Ester (50) werd mishandeld door haar partner: ‘Hij zei dat zijn gewelddadigheid een gevolg was van mijn gedrag’

“Veertien jaar was ik toen mijn ouders gingen scheiden en mijn moeder uit beeld verdween. Ik stopte mijn gevoel weg en zei tegen mezelf: rug rechthouden en doorgaan. Ik stampte me door het atheneum en hoger onderwijs heen en deed fanatiek aan volleybal. Ook koos ik voor uitdagend werk waarin ik heel doelgericht en daadkrachtig was.”

‘Ik dacht dat ik het maar met die mishandeling moest doen’

“Ik had nooit geleerd me kwetsbaar op te stellen en moffelde mijn ware gevoelens weg. Dus toen ik in een relatie belandde met een man die me mishandelde, dacht ik dat ik het er maar mee moest doen. Ik wilde het beeld van mezelf als stoere, goedgebekte vrouw niet aan diggelen gooien; ik kon hier toch niet mee aankomen als hoogopgeleide, onafhankelijke vrouw? Daarnaast wilde ik koste wat het kost niet een gescheiden ouder worden die de kinderen met haar problemen opzadelt, ik wist zelf hoe erg dat was. Ik zeg dus ook altijd: ik bleef niet bij een gewelddadige man omdat ik zwak was, ik was juist te sterk.”

Wolf in schaapskleren

“Ik ontmoette mijn ex toen ik 24 was. Hij kwam over als een joviale, geïnteresseerde en charmante man. Hij bood een schouder waarop ik mocht leunen. Maar tijdens onze relatie bleek hij een wolf in schaapskleren. De eerste keer dat hij door het lint ging, was toen ik tijdens een personeelsfeestje te lang met een collega van hem praatte. Hij trok me mee naar buiten en eenmaal thuis vlogen de spullen door het huis. Bevroren van angst zat ik weggedoken achter de bank. Ik besloot me op het positieve te richten en we trouwden.”

Vaker en fysieker

“Maar het geweld kwam steeds vaker voor en werd steeds fysieker, zoals een razende trap tegen mijn been toen ik doodmoe ’s avonds op de bank zijn urenlange monoloog niet meer volgde. Of die keer toen ik zwanger was van onze tweede zoon en we met de boot op vakantie waren. Tijdens een etentje in een restaurant zaagde hij maar door dat ik niet genoeg oog en aandacht voor hem had. Toen we terugliepen naar de boot, voelde ik opeens twee handen in mijn rug en lag ik voordat ik het wist languit op straat met mijn zwangere buik. Ik was geschrokken en razend, maar ik bevroor en was bang was dat het nog gevaarlijker zou worden als ik mijn woede eruit zou gooien.

‘Altijd wees hij mij als schuldige aan’

“Ik wist nooit wanneer er weer zo’n ontploffing zou komen en waarom, dat was het verraderlijke. Altijd wees hij mij als schuldige aan, hij zei dat ik dat in hem losmaakte, dat het slechts een gevolg was van mijn gedrag. Als je dat voortdurend te horen krijgt, ga je aan jezelf twijfelen. Misschien was het ook wel vreemd dat ik mannelijke vrienden had en dat ik met vriendinnen een weekendje weg wilde? Maar ik bleef me richten op de goede momenten tussen ons, totdat ik steeds vaker teleurgesteld werd en de fuik waarin ik zwom steeds kleiner en kleiner werd.

De laatste drie jaar van mijn relatie leefde ik als een zombie, ik was een schim van mezelf geworden en alleen maar bezig met overleven. Ik had geen ruimte om stil te staan of alles van een afstandje te bekijken en te zien in welke situatie ik me bevond. Ik was een soort dolgedraaide hamster in een rad, die moest blijven rennen en geen mogelijkheid zag eruit te springen.”

‘Dan ga je toch weg?’

