‘Als wij met elkaar vrijden had ik nooit het gevoel dat hij mij wilde. Het was een soort technische aangelegenheid’

Paulien: ‘Ik weet dat hij er niet echt gelukkig mee was’

“Eigenlijk is het nooit echt goed geweest tussen ons. Vrij snel nadat we elkaar hadden leren kennen, raakte ik zwanger. Ik wilde graag kinderen, ook al was het op dat moment nog niet de bedoeling omdat we elkaar nog niet echt goed kenden. Ik was ­negentien, Maarten net twintig. Maarten heeft meteen gezegd dat we het samen zouden doen, maar ik weet dat hij er niet echt gelukkig mee was. Niemand trouwens. Onze ouders waren ook geschokt. We studeerden allebei nog. Maarten heeft die studie afgemaakt, ik niet helemaal, omdat ik naast mijn opleiding ook mijn kind had en een baantje omdat we het financieel niet breed hadden."

Met mijn vriendje vóór Maarten was het heel anders

“Als ik destijds niet zwanger was geworden, zouden we nu niet meer bij elkaar zijn geweest, denk ik. Eigenlijk heb ik vanaf het begin van de relatie gevoeld dat Maarten bij mij was omdat hij het gevoel had dat het niet anders kon. Niet omdat hij het echt wilde.
Als wij met elkaar vrijden had ik nooit het gevoel dat hij me mooi vond of echt bij me wilde zijn. Ik had daarvoor een vriendje met wie dat heel anders was. Hij en ik pasten niet bij elkaar, maar op seksueel gebied was het opwindend omdat we elkaar en onszelf nog moesten ontdekken en stapelverliefd waren.”

Hij deed niet eens zijn best om de porno te verbergen

“Met Maarten was het een soort technische aangelegenheid. Het moest af en toe om spanning af te reageren of zo. Het leek of hij daarbij vooral op zichzelf was gericht en op het klaarkomen. Hij wilde dan ook nog wel plichtsgetrouw aandacht aan mij besteden, maar niet van harte. Soms deed ik alsof ik het fijn vond om ervan af te zijn en soms zei ik dat ik moe was en wilde slapen.

In het begin heb ik echt wel geprobeerd om er nog iets van te maken. Kaarsjes aan, samen een avond weg, proberen erover te praten en aangeven dat we misschien wat meer tijd zouden kunnen nemen. Maar uiteindelijk heb ik het opgegeven. Nadat de kinderen waren geboren, gebeurde er helemaal niets meer. Kennelijk hoefde het voor hem ook niet meer. Ik weet dat hij in die periode wel porno keek. Hij deed niet eens zijn best om dat te verbergen. Ik vond dat kwetsend. Duidelijker kun je niet zeggen dat je iemand niet meer aantrekkelijk vindt. Na drie kinderen zag ik er natuurlijk ook niet meer uit zoals de vrouwen in die filmpjes. Tegenwoordig kan hij het nauwelijks meer verdragen dat ik hem aanraak. We liggen beiden aan onze kant van het bed en zitten ’s avonds op onze eigen stoel, op afstand van elkaar.”

Lees ook: Wanneer je volgens een relatie-expert beter wél boos naar bed kunt gaan

Maarten: ‘Als je vrouw verstijft, laat je het wel uit je hoofd haar aan te raken’

“Hoe bedoel je dat ik het niet verdraag als je me aanraakt? Wanneer raak jij me ooit aan dan? Ik was juist degene die jou weleens vastpakte in het verleden. Maar als je dan voelt dat je vrouw terugdeinst of verstijft, dan laat je dat voortaan wel uit je hoofd.”

‘Al haar aandacht ging naar de kinderen en ik werd bijzaak’

“Paulien wilde kinderen en daar had ze mij voor nodig. Toen haar gezin compleet was ging al haar aandacht naar de kinderen en werd ik bijzaak. Ik vond dat pijnlijk, maar kon niet anders dan het accepteren. Paulien zegt dat ze zich afgewezen voelde omdat ik te veel op mezelf was gericht tijdens de seks. Misschien was dat ook wel zo, maar ik heb haar vaak genoeg gevraagd hoe ik het haar naar de zin kon maken. Dat kon ze echter nooit aangeven. Het bleef bij een vage klacht dat ze zich te weinig vrouw voelde bij mij, niet aantrekkelijk. Ik kon daar niets mee. Ja, zeggen dat ik haar wel aantrekkelijk vond, maar dat geloofde ze niet.

Over onze seksuele relatie praten was sowieso op eieren lopen; het liep altijd uit op ruzie en dagenlang vijandig zwijgen. Ik heb een keer gezegd dat ik geen zin had om aan een dood paard te trekken. Vervolgens heb ik jarenlang te horen gekregen dat dat precies was waarom zij volledig was dichtgeklapt. Ik geef toe dat het een nogal lompe manier van uitdrukken was en ik heb daar uitvoerig sorry voor gezegd. Maar ze vergat daarbij dat ik dat zei toen ze me weer eens duidelijk had gemaakt dat er iets ontbrak. Ze kon niet zeggen wat, maar het lag in elk geval allemaal aan mij omdat ik alleen op mezelf gericht was.”

