PREMIUM
Afstandsmoeder Trudy gaat in hoger beroep tegen de Staat: ‘Ik weet zelf dat ik wel in staat geweest was om een kind groot te brengen’
Het is 1968 als Trudy Scheele-Gertsen (76) gedwongen haar kind moet afstaan. Een traumatische gebeurtenis, waar ze haar hele leven last van heeft gehad en nog heeft. Nu, jaren later, gaat ze de strijd aan met de Staat om erkenning te krijgen voor het leed dat haar en andere ‘afstandsmoeders’ is aangedaan. “Mijn kinderen zeggen weleens dat ik het moet laten rusten, maar dat kan ik niet.”
Als Trudy 22 is, raakt ze zwanger van haar vriend. Zelf denkt ze dat ze haar opleiding tot verpleegkundige nog kan afmaken, om daarna samen met haar partner voor het kind te zorgen. Maar met nog drie maanden te gaan tot de geboorte, stuurt haar moeder Trudy naar de Paulastichting in Oosterbeek. Vijftig jaar later komt ze erachter dat haar moeder achter haar rug om heeft geregeld had dat Trudy haar kind af zou staan. Hierdoor moet Trudy haar zoontje direct na de geboorte, tegen haar wil, afstaan.
Nu stelt Trudy de overheid aansprakelijk voor deze traumatische gebeurtenis. Ze wil alsnog erkenning voor het leed dat haar, en ongeveer vijftienduizend andere vrouwen, is aangedaan. En dus spande ze, samen met Bureau Clara Wichmann, een zaak aan tegen de Staat. Die verloor ze, maar ze gaat in hoger beroep.
Verkeerde beeldvorming
“Ik wil erkenning voor wat mij is aangedaan, maar ook de beeldvorming rechtzetten,” vertelt Trudy als we haar bellen. “Wat er in die tijd is gebeurd, is zo onvoorstelbaar. Zo veel vrouwen hebben net als ik ongewild een kind afgestaan en konden hier niets tegen doen.” Ze hoefde niet lang na te denken over de keuze om in hoger beroep te gaan. “Dat was eigenlijk meteen het plan. Maar het is niet eenvoudig om de Staat aan te klagen. De procedure en alles daaromheen vallen me dan ook weleens zwaar. Maar we blijven doorgaan.”
Met het hoger beroep hoopt Trudy verschillende dingen te bereiken. Aan de ene kant wil ze erkenning voor het leed dat haar is aangedaan, maar ze wil óók dat de verjaring vervalt. Verjaring houdt in dat na het verlopen van een bepaalde termijn er geen vervolging meer kan plaatsvinden. Die verjaring hangt volgens de Rijksoverheid af van het soort misdrijf en is zes, twaalf of twintig jaar. Opvallend genoeg nam de rechtbank in de zaak van vorig jaar deze verjaring niet mee, ondanks dat het al zo lang geleden gebeurd is. Of het gerechtshof (waar het hoger beroep zal plaatsvinden) diezelfde keuze zal maken, is de vraag. Zelf is Trudy het niet eens met eventuele verjaring, omdat het leed van haar (en de andere afstandsmoeders), haar kinderen en familieleden nog altijd voortduurt.
Confronterend
Hoewel Trudy strijdvaardig is, geeft ze toe dat de rechtszaak en het hoger beroep enorm confronterend zijn. “Elke keer wordt weer gevraagd wat er is gebeurd en moet ik weer terug naar het verleden. Terwijl ik het het liefst zou laten rusten om het trauma te kunnen verwerken. Nu wordt het elke keer weer opgerakeld en dat is niet fijn. Zo gaf ik een interview op de radio, waarin een fragment van jaren geleden werd afgespeeld. Hierin hoorde je een vrouw die uitlegt waarom het volgens haar goed was dat ongehuwde moeders destijds hun kind afstonden. Volgens haar waren ze niet in staat om aan de emotionele behoefte van een kind te voldoen. Ik weet dat dat vroeger de gedachte was, maar het blijft zeer kwetsend om te horen. Ik weet namelijk zelf dat ik, zeker emotioneel, wél in staat was geweest om een kind groot te brengen.”
‘Laat het rusten’
Trudy heeft gelukkig weer contact met haar zoon die haar jaren geleden werd afgenomen. Met hem, en ook met haar andere kinderen, bespreekt ze de zaak af en toe. “Maar ik merk dat zij er liever niet over praten, wat ik begrijp. Het is heel confronterend om steeds weer te zien wat je moeder heeft doorgemaakt en te horen wat er is gebeurd. Ze zeggen ook weleens tegen mij ‘laat het rusten’. Maar dat kan ik niet.”
Verwachting van het hoger beroep
Van het hoger beroep heeft ze tot nu toe nog geen verwachtingen. “Je weet niet welke omslag er gaat zijn of hoe de andere partij erin staat. Maar ik zie het wel als een goed teken dat er Kamervragen zijn gesteld over de verjaring. Over twee weken komen daar antwoorden op. Er wordt dus wel degelijk actie ondernomen. Dat laat zien dat we met iets goeds bezig zijn en dat wat we doen ook zin heeft.”
Benieuwd naar het hele verhaal van Trudy? In 2022 spraken we haar. Het hele interview lees je hier: Afstandsmoeder Trudy: ‘Het was alleen maar: afstaan, afstaan, afstaan’
