25 jaar na haar overlijden: waarom Diana nog altijd zo immens populair is

Diana’s betekenis

Brits koningshuiskenner Sam Hoevenaar heeft research gedaan voor een Net5-documentaire over de nalatenschap van prinses Diana, die precies 25 jaar na haar dood op de televisie zal worden uitgezonden. Met als rode draad: wat was de invloed van The Queen of Hearts? “Diana was immens populair én ze is jong gestorven. Met op de achtergrond dat mysterieuze instituut, de Britse monarchie. Diana’s leven was een reallifesoap, die heel erg tot de verbeelding sprak. Geen wonder dat men steeds opnieuw in haar verhaal duikt, er komen ook steeds weer nieuwe feiten naar boven.”

De blinde adoratie van een kwart eeuw geleden is er wel een beetje vanaf. Er is met de jaren meer kritiek op haar persoon gekomen. Diana wordt niet meer louter gezien als willoos slachtoffer van het Britse koningshuis en de paparazzi, maar ook als iemand die als een wild veulen tegen de haren van de Britse monarchie heeft ingestreken en de media op geniale wijze heeft weten te bespelen. Er wordt beweerd dat Diana een bipolaire stoornis had en daardoor op z’n zachtst gezegd nogal onberekenbaar was. Hoevenaar: “Toch blijft het beeld overeind van een lieve vrouw die het onmenselijk zwaar heeft gehad. Een vreemde eend in de bijt van het koningshuis die dicht bij de mensen stond. Haar zoons William en Harry doen hun best om die nagedachtenis van hun moeder in ere te houden.”

Diana als bedrogen vrouw

Jeugdvriendin Carolyn Bartholomew vertelt dat Diana jongens altijd op afstand hield: “Ze had een soort gouden aura dat mannen ervan weerhield om verder te gaan.” Zelf zegt Diana dat ze ‘dat’ moest bewaren ‘voor wat er voor haar lag.’ Zou ze toen al hebben geweten wat de kosmos voor haar in petto had? Sam Hoevenaar: “Dat is de tragiek van Diana: op het moment dat ze met Charles trouwde, was hij verliefd op een ander.” Diana lijkt een ‘kneedbare huwelijkskandidate’ die zal schikken in een verstandshuwelijk waarin Charles op discrete wijze zijn relatie met de al gehuwde Camilla Parker Bowles kan voortzetten.

“Diana geloofde in dit sprookjes-huwelijk. Terwijl Charles een liefdesnestje voor hem en Camilla bouwt in buitenverblijf Highgrove, zit Diana eenzaam thuis in Kensington Palace. Ze ontwikkelt een eetstoornis en heeft suïcidale gedachten. Er lekt een telefoontje van Charles met Camilla uit. Vooral de uitspraak ‘Ik wil gereïncarneerd worden als jouw tampon’ gaat de wereld over. Aan het einde van 1992 scheiden Charles en Diana van tafel en bed. Het hof is in ernstige verlegenheid gebracht. In haar autobiografie Her True Story vertelt Diana haar kant van het verhaal. “Ik wil niet meer worden gezien als een gek. Ik wil begrip kweken voor wat ik meemaakte, ook voor andere vrouwen in dezelfde situatie.”

1. Diana’s ultieme wraak: in haar ‘revenge dress’ op de avond dat Charles op tv zijn relatie met Camilla ­bekend zou maken.
2. Eenzaam op het bankje voor de Taj Mahal. Waar was Charles?

