3 experts voorspellen: dit kunnen we verwachten in 2023

Hoever kijk je meestal vooruit?

“Doorgaans zo’n vijf jaar. Als je verder kijkt, wordt de uitkomst speculatiever. Slechts één jaar vooruitkijken is ook lastig. Maar we hebben de afgelopen periode met zulke heftige krachten te maken gehad, dat je wel kunt redeneren welke ontwikkelingen ons volgend jaar te wachten staan.”

Welke heftige krachten bedoel je?

“Een klimaatcrisis, een stikstofcrisis en daaruit volgend een boerenopstand. We kregen te maken met veel nepnieuws. De oorlog in Oekraïne begon. We hadden veel schandalen, zoals de mondkapjesaffaire. We kregen te maken met een pandemie. Er is nogal wat aan de hand geweest, waardoor we een basis van vertrouwen en veiligheid missen. We voelen weinig houvast in politiek, religie en sociale structuren.”

Wat voor invloed heeft dat op 2023?

“We verlangen naar nostalgie, maar ook naar magie en fantasie. Je ziet het aan films die in 2023 uitkomen, zoals Peter Pan & Wendy, Wonka en Dungeons & Dragons. De behoefte aan zulke fantasieverhalen kun je zien als vluchten uit de werkelijkheid.”

En hoe zie je die hang naar nostalgie concreet?

“Na al die negativiteit verlangen we nu des te meer naar veiligheid en tradities. Je zag het bij de uitvaart van koningin Elizabeth. Heel veel mensen bleven ervoor thuis omdat ze houvast vinden in oude tradities en de rituelen die daarbij horen. We verlangen naar nostalgie, maar wel in aangepaste vorm, door globalisering en de meerkleurige samenleving. We herijken onze geschiedenis en schrijven samen nieuwe geschiedenis. Ik denk ook dat de Hollandse pot in 2023 veel vaker op tafel zal komen. Het gezin als hoeksteen van de samenleving wordt weer belangrijker. Hoe groter de mondiale problemen, hoe fijner het is om je in je eigen wereld te kunnen terugtrekken. Deze winter is dat met een dekentje op de bank, samen voor de tv.”

We zoeken in 2023 dus meer de geborgenheid van het gezinsleven.

“Daarnaast neemt de genegenheid voor anderen in zijn algemeenheid toe. Jarenlang hadden we een individuele samenleving waarin iedereen op zichzelf gericht was: het ik-tijdperk. Ook op social media was alles gericht op het vieren van het eigen ego. Het was een gepolariseerde samenleving. Maar door corona en de oorlog in Oekraïne neemt het egoïsme af. Nederland stond altijd te boek als een tolerant land. Maar ik denk dat niemand dat in 2022 nog vond na de misstanden in die asielzoekerscentra. Nu zie ik het altruïsme op gang komen.”

Heb je daar concrete voorbeelden van?

“Kijk naar zoiets als de solidaire koelkasten in sommige supermarkten, waarin je extra boodschappen kunt leggen voor mensen die minder te besteden hebben, zij mogen gratis iets meenemen. Of het principe van de uitgestelde koffie: je koopt in een koffiebar alvast een extra kopje koffie voor een volgende klant die het zelf niet kan betalen. Het draait meer om er zijn voor elkaar. Ik hoop dat we dat vasthouden. Het voelde de laatste jaren allemaal een beetje zwart en dan kan het bijna niet anders dan dat geloof, hoop en liefde terugkeren. Dat zijn de thema’s die er in 2023 weer toe doen. We zitten nogal eens gevangen in onze mobiele telefoon naast elkaar in de trein. Terwijl we veel gelukkiger worden als we elkaar eens aanspreken.”

Zie je nog andere grote veranderingen?

