Anita Witzier: ‘Een column schrijven is toneelspelen met letters op de vierkante centimeter’

“Vijftien jaar geleden al?!” Anita spert haar ogen wijd open en scant de tekst op het A4’tje dat voor haar op tafel ligt. Het is een print van haar eerste column, uit Margriet 41 -2001; precies vijftien jaar geleden dus. Aanvankelijk wekelijks en later tweewekelijks deelde Anita al die jaren haar belevenissen met de lezeressen van Margriet. “Wat gaat de tijd snel! Bijna als zand door je vingers. Daarom zijn die columns ook zo fijn, ik houd daarin een soort dagboek van mijn leven bij. Soms kom ik op de computer een oude column tegen en denk ik: dat is waar ook, dat heb ik toen meegemaakt. ‘Rommel’ heette haar eerste column, waarin ze zichzelf, destijds 39-jarige moeder van Bram (8) en Julia (4), aan de lezeressen voorstelt als chaoot en sloddervos. “Hij kan zo weer worden geplaatst, alleen de leeftijden moeten we aanpassen.”

Is er verder dan niets veranderd?

“Wat betreft mijn rommeligheid niet, nee. Maar destijds was ik net gescheiden van de vader van mijn kinderen en nu heb ik een heel ordelijke echtgenoot, die zelfs mijn auto voor me opruimt. Waar heb ik het aan verdiend? Mijn privésituatie is minder roerig dan toen en ik ben geloof ik ook meer van het leven gaan begrijpen. Vooral dat het leven dat je leidt blijkbaar bij je past, anders had je wel andere keuzes gemaakt. Je kunt altijd blijven denken: ik zou eigenlijk ook wel dit of dat willen… maar waarom doe je het dan niet? Waarom ben je niet geëmigreerd naar Australië of heb je die roman niet geschreven? Because it’s not you! Ik vind het een prettig inzicht dat je gewoon mag doen wat bij je past en waar je goed in bent. En ik denk dat het goed is om je beperkingen te erkennen. Ik kan columns schrijven, maar heb geen roman in me. Het lijkt me fantastisch om een boek te schrijven, maar ik heb geen verhaal. Ik heb grote bewondering voor iemand als Annejet van der Zijl of Ilja Leonard Pfeijffer, die ik nu lees. Wat kunnen die mensen schrijven! Ik vind dat zó bijzonder, daar laaf ik mij aan. Maar ik hoef dat zelf niet na te streven. Je kunt dingen loslaten en tevreden zijn met wie je bent.”

Je hoort veel dat mensen met de jaren rustiger worden. Is dat bij jou ook zo?

(lacht) “Gedwongen, ja. In die tijd kon ik nog stevig doorzakken en de volgende dag – hatsekidee! - met een paracetamolletje de studio in. De straf is tegenwoordig enorm als ik het te laat maak: hoofdpijn, nul energie en twee dagen herstellen.”

Zit er een ontwikkeling in je columns?

“De ene keer ben ik melancholisch of reflecterend, dan weer fel. Dat heeft meer met periodes te maken dan met het stijgen van de jaren. De column is een uitlaatklep voor me. Als ik me ergens over opwind, kan ik dat op die manier delen. Soms heb ik een column zo op papier staan, soms weet ik niks of krijg ik mijn stukje niet rond. Maar als ik ’m dan even laat liggen, komt er vanzelf een ingeving. Vroeger dacht ik dat je niet mag liegen in columns, maar je mag natuurlijk wel gebruikmaken van dichterlijke vrijheden. Je kunt dingen van jezelf toedichten aan een vriendin of andersom. Het is toneelspelen met letters op de vierkante centimeter, zo leuk!”

Is er weleens een column vanwege de inhoud niet geplaatst?

“Ja, een kritische over Pim Fortuyn, in de week dat hij werd vermoord. Toen is besloten om die niet te plaatsen. Ik laat me nog steeds weleens politiek uit, maar tussen de regels door. Over de zorg bijvoorbeeld, die gaat me aan het hart.”

