Humberto Tan: ‘Heel cliché, maar de liefde is als het leven zelf. Er zijn ups en downs’

In een verder vrijwel verlaten café aan de Amsterdamse Middenweg schuift Humberto Tan zijn cappuccino naar de rand van de tafel. Hij heeft een paar drukproeven meegenomen van Morgen gaat het beter, een lijvig koffietafelboek waarvoor hij honderd honderdjarige mensen fotografeerde en sprak. Wat begon als een mooi idee mondde uit in een boek dat vanaf 17 november in de winkel ligt. Zo gaat dat wel vaker, zegt Humberto, zoals altijd onberispelijk gekleed. Want terwijl hij nog bezig was met dit boek dook de presenator weer in een nieuw project dat hem naar de jungle van zijn geboorteland Suriname bracht. En dat allemaal tussen zijn reguliere werk als presentator op radio en televisie door. Druk, jazeker, maar dat is nu eenmaal wie hij is. Stilzitten is geen optie als je Humberto Tan heet. Sterker nog: zijn contact met de honderd honderdjarigen onderstreepte nog eens wat hij al heel lang wist: voor wie wacht, komt alles steeds te laat. Dus als je een droom hebt, kun je er maar beter alles aan doen om die te laten uitkomen: “Ik wilde al heel lang de jaguar fotograferen in zijn natuurlijke leefomgeving. Dat zou ik ooit weleens gaan doen. Tijdens het boekproject dacht ik: waarom zou ik nog langer wachten? Dus zat ik afgelopen zomer drie weken in de jungle en ik ga binnenkort weer een maand.”

Terwijl slechts één meneer in je boek zijn werk noemt als hetgeen dat hem het gelukkigst had gemaakt in het leven.

“Klopt. Hij was een zeer succesvol directeur van een autobedrijf geweest en begon meteen over dat werk. Voor de rest van de mensen school het geluk toch vooral in geboortes, trouwen en het ontmoeten van hun grote liefde.”

Maar jij lijkt dus meer op die autoverkoper?

(lachend) “Dat weet ik niet. Ik weet alleen dat ik mijn werk niet als werk ervaar. Het maakt me heel gelukkig om dingen te creëren. Maar als je me vraagt naar het gelukkigste moment in mijn leven is dat heel simpel: de geboortes van mijn drie kinderen. Sowieso alles wat met mijn kinderen te maken heeft maakt mij gelukkig. Mijn dochter heeft net een podcast gemaakt. In de auto op weg naar deze afspraak heb ik die beluisterd en dan ben ik echt een heel trotse vader. Dat soort momenten zijn bijzonder.”

Je hebt het ontzettend druk. Waarom dan toch zo’n groot project?

“Ik won in 2016 Het perfecte plaatje en wilde mezelf als fotograaf blijven ontwikkelen. Daarnaast had ik al langer het idee iets met oudere mensen te doen, omdat ik heel erg geloof in de kracht van ouderdom. Wat jongere mensen meemaken, hebben ouderen vaak al meegemaakt: dood, geboortes, trouwen, scheiden, alles. Die levenservaring fascineert me. Zo kwam ik op het idee om honderdjarigen te portretteren. Ik dacht helemaal niet na over wat ik ermee wilde, ik vond het gewoon een leuk project. Ik heb de afspraken gemaakt, ging overal alleen naartoe, deed de interviews en maakte de foto’s. Dat het na een kleine vier jaar uiteindelijk een boek zou worden, had ik nooit bedacht.”

Het is niet altijd leuk om honderd te zijn, blijkt uit het boek. Sommige geïnterviewden hebben er genoeg van en willen liever sterven. Werd je er niet zwaarmoedig van?

“Integendeel. Wat vooral bleef hangen was het optimisme van deze mensen. Accepteer wat je overkomt, het is zoals het is, blijf niet hangen in ellende en eet wat de pot schaft. Omdat ik dat zo vaak hoorde, besloot ik dat Morgen gaat het beter de titel moest worden. Dat liedje uit de jaren dertig van ene Willy Derby vat prachtig samen hoe de meeste mensen die ik sprak erover denken: nooit bij de pakken neerzitten, bezig blijven en koffiedrinken met andere bewoners van je tehuis. Het is niet altijd makkelijk, maar je moet wel je best blijven doen.”

Alsof je Humberto Tan hoort praten.

“Ik denk inderdaad dat dat ook in mij zit. Bij tegenslagen heb ik verdriet en tranen, ben ik gefrustreerd, maar ik verzet me er niet tegen. Ik omarm de ellende en het verdriet, ik accepteer de tegenslag. Als je met 3-0 achterstaat in de eerste helft, zeg je toch ook niet: laat die tweede helft maar zitten. Dan wil je 3-1 maken. Misschien zelfs 3-2 of 3-3. En wie weet kun je de pot zelfs nog winnen. Maar als je niet speelt, lukt dat zeker niet. Die instelling heb ik altijd gehouden.”

Zou je zelf honderd willen worden?

“Misschien heb ik dan wel een kleinkind dat bijna een schooldiploma krijgt en wil ik nog even blijven. Maar je moet het me nog maar een keer vragen als ik 99 ben. Gezondheid – geestelijk en lichamelijk – is wel een voorwaarde. Daarom vroeg ik de mensen ook om tips: hoe word ik gezond honderd? Daar kwam alleen niet echt iets uit. Een meneer at elke dag een koude pannenkoek. Ik weet niet of ik het daarmee ga redden.”