“Vooral op het gebied van genot. Mensen krijgen meer behoefte aan geestvernauwing, maar óók aan meer geestverruiming. Geestvernauwing draait erom dat we onze wereld kleiner en veiliger willen maken. In mijn boek Roes, over genot en stoppen met alcohol drinken, benoem ik de solo-­roes. In plaats van de roes in alcohol te zoeken, kun je ook in je eentje wandelen in de natuur of mediteren. Wat nu ook in opkomst is, is de botanische bedwelming. Voor het komende jaar zie ik een verschuiving van plantaardige en vegan producten naar botanische kruiden in de keuken, en in drankjes. Die kunnen zorgen voor een lichte bedwelming, maar zijn niet ongezond.”

Wat zijn dat dan?

“Plantaardige ingrediënten zoals ginseng, guaraná of extracten uit groene thee. Ze kunnen je ontspannen of geestverruiming bieden. Die behoefte zit hem ook in het verlangen om collectief het ventiel los te laten: de feestroes. Die twee zijden van de roes zijn voor iedereen essentieel en die zie je door de hele maatschappij heen sijpelen. We gaan in 2023 dus meer ons best doen om er samen weer iets moois van te maken.”

Wat wordt 2023 voor een jaar?

“Volgens de Chinezen is dit het jaar van het konijn. Daarin zullen mensen vooral zoeken naar schoonheid, geluk en gezondheid. Zelf ben ik in 1963 geboren en dat was ook een jaar van het konijn. Dus ik ben helemaal verrukt over 2023! Konijnenmensen zijn over het algemeen prettige, vriendelijke mensen. Maar ze zijn ook wat overgevoelig en sentimenteel. Dat betekent dat dit ook een jaar wordt met veel emoties. We hebben de industriële revolutie en de digitale revolutie gehad. In 2023 krijgen we een emotionele revolutie.”

Wat houdt dat in?

“Emotie wordt veel belangrijker. Dat gaan we in maart al merken bij de Provinciale Statenverkiezingen. Die worden niet gewonnen door regeringspartijen, maar door outsiders omdat mensen zich meer door hun emoties laten leiden. Er gaat van alles gebeuren. Het tijdperk van de chaos loopt op zijn einde. Nu krijgen we emotie en energie. Er komt een omslag.”

Je kijkt dus positief naar 2023?

“Uiteindelijk wel. Het wordt beter. Maar eerst wordt het nog slechter. Ik denk dat de winter van 2023 erg onaangenaam wordt. Denk aan de energiecrisis, de voedselcrisis, inflatie en de toename van armoede. Er komt eerst meer ellende. Pas als de chaos op zijn hevigst is, gaan we werken aan een oplossing. Ik verwacht een emotionele eruptie en daarna verdwijnt de boosheid. Als straks het voorjaar begint, kruipen al die konijntjes weer uit hun holletjes en dan zeggen we: ‘Jongens, het is mooi geweest, we hebben genoeg geklaagd.’ We gaan ontbozen en maken weer iets moois van ons leven. Ik verwacht dat we vervolgens in 2023 een prachtige zomer krijgen. Ik hoop ook dat daar een babyboom van komt, want dat kunnen we in Nederland wel gebruiken tegen de vergrijzing.”

In jouw boek De toekomst van zorg stel je dat de gezondheidszorg de komende jaren, ondanks de vergrijzing, goedkoper wordt. Hoe komt dat?

“We willen met z’n allen voorkomen dat er weer coronalockdowns en andere ellendige dingen komen. Dus werken we actief aan ons immuunsysteem en houden ons meer met onze gezondheid bezig. Verder zet de digitalisering van de zorg in 2023 door. Mensen kunnen niet meer voor elk pukkeltje naar de dokter. Maar we kunnen straks wel vaker online voor een consult terecht. Ook technologische ontwikkelingen gaan ons helpen. Neem mijn buurvrouw. Zij is zeventig en is door een dwarslaesie vanaf haar middel verlamd. Zij zit in een rolstoel, maar heeft aan de onderkant een exo-skelet. Dat is een soort extern skelet van kunststof om haar benen heen. Zij gaat gewoon naar de golfbaan in haar rolstoel en dankzij dat exoskelet staat ze op een kan ze gewoon golfen. Ook zwakke en verlamde mensen kunnen op die manier dus van alles doen. We krijgen meer hulpmiddelen, waardoor mensen steeds meer zelf kunnen doen en minder afhankelijk worden van de zorg.”

