‘Ik vind dat Paul professionele hulp voor zijn ex moet inschakelen in plaats van daar elke dag heen te gaan’

Esther

“Paul heeft het heel moeilijk gehad, nadat zijn ex-vrouw Gemma had besloten om van hem te scheiden. Ze had toen al een relatie met een andere man van wie ze later ook is ­gescheiden. Paul en ik kenden elkaar toen al, maar ze heeft toch nog een poging gedaan om hem terug te krijgen. Paul vond het ­verschrikkelijk dat hij zijn kinderen veel minder zag. Hij heeft best getwijfeld of hij het niet nog met haar moest proberen, maar uiteindelijk heeft hij voor mij gekozen. Voor mij was dat moeilijk. Na mijn scheiding duurde het lang voordat ik weer een man in mijn leven durfde toe te laten. Ook vanwege mijn dochter. Toen haar vader bij ons wegging vanwege een andere vrouw heeft ze hem daarna bijna nooit meer gezien. Hij is ver weg gaan wonen en heeft een gezin met zijn nieuwe partner. Ik wilde niet dat Isa zich ­opnieuw zou hechten aan iemand die ook weer weg zou gaan.”

Nieuwe start

“Toen ik Paul leerde kennen en hem, na ­verloop van tijd, met haar kennis liet maken verliep dat heel goed. Hij was lief voor haar en het klikte met zijn twee dochters. Toen Paul twijfelde of hij met ons verder zou ­willen, heeft Isa dat natuurlijk ook meegekregen, net als Pauls dochters. Dat heeft veel spanning gegeven. Toen hij uiteindelijk voor ons koos, zijn we vrij snel daarna bij hen ­ingetrokken. Ik vond dat nog moeilijk, maar Isa vroeg: ‘Waarom gaan we eigenlijk niet in zijn huis wonen?’ Die verhuizing was voor ons echt een nieuwe start, waarbij ik af en toe nog wel de angst voelde of hij wel echt achter zijn keuze stond. Vooral ook omdat zijn ex nog vaak een beroep op hem deed. Ik vond het moeilijk dat hij dan altijd, bij wijze van spreken, alles uit zijn handen liet vallen en meteen naar haar toe ging. Geregeld kwam hij dan pas laat terug, omdat ze ergens overstuur over was en hij de kinderen niet zo bij haar wilde achterlaten.”

“Nu blijkt dat ze depressief is. Ze krijgt ­medicijnen en is in therapie, maar dat helpt allemaal niet. En dus moet Paul er weer voor haar zijn om te voorkomen dat ze de hele dag in bed blijft liggen, om te zorgen dat ze eet en om haar gerust te stellen als ze zich angstig voelt. De kinderen proberen ook wel te helpen, maar die hebben hun eigen leven en kunnen er alleen in de weekends voor haar zijn. Ik weet dat het egoïstisch van me is, maar ik vind dat Paul professionele hulp voor haar moet inschakelen in plaats van daar elke dag heen te gaan.”

Paul

“Ik begrijp wel dat het voor Esther moeilijk is, maar ik kan niet anders. Gemma en ik ­hebben heel veel meegemaakt. Ik weet dat ze kwetsbaar en angstig is. Zo’n depressie is vreselijk. Ze komt tot niets, is broodmager geworden, ze slaapt niet en raakt daardoor totaal uitgeput. Behalve mij en de kinderen heeft ze niemand. Dat ligt ook aan haarzelf, omdat ze moeilijk is in de omgang en met iedereen ruziemaakt. Haar twee broers en haar zus ziet ze daarom niet meer. Haar ouders zijn overleden. Ze heeft, of had, wel twee vriendinnen, maar die ­hebben ook hun baan en gezin, dus op hen wil ze geen beroep doen. Ik denk ook dat mensen afhaken omdat ze steeds hetzelfde verhaal vertelt, waarin zij het slachtoffer is. Als iemand haar probeert te helpen wijst ze dat af en zegt ze dat mensen niet begrijpen wat ze doormaakt. Ik ben de enige die nog iets met haar kan. Ik zorg dat ze opstaat, ga met haar wandelen en zorg dat ze wat eet en haar medicijnen neemt. Ik ben ook met haar mee geweest naar de psychiater, omdat ze zich tegenover hem beter voordoet dan ze zich voelt, waardoor hij niet besefte hoe slecht ze eraan toe was. Ik kan haar nu niet aan haar lot overlaten. Ik doe dit vooral ook voor de kinderen, want voor hen is dit vreselijk zwaar.”