“Voor de buitenwereld hield ik het beeld van een gelukkig gezin in stand. Niemand had ik iets verteld. De buurvrouw zei alleen een keer dat ik me wel erg onderdanig gedroeg naar hem. Pijnlijk, want dat deed ik bewust om escalaties uit de weg te gaan en zo mezelf en de kinderen te beschermen. Door die opmerking voelde ik me een slapjanus en probeerde ik wat ze zei te ontkrachten. Ik zat gevangen in schaamte. En ‘gewoon weggaan’ was ook zo simpel nog niet. Ik had totaal geen overzicht wat er zou gebeuren met mijn leven en dat van de kinderen als ik die stap zou zetten.

Dreigingen en zorgen

Hij dreigde voortdurend dat hij mij kapot zou maken, maar ik had geen idee wat hij daarmee bedoelde. Ook zei hij dat hij zou zorgen dat de kinderen bij hem zouden blijven: ‘Ik ken nog wel wat mensen en ik zorg ervoor dat jij labiel wordt verklaard.’ Het risico om weg te gaan was te groot, ik kon de gevolgen niet overzien. Al had ik soms het gevoel dat ik er later niet meer zou zijn; ik wist mijn god niet meer hoe ik overeind moest blijven. Ik was vervreemd geraakt van mezelf, had mijn eigen leven niet meer in de hand en was aan het eind van mijn Latijn.

‘Toen begon het gepuzzel’

Het was puur geluk dat een vriendin me meevroeg op een volleybaltoernooi én mijn man een weekend later zelf op motorweekend zou gaan, waardoor hij het me onmogelijk kon verbieden. Ik was euforisch tijdens het toernooi: dit was ik ook nog! Zo voelde het als iemand niet de hele tijd over je schouder meekijkt. Ik kon weer ademhalen. Toen ik eenmaal thuis meteen weer allemaal verwijten naar mijn hoofd kreeg geslingerd, werd ik wakker geschud: dit wilde ik niet meer. En toen begon het gepuzzel: hoe kom ik uit deze relatie? Uiteindelijk werd dat min of meer voor me geregeld. Op de computer vond hij een brief waarin ik in acht kantjes alles eruit had gegooid, alle incidenten op een rij had gezet.

En toen brak de pleuris uit: hij liep snuivend en schreeuwend rond, de spullen vlogen door het huis. Maar hij probeerde vooral mij ervan te overtuigen dat ík de weg kwijt was. Hij ging vrienden, familie, mijn werkcoach en de huisarts erbij betrekken en wilde opeens wél in relatietherapie. Maar ik wist wat ik tijdens dat weekend had gevoeld: vrijheid. Tien maanden later hadden we onderling alles geregeld en verhuisde ik naar mijn eigen huis.”

‘Had ik mijn vrijheid maar écht terug’

“Had ik toen maar echt mijn vrijheid terug. Aanvankelijk had ik het niet eens door, maar na de scheiding ging de terreur jarenlang door – ook toen hij net als ik een nieuwe partner en een kind had gekregen. Hij ontplofte nog steeds voortdurend, hing schreeuwend en tierend aan de lijn of stuurde allemaal boze mails en berichtjes. Altijd maakte hij ervan dat dat kwam omdat ik iets was vergeten of niet mee wilde werken, nooit deed hij iets verkeerd. Ik dacht dat dit normaal was, dat zo’n lastige ex erbij hoorde.”

“Het keerpunt kwam toen hij in mijn eigen huis ontplofte toen onze oudste zoon vroeg of hij wat langer bij mij kon blijven. Hij riep dat hij klaar met hem was, dat hij ondankbaar was en wat al niet meer. Ik kreeg hem de deur uit, maar hij liep dreigend langs het raam, kwam terug en trok de deur al schreeuwend en intimiderend weer open. De angst waarmee ik al vijftien jaar leefde, werd meteen weer geactiveerd, terwijl de kinderen huilend achter me stonden. Potverdorie, dacht ik, ik ben gescheiden, woon alleen in een mooi huis met de jongens, had zelfs een fijne nieuwe relatie, maar ik was nog steeds bezig te overleven.”

