Persoonlijk

‘Besteed vijf minuten aan sociale media en zie hoe iedereen de godganse dag bezig is met gelukkig zijn’

Redactie Margriet | 29 september 2017

Anita Witzier is presentatrice, getrouwd met Michel en moeder van Bram (24) en Julia (19).

‘Ja alles, alles kan een mens gelukkig maken, de zon die doorbreekt, een vers kopje theeéééé!’ Ach, geluk. In onze cultuur is gelukkig zijn het hoogst haalbare. Dat is tenminste wat we voortdurend horen en zien. Besteed vijf minuten aan social media en zie hoe iedereen de godganse dag bezig is met tomeloos gelukkig zijn. Af te lezen aan de ‘Lovemylife, hashtag roze koeken’-uitingen. Ik noem maar iets.
Geluk is een belofte die voor iedereen binnen handbereik ligt, want geluk maak je immers zelf. Fantastisch. Maar zodra de belofte niet wordt waargemaakt, als je koek niet net zo roze is als al die andere, is teleurstelling het gevolg. Het is zelfs zo dat mensen voor wie geluk de allerhoogste prioriteit heeft zich treuriger en eenzamer voelen dan mensen die daar niet obsessief mee bezig zijn. Da’s best gek. Doe je  zo je best om gelukkig te zijn, te genieten van dat verse kopje thee, die zonsopkomst, het nieuwe huis en die roze koek en dan toch…
Daar schort dus iets aan. En dat ‘iets’ is dat al die geluksmomenten op het ‘ik’ zijn gericht. Het zijn momenten waar je even blij van wordt. Ze komen en gaan weer net zo snel. Het kenmerk van hedonistisch geluk. Niks mis mee om je bewust te zijn van die momenten en ervan te genieten, maar beklijven doen ze niet.

Geluk is een belofte die voor iedereen binnen handbereik ligt

Tijdens het navlooien van een stapeltje weekendbijlagen stuitte ik  op een artikel naar aanleiding van het boek De kracht van betekenis van de Iraans-Amerikaanse Emily Esfahani Smith. Ze bestudeerde tientallen psychologische studies en kwam tot de volgende conclusie: vergeet geluk. De kopjes thee, zonsopkomsten et cetera leiden ons af van zaken die ons meer voldoening en bevrediging geven. Ze leiden ons af van zingeving. Van zaken die niet zijn gericht op het ‘ik’, maar op de ánder. Dat geeft een andere, diepere vorm van geluk: eudemonisme. (Een begrip uit de oudheid dat door Aristoteles werd gedefinieerd als het streven naar een goede ziel, naar een deugdzaam leven en voldoening.) Wat we eigenlijk doen in ons streven naar geluk, is zoeken naar betékenis. We willen ons verbonden voelen, een bijdrage leveren aan de gemeenschap en een doel hebben in dit leven dat ‘an sich’ zinloos is.
Misschien is het oude wijn in nieuwe zakken, maar Smiths boodschap raakte me desondanks. Ik heb steeds vaker het gevoel dat we wegdrijven van wat bij ons hoort. Dat we zijn verworden tot economische grootheden. Daar horen geen emoties bij als verdriet of tegenslag of anders zijn, terwijl die bij het leven horen. Het leven dient in alle opzichten zo efficiënt en resultaatgericht mogelijk te worden geleefd. Het is tenslotte maakbaar. Kijk naar hoe politieke keuzes worden gemaakt, hoe idealen vervagen. Kijk naar hoe scholen en gezondheidszorg zijn georganiseerd. Kijk naar… Tijd voor bezinning. Daar past een mooie oude wijn bij die ik slok voor slok ga opdrinken.

Deze column is afkomstig uit Margriet 2017-41. Nabestellen kan via Magazine.nl.