Hier moet je op letten bij het oppassen op de kleinkinderen (en dit zeggen jullie)

We vroegen opvoedkundige Marina van der Wal naar de do's en dont's bij oppassen.

Afspraken maken

Het valt of staat allemaal met afspraken, vertelt Marina. “Als je duidelijke afspraken hebt, is het voor beide partijen fijn. Spreek af wanneer je wel of niet wilt oppassen en bespreek wat je doet in vakanties. Willen jullie oppassen, maar hebben jullie ook de ambitie om verder te gaan reizen of willen jullie vaak op vakantie? Geef dat dan bij de ouders aan, zodat er ook voor die periodes iets geregeld kan worden. Verder is het belangrijk om te bespreken hoe je het doet als je andere kinderen ook kinderen krijgen. Blijf je dan oppassen? En onthoud altijd: opa en oma beslissen wanneer ze het niet meer willen. Als jullie het niet meer zien zitten, dan moet je altijd kunnen zeggen dat je ermee wilt stoppen.”

De opvoeding van de kleinkinderen

Als je gaat oppassen, speel je automatisch een rol in het leven van je kleinkind. Of dit nou incidenteel of iedere week is. Maar hoe ga je om met de opvoeding? Kun jij die loslaten en je eigen plan trekken, of moet je de regels van de ouders volgen? Marina is daarin heel duidelijk: “De regels van de ouders zijn leidend. Je past op in het belang van de ouders en kunt niet zomaar zeggen dat elke dag feest is. Denk je: ik heb al drie kinderen opgevoed, dat ging goed, dus ik zal wel weten hoe het moet. Nee. Je weet het misschien wel, maar jouw kinderen voeden hun kinderen op hun eigen manier op. Luister daar dus naar en ga niet stiekem andere dingen doen.”

Een vaste oppasdag is iets waar Marina wel wat voor voelt. "Kinderen hebben behoefte aan rust en regelmaat. Als zij weten: ik ga op donderdag naar oma, dan geeft dat een zekere rust. En het is voor jou ook fijn, want met zo'n vaste oppasdag ben je betrokken in het leven van je kleinkind. Je krijgt een sterkere band en bent nog meer betrokken bij je kleinkind. Maar daar staat tegenover dat de leus: ‘bij opa en oma is het altijd feest’, niet voor jou opgaat. Je bent op dat moment namelijk een opvoeder en niet iemand die incidenteel oppast.”

Moet er een beloning tegenover staan?

Als je een oppas huurt of je kinderen naar de opvang brengt, moet je daarvoor betalen. Maar als jij als oma oppast, kun je daar dan ook een beloning voor verwachten? “Dit is afhankelijk van de situatie", zegt Marina. “Ik zou adviseren om het open te gooien en het gesprek aan te gaan. Als jij met gesloten beurs wilt oppassen, is dat natuurlijk helemaal prima. Maar als jouw zoon of dochter er wel iets voor wil geven, kun je hier misschien een middenweg in vinden. Maak een stempelkaart en zet elke keer dat je oppast een stempel. Bij een bepaald aantal kun je dan afspreken dat je iets krijgt. Zo vind je elkaar in het midden. En luister ook vooral naar de wens van je kinderen. Je eigen ideeën hoeven bij het oppassen even niet centraal te staan. Juist wat zij fijn vinden en willen, is belangrijk.”

Dit zeggen jullie

We vroegen Margriet-lezeressen ook naar hun mening over oppassen. Is het een vloek of een zegen? Een greep uit de reacties:

• Désiree de Jong: “Wij passen iedere donderdag op onze kleindochter. Zelf zijn we 71 en 65, maar we blijven er jong onder en vinden het geweldig om te doen. Als er tussendoor nood aan de man is passen we ook weleens op, maar dat komt niet veel voor. Ondanks dat we het erg leuk vinden om op te passen, is de afspraak dat als we zelf op vakantie willen of iets anders te doen hebben, het geen verplichting moet zijn om op te passen. Van tevoren hebben onze zoon en schoondochter gezegd dat het hun verantwoording is om een oplossing te vinden als wij niet beschikbaar zijn. Ook krijg je een leuke band met je kleinkind.”
• Lia Baltus: “Vanaf het moment dat we oma en opa werden, heb ik gezegd: als we kunnen oppassen, doen we het graag. Ze zijn maar zo kort klein, dus we genieten ervan als ze komen. in het begin hadden we vaste dagen, maar nu alleen als het nodig is. Maar als ze er zijn, gaat alle aandacht naar de kinderen. Knutselen, kleuren, koekjes bakken, ga zo maar door.”
• Gonnie Bergsma: “Ik werkte vijf dagen per week. Toen onze dochter zwanger werd, heb ik gelijk gevraagd of ik een dag mocht oppassen en ben ik een dag minder gaan werken. Dit heb ik veertien jaar met heel veel plezier gedaan. Fietsen, speeltuinen en pretparken bezoeken, voorlezen, zingen. Wij schreven ook elke week iets in een schriftje. Wat hadden we die dag beleefd en soms een foto erbij. Laatst heb ik die weer teruggelezen, zo leuk. Door het oppassen heb ik ook een bijzondere band met onze kleinzoon opgebouwd. Hij vond het ook wel een beetje moeilijk toen het oppassen over was. Had het voor geen goud willen missen.”