‘Ik krijg de meest grove scheldwoorden naar mijn hoofd als ik hem durf lastig te vallen’

Hanneke:

“We hebben twee kinderen die ons nodig hebben en ik zou het verschrikkelijk vinden als zij moeten opgroeien met gescheiden ouders. Zonder hen zou ik al lang weg zijn geweest. Aan de andere kant vraag ik me ook steeds vaker af of het niet júíst beter voor hen zou zijn als wij uit elkaar zouden gaan. Want het kan ook niet goed zijn voor hen om die ruzies mee te maken. Bastiaan verdwijnt dan naar zijn kamer of gaat naar vrienden, maar Lauren is heel gevoelig. Ze vindt het vreselijk als wij ruzie hebben en heeft al vaak gevraagd of wij gingen scheiden. Als ik haar dan vraag of ze dat erg zou vinden, zegt ze dat ze dat niet wil, want dat ze papa en mij allebei niet kan missen en dat ze niet wil verhuizen.”

Zijn eigen leven

“Ik weet dat ik zelf vaak te heftig reageer, maar ik weet niet hoe ik anders moet doordringen tot Joost. Hij leeft totaal zijn eigen leven. Hij heeft het druk en is gestrest en daar moet iedereen rekening mee houden. Als ik thuiskom zit hij achter zijn laptop met een glas wijn, of een fles. En om het minste of geringste valt hij uit, vooral tegen mij en Bastiaan. Lauren wordt nog wel ontzien. Die heeft altijd een streepje voor gehad bij hem. Tegenover mij gedraagt hij zich echt respectloos. Als ik hem iets vraag, snauwt hij dat ik niet zo aan zijn kop moet zeuren. Ik krijg de meest grove scheldwoorden naar mijn hoofd als ik hem lastig durf te vallen. Hij weigert dingen met mij te bespreken. Als we iets voor in huis moeten aanschaffen en ik zeg wat ik graag zou willen, doet hij precies het tegenovergestelde. En als ik een opmerking durf te maken over iets in het nieuws krijg ik te horen dat ik te stom ben om dat te begrijpen. Het is omdat u er nu bij bent, maar anders zou hij me al tien keer hebben onderbroken om te zeggen dat ik altijd wat te klagen heb en dat de dingen die ik zeg totaal niet kloppen.”

Wél leuk tegen andere vrouwen

“Als er anderen bij zijn is hij altijd even leuk en belangstellend, vooral tegenover andere vrouwen. Maar thuis komt er tegen mij geen vriendelijk woord uit. Hij heeft totaal geen belangstelling voor wat ik doe. Als er iets speelt op mijn werk, zegt hij altijd dat ik de dingen verkeerd zie of aanpak. Ik heb geprobeerd duidelijk te maken dat ik zo niet verder kan omdat ik doodongelukkig ben. Hij zegt dan glashard: ‘Als het je niet bevalt, rot je maar op, maar denk niet dat je dan nog op een cent van mij hoeft te rekenen.’ Dit gesprek is mijn laatste hoop. Als dit niets verandert weet ik het echt niet meer.”

Lees ook: Het geheim van succeskoppels: ‘We laten de ander de ruimte en vinden altijd een middenweg’

Joost:

“Hanneke presenteert zich naar anderen altijd als slachtoffer. Ik ben de schoft die geen aandacht heeft voor haar problemen, alleen maar werkt, zich thuis volgiet met drank en zich vervolgens op haar afreageert. Wat ze er niet bij vertelt is hoe zijzelf tekeer kan gaan om niks. Dat wil zeggen: om dingen die ik verkeerd heb gedaan, anders had moeten doen of met haar had moeten overleggen. Een gesprek met haar eindigt er altijd mee dat ze een stroom van verwijten spuit en vervolgens begint te krijsen dat ze wil scheiden. En dan verwijt ze mij dat ik de kinderen overstuur maak. Terwijl ik zelden of nooit een ruzie zal beginnen. Ik wil eigenlijk vooral met rust worden gelaten als ik thuiskom. Maar als zij vervolgens begint met haar geklaag en geruzie, dan wordt het me ook geregeld te veel en wil ik haar duidelijk maken dat ze met haar luxeleventje en een parttime baantje echt niks te klagen heeft.”