‘Het voelde alsof ze de seks zo snel mogeijk wilde afhandelen’

“De start van onze relatie was niet optimaal, maar ik ben ervoor gegaan, voor Paulien en voor mijn kind. Wij hebben de kans gemist om elkaar geleidelijk aan te leren kennen, ook op seksueel gebied. Paulien zegt dat ze zich afgewezen voelde, maar ik had hetzelfde gevoel. Alsof ze me alleen maar verdroeg en de seks zo snel mogelijk wilde afhandelen. Ik heb die teleurstelling altijd gevoeld en langzamerhand ontstond er een bitterheid die altijd tussen ons in staat.

Ik zou graag een keer een arm om haar heen willen slaan of tegen haar aan gaan zitten op de bank, maar ik laat het wel uit mijn hoofd om initiatief te tonen. Dat heeft ze me definitief afgeleerd. Zij wilde al die jaren alleen praten over wat ik verkeerd heb gedaan en wat zij tekortkwam in onze relatie. Die gesprekken hebben nooit wat opgeleverd, dus nu praten we ook niet meer. Alleen over de kinderen en over het werk, maar niet over onszelf.”

Lees ook: ‘Ik krijg de meest grove scheldwoorden naar mijn hoofd als ik hem durf lastig te vallen’

De therapie: verdriet, eenzaamheid en pijn van de afwijzing

De afstand en de kilte die Maarten en Paulien beschrijven, zijn voelbaar in mijn kamer, maar ook het verdriet, de eenzaamheid en de pijn van de afwijzing. Ze hebben zichzelf tegen deze pijn beschermd door een muur van boosheid om zich heen te bouwen, waardoor ze die pijn niet meer hoeven te voelen. Die beschermende muur heeft op korte termijn het voordeel dat ze niet meer worden afgewezen en gekwetst, maar op langere termijn het nadeel dat ze zich eenzaam en verdrietig voelen.

Beiden herkennen dit wel, als ik de voor- en de nadelen van hun beschermende vesting met hen bespreek, maar ze geven ook meteen aan dat ze niet meer geloven in een leven samen, zonder muren. Ze hebben het gevoel dat het te laat is om nog toenadering te zoeken. Liever deze status quo op afstand van elkaar, dan het risico van de teleurstelling.

Toch nog een verlangen

“Maar jullie zijn hierheen gekomen,” zeg ik. “Dat betekent dat er diep vanbinnen toch nog het verlangen is om je meer verbonden en dichter bij elkaar te voelen en de hoop dat dat mogelijk is.”

“Maar we zijn niet gekomen vanwege onze seksuele relatie,” zegt Maarten. “We zijn gekomen omdat we communicatieproblemen hadden, waardoor we allerlei meningsverschillen niet konden bespreken en oplossen. En dat gaat nu beter.”

Verbondenheid voelen is óók een kwestie van aanraking

Ik benadruk dat ik me niet wil bemoeien met problemen op seksueel gebied als zij er vrede mee hebben dat het is zoals het is. Maar ik wil nog wel kwijt dat verbondenheid voelen met elkaar niet alleen een kwestie is van contact door te praten, maar ook door aanraking. Niet alleen kinderen hebben het nodig om te worden aangeraakt en geliefkoosd, volwassen hebben hier evenzeer behoefte aan. Een omhelzing of een kus met aandacht doet je voelen dat er iemand is die van je houdt, voor wie je belangrijk bent.

Uit onderzoek blijkt dat mensen die bang zijn voor een medische ingreep of belastend onderzoek rustiger worden als hun hand wordt vastgehouden door een geliefde. De stresshormonen dalen dan aantoonbaar.

Elkaar opnieuw leren kennen

Ik vraag Paulien en Maarten om erover na te denken of ze dit belangrijke gebied van intimiteit willen blijven afsluiten of dat ze voorzichtig wat stenen van hun beschermende muur willen afbreken. Aarzelend geven ze aan dat te willen.

In de weken daarna komen we terug op de ongelukkige start van hun relatie. Ik vraag hun die start over te doen door opnieuw te beginnen met elkaar complimenten maken, lieve dingen zeggen, een streling en een aanraking. De bedoeling is om elkaar stap voor stap opnieuw te leren kennen en te versieren.

De aanzet daartoe is gemaakt via ­opdrachten die ik hun had meegegeven. Daarna gaven ze aan dat het al beter ging en dat ze zelf in hun eigen tempo deze weg wilden volgen. Een weg die ze spannend vonden, maar langzamerhand leuk in plaats van vervelend spannend.

Namen en sommige omstandigheden zijn om privacyredenen veranderd.