Ben je voorzichtig met al te persoonlijke ontboezemingen, omdat je bekend bent?

“Te persoonlijke dingen over mijn man en kinderen deel ik niet. Over mezelf ben ik minder terughoudend. Ik vind het belangrijk om lezeressen te laten weten dat ze niet de enige zijn die worstelen met dingen als de overgang of opvoeden. Ik heb geschreven over moeilijke momenten: de eerste Kerst na mijn scheiding, die mijn ex-man met ons kwam vieren, en de dood van mijn vader.”

We hebben vijftien jaar teruggekeken. Hoe ziet je leven er over vijftien jaar uit?

“Dan ben ik bijna zeventig, daar wil ik niet over nadenken!”

Waarom niet?

“Ik merk nu het verschil lichamelijk al zo erg met vijftien jaar geleden, als zich dat zo doorzet dan… pffffff… ”

Terwijl je zo’n sporter bent!

“Ben ik ook! Maar ik heb een dubbele nekhernia gehad, m’n bekken staat scheef, ik heb veel hoofdpijn, ik heb reuma… Ik vind het moeilijk om me er iets bij voor te stellen, misschien ben ik over vijftien jaar wel oma. Mijn kinderen zijn dan zelfstandig en maken zich misschien wel zorgen om ons in plaats van andersom. Het leven zal trager zijn, denk ik.”

Ben je dan nog op de buis?

“Nee joh! Nou, misschien op een zeventigplus-themakanaal. Eén keer in de week iets gezelligs. Het zou wel leuk zijn als ik dan nog Memories doe, hè? Zo’n ouwe taart op stap met al dat jonge grut.”

Tv-vrouwen klagen geregeld dat ze eerder dan mannen worden ‘afgeschreven’.

“Als ze me te oud vinden, moeten ze maar cosmetische ingrepen vergoeden.”

Ik vind jou helemaal geen type voor cosmetische ingrepen.

“Dat zeggen veel mensen, waarom zou dat zo zijn?”

Zit je naar complimentjes te vissen? Nou, vooruit: omdat je een natural beauty bent, die vast ook mooi oud wordt. Maar hoe zit het: sluit je botox uit?

“Nee.”

Heb je het al gedaan?

“Eén prikje. Tussen mijn wenkbrauwen. Daar heb ik zo’n diepe fronsrimpel, die me enorm stoort. Meer niet, maar het is dus wel iets waar ik over nadenk.”

Vind je het mooi bij andere vrouwen, botox?

“Meestal niet. Ik ken iemand van mijn leeftijd die een totaal glad gezicht heeft. Er beweegt ook niks meer als zij lacht. Een ooglift begrijp ik wel, omdat je daar een veel frissere oogopslag van krijgt. Ik denk dat als je echt mooi wilt verjongen, je een minifacelift moet nemen. Keurig netjes, zodat het er natuurlijk uitziet. Van botox en fillers krijg je een ander gezicht. Met een lift niet.”

Wat adviseert je dochter je?

“Zij is erg anti, toch Juul?”

Julia (18): “Ja. Ik begreep wel dat je die frons liet weghalen. Ik zag eerlijk gezegd weinig verschil, maar jij had daar echt last van. Verder vind ik het onzin, jij ziet er in vergelijking met andere mensen van jouw leeftijd zó goed uit.”

Anita: “Ik vind het verval ergens ook wel fascinerend, maar als ik mezelf op beeld zie praten, zie ik al die vellen hangen en vind ik dat toch confronterend.”

Hoe komt dat?

“Omdat je voortdurend met het schoonheidsideaal om je oren wordt geslagen. Je ziet modellen van zestien in een context waarin normale mensen dertigplus zijn. Dat is vervreemdend, daar klopt niks van, maar het beïnvloedt je toch.”