Diana als minnares

Na de scheiding van tafel en bed wisselt de ene lover de andere af. Maar ook tijdens het ‘huwelijk’ gebeurt er het nodige aan Diana’s liefdesfront. Vanaf 1990 heeft Diana diverse affaires. Steeds maar op zoek naar geborgenheid en liefde. Niet zelden leiden die amourettes tot schandalen. Zoals de vermeende affaire met rugbyspeler Will Carling. Will Carlings vrouw, tv-presentatrice Julia Carling, scheidt van haar man en geeft Diana daarvan de schuld in de pers. Diana is not amused over Julia’s openlijke beschuldiging, wat ze kennelijk ook bij haar zoons uit. In een interview laat William destijds terloops vallen dat hij een foto van Julia Carling op zijn dartbord heeft geprikt om pijltjes op te schieten. Sam Hoevenaar: “Uiteindelijk heeft Diana wel geluk gekend met filmproducent en zakenman Dodi Fayed, degene met wie ze in de auto zat tijdens het fatale ongeluk op 31 augustus 1997 in een tunnel in Parijs, achtervolgd door paparazzi.”

1. Met Will Carling, leider van het Engelse rugbyteam, zou Diana een affaire hebben gehad. Zijn vrouw Julia ­Carling (links) gaf Diana de schuld van het mislukken van haar huwelijk met Will.
2. Samen met Dodi Al Fayed in Saint Tropez in 1997, een week voor hun dood.

Diana als Queen of hearts

“Ik zou graag een koningin van de harten van mensen zijn, in de harten van mensen.” De woorden die Diana sprak tijdens het televisie-interview uit 1995 op de BBC, luidden in hoe de wereld Diana zich zal herinneren: als een prinses van het volk. Hoevenaar: “Het Britse koningshuis werd geadoreerd, maar alles was met protocol omgeven. En toen kwam Lady Di, een ‘burgermeisje’ met wie de Britten zich konden identificeren. Diana zette zich in voor goede doelen waar haar hart lag. Dat was nieuw, en is later door andere royals over-genomen; Máxima zet zich ook in voor doelen die haar raken.”Diana beslecht het taboe op aids door kindjes met hiv te knuffelen. “Diana was temperamentvol en emotioneel, daar huiverden de Windsors van. Ze wist hoe ze de aandacht naar bepaalde onderwerpen kon trekken.” Tja, en daarin komt ook Diana’s vileine kant naar voren. Op de avond dat Charles voor het eerst publiekelijk naar buiten zal treden met Camilla, trekt Diana haar sexyste jurkje uit de kast om acte de présence te geven bij een galadiner. Met deze ‘revenge dress’ stoot ze Charles en Camilla van de voorpagina’s.

Diana als moeder

Op een dag regelt Diana dat de drie topmodellen Cindy Crawford, Christy Turlington en Naomi Campbell prins William staan op te wachten wanneer hij uit school komt. William: “Ik was een jongen van twaalf of dertien jaar oud en had posters van ze aan de muur hangen. Ik werd knalrood en ben van de trap gevallen.” Sam Hoevenaar: “Diana vond het leuk om te dollen met haar jongens. Ze toonde ook publiekelijk affectie naar hen toe. Ze aten samen bij McDonald’s en gingen gezellig op vakantie naar Disney World in Florida. Ze lapte wat dat betreft het protocol compleet aan haar laars.”

• Kleine Harry op de schouders van zijn moeder in 1986.

Niet tegendraads zijn om het tegendraads zijn, maar om de prinsjes een ‘gewoon leven’ te laten leiden. Diana breekt met de traditie door voor een ziekenhuisbevalling te kiezen. En onderwijs op het paleis, echt niet! Als William drie jaar oud is, schrijft ze hem in op de kleuterschool, een nieuwe onderwijstraditie die prins William en Kate met hun kinderen George, Louis en Charlotte later zullen voortzetten. Verder is het leven van de prinsjes verre van gewoon. Hoevenaar: “Diana deelde ook de moeilijke momenten in haar leven met haar kinderen, want heel veel vrienden had ze niet. Eigenlijk waren ze veel te jong om dat leed te dragen.”