Je noemde 2023 het jaar van gezondheid en geluk. Hoe vinden we geluk?

“Ik zie eenzaamheid als een grote trend voor de komende jaren en daar moeten we in 2023 absoluut iets aan doen. Heel veel psychische klachten bij mensen, maar ook lichamelijke klachten, komen voort uit eenzaamheid. Ik hoorde van een bevriende fysiotherapeut dat de helft van zijn klanten bij hem komt voor een massage omdat niemand ze meer aanraakt. De afgelopen jaren was er vooral veel aandacht voor ongewenste intimiteiten. Laat 2023 juist het jaar van gewenste intimiteit worden. Laten we elkaar meer knuffelen. Geef elkaar vaker een schouderklopje. Ik sprak een verpleegster, die zei: ‘Een aai over een patiënts bolletje doet soms nog meer goed dan een pilletje.’ Zo kunnen we in 2023 dus twee vliegen in een klap slaan.”

Wat staat ons volgend jaar te wachten?

“Ik vind het lastig om de emoties die ik voel te duiden en te vertalen naar heel concrete gebeurtenissen. Als paragnost voel ik vooral bepaalde sferen aan. Voor 2023 voel ik dat we weer wat meer zelfvoorzienend gaan worden. We gaan terug naar af. Het is alsof we worden afgerekend voor onze decadentie en onze hang naar luxe en materie. Ik denk namelijk dat we als westerse mensen te veel zijn doorgeschoten. Op internet bepalen algoritmes welke informatie we voorgeschoteld krijgen en het is zó veel, dat niemand meer stilstaat bij wat er echt in de wereld aan de hand is. Het is nu ieder voor zich. Op social media maakt iedereen elkaar maar af en niemand gunt een ander meer wat.”

Maar wordt 2023 beter of juist niet?

“In zekere zin wel, omdat we wat zelfbewuster en meer zelfvoorzienend zullen worden. Maar dat laatste is helaas wel noodgedwongen. Want ik zie de oorlog tussen Rusland en Oekraïne voorlopig nog wel doorgaan. Ik ben ook bang dat Poetin naar nucleaire wapens zal grijpen, omdat hij het anders niet kan winnen. Ik vertrouw hem voor geen meter. Maar Zelenski ook niet. De gevolgen voor Nederland zijn: grotere vluchtelingenstromen en hogere energie- en gaskosten. Ik verwacht ook nog wel een digitale crash waar ons betalingsverkeer veel last van krijgt.”

Dat klinkt allemaal niet rooskleurig.

“Ik word er ook een beetje triest van, merk ik. We zijn in verval geraakt en dat klinkt inderdaad somber. Maar misschien moet je dit gevoel juist wel rooskleurig benaderen. Want je kunt dit ook als een kans zien. Het gaat de laatste jaren gewoon te veel over materie. En weet je waar de sociale onrust en boosheid in Nederland vandaan komt? Je moet bij Nederlanders niet aan hun portemonnee komen. Dat maakt ze gek! We worden nu geconfronteerd met onze eigen tekortkomingen. Misschien is dit wel heel erg nodig om daarna weer wat stappen vooruit te kunnen doen.”

Dus je conclusie voor 2023 is eigenlijk toch best positief.

“Ja. We laten weer tomatenplantjes in onze tuintjes groeien en breien thuis gewoon weer lekker een warme trui. In 2023 komt dat oude, vertrouwde gevoel uit grootmoeders tijd weer terug. Op naar de positieve kneuterigheid van de jaren vijftig en zestig! Weer zelf bakken en braden, geen kant-en-klare maaltijden, gewoon lekker in de keuken kokkerellen. Laten we 2023 dus vooral als kans zien. Nu even pas op de plaats en daarna weer zelfbewust vooruit.”