'Heroïne vond ik doodeng, cocaïne heb ik één keer geprobeerd, maar ik kreeg er geen wauw-gevoel van'

Begin oktober start het nieuwe seizoen van Anita wordt opgenomen. Na het leven in een psychiatrische inrichting laat je nu een verslavingskliniek van binnenuit zien. Voor psychiatrie was nog weinig aandacht op tv, voor verslaving wel. Denk aan Verslaafd! van Peter van der Vorst. Waarom koos je toch voor dit onderwerp?

“Het programma van Van der Vorst is meer ‘hulptelevisie’, wij registreren het leven in twee klinieken en belichten ook de kant van de hulpverlening. Er bestaan heel wat misverstanden. Mensen denken dat je na drie, vier maanden in een afkickkliniek gewoon verder kunt met je leven, terwijl het echte gevecht dan pas begint. Verslaving is veel ingrijpender en heftiger dan veel mensen denken.”

Wil je verslaafden uit het verdomhoekje halen?

“Ja, juist omdat ze vaak worden weggezet als slappelingen, die gewoon een beetje ballen moeten tonen om te stoppen. Terwijl de oorzaak van verslaving heel divers is. Een genetische component of een ingewikkelde thuissituatie en vaak ook psychische problemen. Verslaving komt ook vaker voor in kringen waarvan we dat niet vermoeden: onder artsen, bij de politie en andere stressvolle beroepen.”

Wat heeft jou verrast tijdens het draaien?

“Dat het monster zo groot is en een leven lang aan je blijft trekken. Ik vond het ook aangrijpend om te zien hoe jong sommige mensen al verslaafd zijn. We hebben jongeren vanaf achttien jaar in beeld mogen brengen, maar er zitten ook kinderen van zestien in zo’n kliniek. Een jongen van 24 zegt in de serie: ‘Ik ben al de helft van mijn leven verslaafd.’”

Wat hebben de mensen die in beeld komen aan dit programma? Is het niet te veel aapjes kijken?

“Ze zijn erg blij dat ze hun verhaal kunnen vertellen, juist omdat ze zo vaak worden weggezet als mensen zonder ruggengraat. Ze hebben de afleveringen allemaal gezien en mochten een veto uitspreken als ze iets er niet in wilden hebben.”

Heb je zelf weleens met verslaving te maken gehad?

“Nooit. Ik heb weleens drugs geprobeerd, maar ben er niet gevoelig voor. In mijn studententijd zat ik in een scene waarin cocaïne, heroïne en hasj werden gebruikt. Heroïne vond ik doodeng, cocaïne heb ik één keer geprobeerd, maar ik kreeg er geen wauw-gevoel van. Ik kon het niet betalen en het deed me niks, dus dat was meteen klaar. Joints heb ik wel een tijd gerookt, maar vroeger was die stuff veel minder sterk dan nu. Als volwassene heb ik nog weleens een joint geprobeerd en toen stond ik na twee trekjes al op mijn kop, dus dat hoeft van mij niet meer. Roken heb ik lang gedaan, vanaf de middelbare school tot anderhalf jaar geleden, maar nooit fanatiek. Ik deed een maand met een pakje, rookte af en toe ’s avonds bij een wijntje. Op een gegeven moment realiseerde ik me dat ik al maanden niet meer had gerookt en dat is zo gebleven.”

interview: bas maliepaard

fotografie: dutch and famous

Dit is een gedeelte uit het interview met Anita Witzier. Het volledige interview lees je in Margriet 41-2016. Dit nummer nabestellen? Dat kan bij Tijdschrift365.nl of koop het artikel 'Een column schrijven is toneelspelen met letters op de vierkante centimeter. Zo leuk!’ op Blendle.

Lees ook:

– Anneke Blok: ‘Ik denk dat ik blijf doorspelen tot ik erbij neerval’

– Alexander Pechtold: ‘Mijn kinderen zeggen soms: je zit hier niet in de Tweede Kamer’

– André van Duin: ‘Volgend jaar word ik zeventig. Heerlijk, zeventig, heb ik dat ook weer gehaald’

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox? Schrijf je in op Margriet.nl/nieuwsbrief