Stemverheffing

“Het is dus zeker zo dat ik, nadat ik van alles naar mijn hoofd heb gekregen, ook weleens uit mijn slof schiet en met stemverheffing praat. Maar ik kan u verzekeren dat dit niet te vergelijken is met haar geschreeuw, dat uiteindelijk altijd eindigt in tranen omdat ze zo zielig is en zo slecht door mij wordt behandeld, dus dat ze moet vertrekken omdat ze anders kapotgaat aan onze relatie. Als ze echt wil scheiden moet ze dat doen in plaats van daar steeds alleen maar mee dreigen, zodat ze daarmee Lauren overstuur maakt. Bas weet intussen wel dat hij zijn moeders dramatische gedoe met een flinke korrel zout moet nemen. Hanneke gaat heus niet scheiden. Ze heeft het veel te goed. Ze kan in feite doen wat ze wil, we hebben een mooi huis, ik heb een goed inkomen en we hebben twee gezonde kinderen. Ik zie haar echt niet naar een huurhuisje van een woningbouwvereniging verhuizen. Want als ze vertrekt hoeft ze op mij niet te rekenen. Ik wil uiteraard betalen voor de kinderen, maar zij ziet maar dat ze het redt. Ik ben niet van plan om haar financieel te onderhouden. Als ze oorlog wil, kan ze die krijgen.”

Voortdurende ruzies

“Ze zegt dat ze de kinderen geen scheiding wil aandoen. Wat mij betreft hoeft dat ook niet. We kunnen ons leven als gezin blijven leiden, mits die voortdurende provocaties en ruzies stoppen. Ik wil gewoon dat ze me met rust laat. Ik zal haar dan ook niet lastigvallen. Natuurlijk is dat voor mij ook niet zoals ik dat had gewild toen we samen begonnen, maar ik zou hier nu al heel tevreden mee zijn.”

Lees ook: Relatietherapie: ‘Hij zegt dat hij niet weet hoelang hij wegblijft’

De therapie

Als ik kennismaak met een paar dat zich aanmeldt voor relatietherapie, schat ik in het begin in of er nog sprake is van liefde. Meestal vraag ik dat rechtstreeks: ‘Houden jullie, ondanks de problemen, nog van elkaar en waarom?’ Het antwoord op die vraag zegt veel, maar niet alles. Liefde blijkt ook en vooral uit de manier waarop partners naar elkaar kijken en luisteren, elkaar soms even aanraken als de ander het moeilijk heeft, of een lachje bij een herinnering aan een goed moment.

Waakvlammetje

Bij veel paren die ruziemaken is er ook nog liefde voor elkaar, ook al brandt die op een waakvlammetje. De verwijten zijn vaak een wanhopige poging om tot de ander door te dringen. Partners willen worden gehoord, gezien en begrepen en waarom zou je dat willen als de ander niets meer voor je betekent? Ik vind die ruzies vaak pijnlijk om aan te zien. Mijn eerste neiging is om de rust en redelijkheid te herstellen. Door schade en schande en uit de boeken weet ik dat dit niet helpt. Integendeel; hoe meer je iemand die boos is probeert te kalmeren, hoe meer hij gaat uitleggen dat er geen reden is tot kalmte. Bovendien is een valkuil dat beiden je proberen te overtuigen van hun gelijk. De ander overtuigen is al lang zinloos gebleken, maar met de therapeut aan hun kant zouden ze kunnen ‘winnen’.

Strijd

Ik krijg de indruk dat Hanneke en Joost weinig liefde meer voelen voor elkaar en dat hun strijd vooral wordt ingegeven door hun verlangen om te ‘winnen’. Ik doe mijn best om duidelijk te krijgen of er onder de verwijten van Hanneke de behoefte schuilt om te worden gehoord en begrepen en onder de woede van Joost de machteloosheid en het verdriet vanwege de voortdurende afwijzing. Beiden blijven echter met elkaar in gevecht, waarbij ze benadrukken dat de ander de oorzaak is van de ruzie. Mijn pogingen om het patroon te tonen en te laten zien dat ze op elkaar reageren haalt eveneens weinig uit. Ik leg uit dat praten geen zin heeft als ze zo boos zijn. Als de emoties zó hoog oplopen dat je elkaar kwetst en beschadigt, lukt het zeker niet om dichter bij elkaar te komen. Je reactie komt dan voort uit je emotionele brein en je kunt niet constructief nadenken over een oplossing. Ik bespreek met hen dat ze een time-out moeten nemen, letterlijk afstand van elkaar, als de spanning te hoog oploopt. Ook dat lukt niet.

Diepere emoties

Uiteindelijk zeg ik dat ik het niet meer weet. Alle pogingen om hen naar elkaar te laten luisteren en te onderzoeken wat hun diepere emoties zijn, mislukten immers. De keer daarna, die eigenlijk een afsluitend gesprek zou zijn, blijkt heel anders te verlopen. Thuis heeft Hanneke geconcludeerd: ‘Als zelfs Annette het opgeeft met ons, dan moet het wel heel erg zijn.’ Joost heeft daarop gereageerd met: ‘Misschien moeten we dan toch eens proberen op een andere manier met elkaar te praten.’ Dat blijkt te zijn gelukt. Er bleek een opening toen ik die niet meer zag. Die was niet aan mij te danken, maar aan hun eigen inzet.

Namen en sommige omstandigheden zijn om privacyredenen veranderd.