Hoe mooi is het als de koning de langverwachte excuses uitspreekt en 1 juli uitroept tot nationale vrije dag?

Op 4 mei herdenken we onze slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Vraag een volwassene naar die datum en je krijgt het goede antwoord. 4 mei en de Bevrijdingsdag een dag later staan in ons collectieve geheugen gegrift. Dat is niet het geval met 8 december en 1 juli. Ik pleit al lang voor een nationale vrije dag op 1 juli, wanneer we gedenken dat de slavernij op 1 juli 1863 wettelijk werd afgeschaft. Dat is 160 jaar geleden in 2023.

Tien jaar

Er is deze weken veel te doen over de excuses voor het Nederlandse slavernijverleden. De laatste tijd wordt in Nederland 1873 aangehouden als het jaartal van de afschaffing. Kennelijk zijn we geruisloos gaan erkennen dat de slavernij eigenlijk nog tien jaar voortduurde na 1863. De slaafgemaakte mensen die vrij waren gekomen, werden verplicht om tien jaar door te werken voor weinig of geen loon. Hun meesters werden gecompenseerd met 300 gulden per slaaf.

Dat de slavernij bij wet werd afgeschaft betekende niet dat slaafgemaakten van de ene op de ander dag gezien werden als mensen die evenveel rechten hadden als ieder ander. Met het racisme onder ons voelen we nog steeds de nawerking van dat slavernijverleden.

Excuses

Excuses voor al het historische leed en de doorwerking ervan zijn dan ook op hun plaats, willen we komen tot een betere onderlinge verstandhouding. Om alle gekrakeel over het hoe, waar en wat van de excuses te dempen, denk ik aan onze koning. Hoe mooi is het als hij op 1 juli komend jaar namens land en volk en zeker ook namens het koningshuis de langverwachte excuses uitspreekt en tegelijk de dag van 1 juli uitroept tot nationale vrije dag?

Excuses zou ik ook graag willen horen van de hoofdverdachte in het 8 december strafproces in Suriname. Maar dat is valse hoop. Desi Bouterse werd in 2019 veroordeeld tot 20 jaar celstraf voor foltering en moord op 15 critici van zijn toenmalig bewind op 8 december 1982, nu 40 jaar geleden. Hij blijft ontkennen dat hij betrokken was bij de decembermoorden, ook al spreken talloze getuigen hem tegen. Excuses staan dan ook niet in zijn woordenboek.

Uitroeiing van onschuldige mensen

Op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Vele malen groter in aantal dan de doden van 8 december. Maar er is één overeenkomst: in beide gevallen gaat het om systematische uitroeiing van onschuldige mensen. Allebei zijn het misdaden tegen de menselijkheid.

De Surinaamse krant De Ware Tijd plaatst elk jaar op de jaardag van de 15 mannen die op 8 december 1982 in Suriname zijn vermoord een advertentie, met een kruisje achter hun naam. Op hun sterfdag worden zij in Suriname en in Nederland herdacht met fakkels, met bloemen en woorden van troost en hoop. Tot ze deel gaan uitmaken van ons collectieve geheugen. Daar zou 8 december een plek moeten hebben. Wat mij betreft naast 1 juli.

Over Noraly Beyer

Noraly Beyer is geboren in Willemstad, Curaçao en woonde in de jaren zeventig en tachtig in Suriname. Ze werkte als nieuwslezeres bij NOS, schrijft columns, werkt in het theater en zit in verschillende jury’s en commissies. Ze leest graag en houdt van de tuin. Noraly heeft een latrelatie met Joost Prinsen, heeft een volwassen zoon en dochter. Ze is oma van twee kleinkinderen en een heel stel bonus kleinkinderen. Wil je Noraly volgen? Tweewekelijks lees je haar nieuwste column op margriet.nl/noraly of volg haar op Twitter: @norabey