Manipulatie

“Esther denkt dat Gemma me manipuleert en dat ze op deze manier probeert mij weer terug te krijgen. Ze vraagt zich af of Gemma en ik niet zó met elkaar verweven zijn, dat er eigenlijk geen ruimte is voor een andere relatie. Ze neemt het Gemma kwalijk dat ze voortdurend hulp vraagt, maar niks doet met de adviezen of de hulp die ze krijgt. Een van mijn dochters heeft me laatst verteld dat ze er vreselijk tegen opziet om haar moeder op te zoeken, omdat die alleen maar klaagt als ze bij haar is. Gemma brengt het dan vaak niet op om uit bed of van de bank te komen en het huis een beetje op te ruimen en het gezellig te maken. Als ik of mijn dochters komen, moeten die schoonmaken en boodschappen doen en krijgen ze vaak ook nog het verwijt dat ze niets voor haar doen en dat ze nooit komen. Gemma dreigt geregeld dat het leven voor haar niet meer hoeft en dat het beter voor iedereen zou zijn als ze er niet meer was. Vooral voor de meisjes ben ik bang dat ze dat dreigement nog een keer uitvoert.”

De therapie

Na overleg dat Paul, met toestemming van zijn ex-vrouw Gemma, contact heeft met de psychiater die haar behandelt, komt het voorstel dat zij gaat deelnemen aan een groepstherapie voor depressieve ­patiënten. Het programma bestaat uit vijf bijeenkomsten per week, waarbij ­patiënten worden geactiveerd om te sporten en dingen te ondernemen, liefst met anderen, die ze vroeger leuk vonden. Daarnaast worden ze gestimuleerd goed voor zichzelf te zorgen. Ten slotte worden factoren die herstel bemoeilijken, besproken. Bij Gemma zal dit vooral gaan over haar afhankelijkheid van mensen die voor haar zorgen.

Uit deze gesprekken komt naar voren dat Paul zich verplicht voelt om Gemma te helpen, maar dat hij eigenlijk haar problemen mee in stand houdt. Door voortdurend op afroep beschikbaar te zijn, blijft ze afhankelijk van hem en houdt ze de fantasie in stand dat het nog goed komt tussen hen. Ze zal haar eigen leven vorm moeten geven en moeten leren om een eigen netwerk te vormen met mensen die om haar geven. Ze kan niet verwachten van de mensen om haar heen dat het eenrichtingverkeer is, waarbij voor haar wordt gezorgd zonder dat ze iets terug hoeft te geven. De gesprekken met de groep lotgenoten helpt om haar te laten inzien hoe ze met anderen omgaat en wat dat met hen doet.

Angsten

Met Esther en Paul bespreek ik hun ­angsten en het effect dat die op hun ­relatie hebben. Esther is bang om Paul te verliezen. Ze vreest dat Gemma hem van haar isoleert en dat ze hem verantwoordelijk maakt voor haar leven. Haar oude angst dat Gemma en Paul iets bijzonders hebben wat belangrijker is dan zijn relatie met haar laait weer op. De angst van Paul is dat Gemma een einde aan haar leven zal maken en dat hij daar de oorzaak van is. Hij voelt zich schuldig en verantwoordelijk als hij ziet hoe bang, eenzaam en wanhopig ze is. Hij is gevoelig voor haar beschuldiging dat hij haar in de steek heeft gelaten, hoewel dat feitelijk niet het geval was.

De gesprekken met Esther en Paul gaan er ook over hoe hij het contact met Gemma kan begrenzen zonder haar helemaal in de steek te laten. Die ­begrenzing is ook nodig om Esther te laten voelen dat ze veilig is bij hem en dat zij de belangrijkste is voor hem. Wat helpt is dat Paul het contact met Gemma niet meer laat afhangen van hoe ze zich voelt. Hij zoekt haar een keer per week op of nodigt haar uit om te wandelen. Als ze tussendoor belt omdat het niet goed gaat, zegt hij dat hij haar zal zien op de afgesproken tijd en dat ze een van haar vriendinnen of groepsgenoten kan bellen. Het voorstel van Esther om Gemma af en toe bij hen thuis uit te nodigen, wijst Gemma af. De bedoeling van Esther was, naast mededogen, ook om op die manier duidelijk te maken dat zij de vrouw van Paul is, maar dat is precies wat Gemma nog niet heeft geaccepteerd.