PREMIUM
Hoe heurt het eigenlijk online? Experts over digitale etiquette
Even snel een berichtje beantwoorden onder het eten, foto’s van alle onbenulligheden delen en continu checken of je nog nieuwe likes hebt. Ook in gezelschap. Hoe normaal vinden we dat eigenlijk? En hoe weet je of iets voor jezelf en een ander een fijne digitale omgangsvorm is? We nemen de digitale etiquette onder de loep.
Aaron Mirck en Sanne Kanis schreven het boek Niet appen tijdens het eten en doken in de wereld van digitale etiquette. In eerste instantie puur vanuit eigen interesse. “We vonden het leuk om na te denken over de problemen die in een digitale wereld ontstaan,” vertelt Sanne. “Denk aan een alsmaar oplopende schermtijd of je digitale erfenis. Op dat gebied willen we bewustzijn creëren op een ietwat lichtvoetige manier. Daarom hebben we dertig thema’s en dilemma’s opgesteld om vervolgens te kijken hoe wijzelf en experts daarover denken.
Waarom app je niet terug?
Apps als WhatsApp zijn fijn om met elkaar in contact te staan, maar ze kunnen ons leven ook beheersen. Nog geen reactie binnen een uur? De ander heeft vast geen zin in een gesprek, denk je misschien al gauw, en dat terwijl je zit te wachten op antwoord. “Ik denk dat het belangrijk is om afspraken te maken,” zegt Aaron. “Wil je meteen antwoord hebben? Dan kun je bellen. Nog zoiets geks wat je steeds vaker hoort, is de vraag: ‘Mag ik je even bellen’. Dat deed je vroeger ook niet. Je belde gewoon. Als het niet uitkomt merk je dat wel aan het uitblijven van een antwoord. Dan bel je later nog een keer of belt de ander terug.”
In sociale situaties zijn telefoons ook steeds vaker in beeld. Even snel een berichtje beantwoorden tijdens een etentje, waardoor er helemaal geen aandacht meer is voor je tafelgenoot. Aaron: “Wat mij betreft is appen onder het eten het meest asociale wat je kunt doen, maar toch doen we het steeds vaker. Maar zou je ook je laptop openklappen tijdens een etentje? Waarschijnlijk niet. Je telefoon is als het ware een kleine laptop, dus waarom is het wel normaal om deze altijd maar tevoorschijn te halen?”
Een lezeres legde al eens een dilemma voor:
Kan ze iets zeggen van het telefoongebruik aan tafel van haar kinderen?
Online communicatie zonder lichaamstaal
“Als je online met mensen communiceert, kan wat je schrijft anders overkomen dan hoe je het bedoelt,” zegt Sanne. “Je ziet niet wat iemands lichaamstaal is. Het duimpje dat je gesprekspartner stuurt kan dus heel positief zijn, ook als jij denkt dat het wat vlak is. Houd er daarnaast rekening mee dat verschillende generaties verschillend appen. Voor jou is het misschien heel normaal om een zin af te sluiten met een punt, maar jongeren zien dat als passief agressief. Zij lezen zo’n berichtje dus anders.”
Bedenk ook of een boodschap geschikt is voor een appje, of beter persoonlijk besproken kan worden. Aaron: “Grote onderwerpen zou ik niet via WhatsApp bespreken. Een relatie beëindigen of een vriendschap opzeggen doe je niet via een bericht. Vroeger zou je in die situatie ook geen kaartje sturen. Je zou dan het gesprek aangaan.”
Groepsapp-etiquette
Naast gesprekken met één persoon, kun je in WhatsApp ook groepsgesprekken aanmaken. Handig als je een verjaardag wilt vieren of juist een cadeau wilt regelen voor de jarige. Maar die groepsapps komen ook met hun eigen problemen en bijbehorende etiquetteregels. Want wat doe je als je een groep wilt verlaten? Sanne adviseert om in elk geval niet zomaar uit de groepsapp te stappen. “Ineens het groepsgesprek verlaten is ook vrij passief agressief. Doe dit dus niet zomaar, maar geef iets meer context en dialoog.” Als anderen je beweegredenen om de groep te verlaten niet kennen en jou ook niet zien, tasten zij in het duister en geven ze het misschien een heel andere betekenis. Ook als jij alleen maar denkt: de verjaardag is geweest, dus ik stap uit de groep, kunnen anderen denken dat je boos bent.
Het is belangrijk om stil te staan bij de impact van online communiceren en hoe woorden overkomen op je gesprekspartner. Niet iedereen leest alles op dezelfde manier en iedereen denkt anders over situaties. Bedenk dus van tevoren of iets een berichtje waard is, of beter persoonlijk besproken kan worden.
Het boek ‘Niet appen tijdens het eten’ van Aaron Mirck en Sanne Kanis kost €21,99 en is hier te bestellen.