Toch kruip je langzaam naar de zestig.

“Ja, ik ben dichter bij de honderd dan bij de nul. En ik moet zeggen: ik begin het wel een beetje aan mijn lichaam te merken. In Suriname moest ik een stevige klim doen die ik zes jaar geleden ook had gedaan en ik voelde dat mijn lichaam harder moest werken om hetzelfde te bereiken. En ik heb voor het eerst in mijn leven een buikje. Een minuscuul buikje, maar dat zat er eerder niet.”

Vind je het vervelend?

“Nee. Ook dat accepteer ik. En als ik het echt niet wil, moet ik er harder voor werken. Ik train nu een keer per week, dat moet dan naar drie keer week. Maar dat doe ik niet, dus kennelijk vind ik het prima.”

Geloof jij in iets?

“Nee. De schrijver Yuval Noah Harari heeft het in zijn boeken over ‘verhalen voor volwassenen’. Dat is het geloof voor mij: een mooi verhaal voor volwassenen. Ik wil niemand beledigen, maar het verhaal dat je op aarde heel erg je best moet doen om vervolgens voor eeuwig te leven… Nee, dat is vooral een goed verhaal om iedereen in toom te houden.”

Wat heb jij geleerd van de liefde?

“Heel cliché, maar de liefde is als het leven zelf. Er zijn ups en downs. Liefde geeft je vlinders, maar het kan ook erg moeilijk zijn. En als dat laatste het geval is, moet je je daaroverheen zetten. Of niet.”

Hoe lang ben jij inmiddels getrouwd?

“Ineke en ik zijn niet getrouwd, maar we zijn al meer dan 25 jaar samen.”

Waarom zijn jullie nooit getrouwd?

“Het is er nooit van gekomen.”

Tot zover de romanticus Humberto Tan.

(lachend) “Kennelijk ben ik dat niet, nee. En de kinderen zijn nu ook al zo oud.”

Je beide dochters zijn in de twintig, je zoon is vijftien: opvoeding geslaagd?

“Vorig jaar was ik met Benjamin op The Dutch Open, dat golftoernooi. Hij mocht meedoen aan Beat the pro, een onderdeel waarbij amateurs het opnemen tegen de professionals. Het enige wat je moet doen is afslaan: wie het dichtst bij de hole is, wint. Daar is publiek bij, een speaker die alles aankondigt, camera’s en natuurlijk de professionals die met hun armen over elkaar naar je staan te kijken. Benjamin was zo rustig… Hij bereidde zich voor, zocht de juiste club uit en sloeg. Aan het geluid hoorde ik al dat het een goede slag was – ting! En hij won! Op dat moment zei ik tegen Ineke: ‘Hij is klaar.’ Als je onder die druk zo’n bal kunt slaan… Die kleine jongen van me flikte het gewoon. Ik wist op dat moment dat hij het zal redden als wij morgen onder een tram komen. Dat vond ik een heel prettig gevoel, al werd ik er ook emotioneel van.”

Ben je emotioneler dan je vroeger was?

“Nee, dat is altijd al zo geweest. Het is een onderdeel van wie ik ben.”

Waar ben je bang voor?

“Dat er iets met de kinderen gebeurt. Een keer dacht ik dat het fout ging. Benjamin was toen nog drie, vier jaar oud. We waren met z’n allen in een winkel in New York en ineens was hij weg. Na zeven minuten vonden we hem weer, maar die minuten waren de angstigste in mijn leven. Ik zag alle scenario’s in mijn hoofd. Het was een onderstreping van wat mijn moeder altijd zei: ‘Je moet je best doen voor de leuke dingen, want de ellende komt vanzelf op je af.’ Neem deze afspraak. Wij vinden het heel vanzelfsprekend om hierheen te rijden, te gaan zitten en koffie te bestellen. Doodnormaal. Toch zijn er heel veel mensen voor wie dat niet zo is. Als je in een rolstoel zit, moet je je afvragen of je hier wel naar binnen kunt, naar het toilet kunt. Als je weinig geld hebt, kun je deze koffie misschien niet betalen. Elke ochtend een douche kunnen nemen, klinkt ook zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Ik had vorige week een mevrouw te gast in mijn talkshow Humberto, bij wie het gas was afgesloten. Op zo’n moment ben ik me er nóg meer van bewust hoe bijzonder het is dat ik de thermostaat wat hoger kan zetten als ik dat wil. Ik probeer stil te staan bij al die kleine dingen, ze zo veel mogelijk te waarderen.”

Over die talkshow: Beau van Erven Dorens wil over een paar jaar stoppen met televisie om zich te concentreren op andere dingen. Zie jij zo’n stap zitten?

“Ik doe al andere dingen. En ik zou wel meer televisie kunnen doen, maar ik vind die twee dagen per week Humberto prima.”

Dus als ze jou vragen om toch weer vijf dagen per week een talkshow te presenteren zeg jij nee?

“Dan zeg ik: prima, maar wel voor maximaal twee maanden achter elkaar in plaats van tien maanden, zoals destijds bij RTL Late Night. Ik vind het onvoorstelbaar dat ik dat al die jaren heb volgehouden. Het was wel te doen, maar het was niet gezond. In deze fase van mijn leven past die twee keer week kennelijk meer bij mij. Ik heb nu een veel betere balans.”