PREMIUM
Ingrid (73) over haar coming-out in de jaren tachtig: ‘Het was een worsteling’
In de jaren tachtig was geaardheid een beladen onderwerp en het traditionele huwelijk de standaard. Auteur en journalist Ingrid Kluvers ontkende daarom bijna twintig jaar lang haar geaardheid. Haar verschenen roman Luikend is deels geïnspireerd op haar eigen ervaringen. Ook het hoofdpersonage Hans worstelt met een geheim dat niet alleen zwaar is voor haar, maar uiteindelijk ook voor haar omgeving.
Op twaalfjarige leeftijd wist Ingrid al dat ze op vrouwen viel, maar haar gevoel delen met de buitenwereld was geen optie. “Ik ben jarenlang depressief geweest, omdat ik me schaamde en me schuldig voelde, je wilt niemand teleurstellen. Ik onderdrukte mijn gevoelens, omdat het gewoon niet kon. Ik leefde met een angst voor ontmaskering.” Wat volgens Ingrid ook niet meehielp in de jaren tachtig was dat de wereld ineens werd opgeschrikt door een mysterieuze dodelijke ziekte waar alleen homoseksuele mannen door leken te worden getroffen. “De angst voor aids maakte de acceptatie van homoseksualiteit nog ingewikkelder. En de meest voorkomende scheldwoorden zijn overigens nog steeds ‘mietje’ en ‘homo’ of ‘manwijf’. Dat wil je allemaal niet naar je hoofd krijgen.”
‘Ik voelde mij misplaatst en eenzaam in mijn relatie’
Een aantal jaar later, in de jaren tachtig, had Ingrid alles waar ze naar verlangde. “Ik was getrouwd en had een leuk gezin met drie kinderen, maar was ook bloedonzeker. Ik leefde met de angst dat ze op een dag zouden ontdekken wie en wat ik eigenlijk echt ben. Dan zit je niet gezellig en ontspannen in een relatie.” Indertijd trouwde Ingrid in de hoop dat ze een keurige aangepaste vrouw zou worden.
“Het traditionele huwelijk was in die tijd de norm. Ik wilde heel graag kinderen, ik wilde een gezellig gezin. Mijn moeder is jong overleden, ik miste haar en hoopte door zelf moeder te worden dat het gemis minder zou worden. Dat heet een magische oplossing. Door te worden wat je niet meer hebt, krijg je het indirect toch. De enige manier om moeder te worden in de jaren zeventig, was toch binnen een traditioneel huwelijk. De laatste twintig jaar is het steeds meer geaccepteerd dat twee vrouwen of twee mannen kinderen krijgen. Het traditionele gezin is nog wel de norm, maar er is daarnaast gelukkig ook meer mogelijk.”
‘Mijn kinderen werden uitgescholden’
En op een dag sloeg de vlam heftig in de pan, Ingrid werd verliefd op een vrouw en zij ook op haar. “Hoezeer ik dat ook niet wilde en hoezeer ik het probeerde te ontkennen, op een dag ging ik toch voor de bijl.” Midden jaren tachtig liep het huwelijk van Ingrid dan ook definitief spaak. Een zware periode brak aan. “De drang om voor mijn geaardheid uit te komen was te sterk, langer ontkennen had geen zin. Een afschuwelijke periode, voor alle betrokkenen en misschien was het voor mij een bevrijding, maar absoluut geen reden voor grote blijdschap. Een scheiding is ellendig, je wilt je dierbaren niet zoveel verdriet doen” legt ze uit.
“Mijn naasten hebben een hoge prijs betaald voor mijn ontkenning. Achteraf kun je bedenken dat je misschien nooit had moeten trouwen, dat je eerder had moeten weten niet geschikt te zijn voor een heteroseksueel huwelijk, maar je probeert het toch met de beste bedoelingen. Uiteindelijk gaat het ten koste van het geluk van mijn kinderen die een leuke vader hadden, maar die opeens vertrok. We woonden riant en toen zaten ze ineens met een alleenstaande werkende lesbische moeder.” Ingrid is na de scheiding met haar kinderen ergens anders gaan wonen. Dat was geen makkelijke tijd. “Soms werden mijn kinderen op straat uitgescholden; kregen ze te horen dat hun moeder een ‘vieze pot’ was. Mijn kinderen waren toen nog klein en vroegen verbaasd wat dat betekende. Dat was best heftig. Ik ben wel altijd de confrontatie aangegaan en probeerde met deze personen in gesprek te gaan. Ze mochten mij uitschelden, maar niet mijn kinderen. Die konden hier niks aan doen.”
Toen haar kinderen ouder waren, is er uitgebreid gesproken over consequenties van haar coming-out. “Inmiddels zijn mijn kinderen in de veertig, en zijn ze het erover eens dat het ook positieve kanten heeft gehad: ‘Wij hebben het voorbeeld gehad van een moeder die tegen de stroom in durfde te zwemmen,’ bekenden ze mij nog niet zo lang geleden. De gebeurtenis heeft ze een meer open blik naar de wereld opgeleverd. Daar ben ik heel blij mee. Natuurlijk heeft die ervaring mijn kinderen gevormd, maar dus ook in positieve zin. Daar ben ik trots op.”
‘De wereld zit nog altijd heteroseksueel in elkaar’
Ingrid vindt dat we de afgelopen jaren goede stappen hebben gemaakt wat betreft de acceptatie van de lhbtiq+, maar dat we er nog niet zijn. “Bijvoorbeeld als ik kijk naar hoe er door ouders en scholen wordt gereageerd op de Paarse Vrijdag op basisscholen. Dit is een GSA-actiedag waarop de hele school hun steun voor sekse, gender en seksuele diversiteit kan laten zien door paars te dragen. Er zijn ouders die ervoor kiezen om hun kind op die dag thuis te houden. Dat vind ik nog oké, want dat is hun keus. Maar er zijn scholen geweest die onder die druk besloten om de hele dag maar af te blazen. Dan denk ik: we zijn weer terug bij af. Daar schrik ik erg van. Er valt dus nog steeds een hoop te winnen wat betreft de acceptatie van de lhbtiq+ in de samenleving,” aldus Ingrid.
De kern van de roman is dat de prijs hoog is als je tegen de verdrukking in iets probeert te zijn wat je niet bent. Als je wanhopig je best doet om je aan te passen aan een wereld waarin heteroseksualiteit de norm is. Nieuwsgierig geworden? Klik dan op deze link om het boek te bestellen.
