nu eenmaal is wat hij wil. Ik heb me voor voorgenomen dat als Mara zwanger raakt, ik mijn houding opnieuw zal bijstellen. Dan zit er echt niets anders op. Maar tot die tijd blijf ik stiekem hopen dat hun relatie uitgaat.”

Tekst | Lydia van der Weide

Beeld| iStock

Dit artikel is eerder verschenen in Margriet 40– 2019.

Dit nummer thuis laten bezorgen? Ga dan naar Magazine.nl