Diana in de spotlights

John Travolta herinnert zich nog goed hoe hij in 1985 met prinses Diana danste in het Witte Huis. Ze waren in november 1985 te gast bij een galadiner van de Amerikaanse president Ronald Reagan. Volgens de Saturday Night Fever- en Grease-acteur werd hij aangesproken door first lady Nancy Reagan. “Zij zei: ‘Het is de droom van de prinses om met je te dansen. Zou je dat willen doen?’ En ik zei ja, natuurlijk!” Iedereen ging aan de kant voor hun dans. “Het was net als in een sprookje,” herinnert Travolta zich. “We maakten een buiging en het was weer voorbij. Daarna ging zij weg en ik ook, waarna mijn koets weer veranderde in een pompoen.” Een dansje met haar idool, en plein public, en dat voor een vrouw die vijftien jaar daarvoor nog bekend staat als ‘Verlegen Diana’…

• 1985: de beroemde dans van Diana en haar idool John Travolta tijdens een diner in het Witte Huis.

1. Ondeugend met Michael Jackson in 1988: “Zeg ­Michael, zing je je hit Dirty Diana voor mij?”

Diana’s geestelijke problemen

In het beruchte tv-interview met de BBC in 1995 onthult Diana dat ze een postnatale depressie kreeg na de geboorte van William. ­Diana’s moed om zich open te stellen over haar geestelijke worstelingen is wat zowel William als Harry inspireert om samen te werken met liefdadigheidsinstellingen voor mentale gezondheid. Door billboardcampagnes, gesteund door de prinsen, zijn de vaak wat gereserveerde Britten opener geworden over mentale problematiek. Sam Hoevenaar: “Harry heeft de eerste jaren na Diana’s dood niet over zijn moeder kunnen praten. Zijn vrouw Meghan Markle heeft een cruciale rol gespeeld in het zoeken naar hulp. Harry praat nu met een psycholoog en plant elke dag een momentje in om te mediteren. Hoe er met hun moeder is omgegaan blijft voor de jongens een pijnpunt. Recent is naar buiten gekomen dat Diana onder valse voorwendselen het BBC-interview is ingelokt. Voor hun gevoel is hun moeder zó veel aangedaan. En nog steeds!”

• Naar het beruchte tv-interview in 1995 keken 23 miljoen Britten.

Diana als mode-icoon

Van schuchtere kinderjuf in tuttenbellenkleding verandert Diana in een mode-icoon. Nog steeds betekent de soms gedurfde Diana-look geld in het laatje. Een roze tas van modehuis Gucci die ze droeg, is weer in productie genomen. Ook onze prinses Amalia heeft er eentje op de kop weten te tikken! Sam Hoevenaar: “Leuk is dat de schoondochters eerbetoon aan haar looks brengen. Meghan had tijdens de Invictus Games, een sportevenement in Den Haag voor fysiek en/of mentaal gewonde militairen waarvan Harry beschermheer is, een witte top aan: die droeg Diana in haar beroemde fotoshoot van Mario Testino. Diana’s sieradencollectie is na haar dood naar de jongens gegaan. Met Diana’s saffieren verlovingsring heeft William zijn Kate ten huwelijk gevraagd. Nog een paar van Diana’s topstukken: haar Cambridge Lover’s Knot Tiara, gedragen tijdens vele banketten. Hoevenaar: “Zo krijgen Diana’s juwelen een nieuw leven in de volgende generatie. De prinsen hebben weleens gezegd: ‘Voor ons voelt het alsof onze moeder er dan toch een beetje bij is.’”

1. Diana in de witte top die ze droeg tijdens de shoot van Mario Testino in 1997.
2. Meghan draagt dezelfde top in 2020.
3. Staatsbanket in Australië in 1983.
4. Catherine met dezelfde tiara in 2016.

bronnen: beau monde, nu.nl, de volkskrant, de groene amsterdammer, nieuwe revu, vrij nederland, the times, vorsten, rtl nieuws, nos.nl, diana, her true story, de palace papers.