Een keerpunt

“Op dat moment keerde mijn innerlijke moed terug en besloot ik een advocaat in de arm te nemen om al onze afspraken officieel vast te leggen. Natuurlijk werd hij daarna nog dreigender, maar ik hield voet bij stuk. Die week overwoog ik voor het eerst alsnog aangifte bij de politie te doen. Maar ik begreep al snel dat het geen zin zou hebben; het zou zijn woord tegen het mijne zijn. Wel belde ik met angst en beven en vol schaamte het Steunpunt Huiselijk Geweld (dat nu Veilig Thuis heet, red.). Een keerpunt, want daardoor kwam ik vijf maanden later bij een maatschappelijk werkster terecht die me leerde om meer afstand van hem te nemen.

‘Ik onderkende het (nog) niet als geweld’

Nooit heb ik het gevoel gehad dat mijn kinderen in gevaar waren. Wel heb ik te lang gedacht dat hij voor hen een goede vader was. Achteraf moet ik toegeven dat mijn zonen die sfeer van dreiging en agressie echt wel hebben meegekregen. Vooral het psychische geweld onderkende ik nog niet als geweld. Ook heeft mij een keer een klap op mijn hoofd gegeven terwijl mijn zoontje ernaast zat en heeft hij het wipstoeltje met onze zoon erin door de kamer gesmeten. Ik stond stijf van ingehouden woede, wilde schreeuwen, maar ik bevroor gewoon. Mijn beoordelingsperspectief was ook weg, ik vroeg me steeds af: hoe erg is dit? Ik handelde vanuit mijn beschermingsmechanisme en dacht: als dit alles is, valt het mee.”

‘Had ik ze weg moeten houden van hun vader?’

“Nu vraag ik me weleens af: had ik mijn zonen weg moeten houden van hun vader, was het daarvoor erg genoeg? Had ik door moeten pakken toen ze vertelden dat ze doordeweeks ook bij mama wilden blijven? Wat voor moeder was ik eigenlijk dat ik dat niet voor ze had geregeld? Maar ik denk dat ik het goed heb gedaan zoals ik het deed; ik was bang dat het hem hels zou maken als ik de kinderen bij me zou houden en hij zich volledig tegen ons zou keren.”

“Want hoe paradoxaal het ook klinkt: juist om hun veiligheid te waarborgen, handelde ik niet. De kinderen zijn inmiddels volwassen en moeten en zelf beslissen hoe vaak ze hun vader willen zien. Ze hebben al meegemaakt dat hij zijn nieuwe partner geweld aandoet en vorig jaar heeft hij een van onze zonen een klap gegeven. Toen dacht ik: ik wil echt nooit, nooit, nooit meer iets met jou te maken te hebben. Inmiddels heb ik helemaal geen contact meer met mijn ex.”

De schaamte voorbij

“Ik ben alweer heel wat jaren samen met mijn partner Diederik. In het begin van onze relatie heb ik heel erg moeten leren weer op mezelf en mijn intuïtie te vertrouwen. Aan Diederik heeft het nooit gelegen, die heeft het altijd het beste met me voorgehad. Inmiddels ben ik open over wat me is overkomen. Ik heb anderhalf jaar geleden een bericht op zakelijk platform LinkedIn gepost: ‘Ik ben de schaamte voorbij en wil het zwijgen doorbreken. Slachtoffer van partnergeweld, ik ben een van hen.’”

“Het bericht ging viral. Aan mijn zoons heb ik uit kunnen leggen dat ik dit doe omdat ik een belangrijke boodschap uit te dragen heb die ik niet kan vertellen zonder dat het over hun vader gaat. Zij begrijpen dat en zijn trots op me. Mijn boodschap is: partnergeweld komt voor in alle lagen van de bevolking. We denken allemaal dat het niet in onze omgeving gebeurt, maar dat gebeurt het wel, we zijn allemaal omstanders. Mijn verhaal schrijf ik om bewustwording te creëren voor die duizenden andere vrouwen. Mijn boek is de ultieme erkenning van mijn verhaal.”

Vermoed je dat iemand in jouw omgeving te maken heeft met huiselijk geweld? Ga dan naar ikdoeietstegenhuiselijkgeweld.nl. Zelf hulp of advies nodig? Bel dan Veilig Thuis op 0800 – 20 00. Dat kan anoniem en 24 uur per dag, 7 dagen in de week.