Een helm straks verplicht op de fiets? ‘Zou 85 verkeersdoden per jaar kunnen schelen’
In veel landen is het allang de normaalste zaak van de wereld: een helm dragen op je fiets. Maar in ons fietsland blijven we wat dat betreft achter. En dat terwijl de meeste verkeersdoden in ons land fietsers zijn. Kan een helm onze veiligheid in het verkeer bevorderen?
Een fiets is een balansvoertuig. Maar juist als je ouder wordt is balans iets wat vermindert. Dat is niet iets wat je snel kunt oplossen, dus is het bij het fietsen belangrijk om goed op te letten. “Zeker tijdens het fietsen is balans van groot belang," zegt Rob Stomphorst, woordvoerder bij Veilig Verkeer Nederland. “Als je bij het oversteken over je schouder moet kijken, kun je al snel je evenwicht verliezen. Hulpmiddelen, zoals bijvoorbeeld een helm of spiegels kunnen je dan helpen.”
Hoeveel verkeersongelukken zijn er jaarlijks?
Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek blijkt dat er vorig jaar 582 verkeersdoden vielen, waarvan het grootste deel fietsers zijn. 207 van de slachtoffers zaten namelijk op de fiets. Opvallend: tachtig van de fietsdoden zijn e-bikers. Vergeleken met een jaar eerder was het aantal fietsers dat omkwam bij een verkeersongeval wel lager. Er kwamen namelijk 22 minder fietsers om dan in 2020.
Opvallend bij deze cijfers is dat maar liefst de helft van de verkeersdoden zestig jaar of ouder was. Maar ook dit cijfer is iets afgenomen (306 in 2020, 294 in 2021). Bij deze groep mensen gaat het relatief vaak om een fietsongeval, terwijl jongere verkeersslachtoffers vaker omkomen bij een auto-ongeluk.
De belangrijkste verkeersveiligheid-adviseur van het kabinet liet in een reactie op deze cijfers weten dat de invoering van een helmplicht voor de fiets de snelste en ook verreweg goedkoopste manier is om het aantal verkeersdoden fors te verlagen.
Veiligheid van een fietshelm
Maar hoe veilig is een fietshelm eigenlijk? In Nederland is een helm nog niet verplicht op de fiets, maar het kan het risico op ernstig hoofd- en hersenletsel wel verminderen. Fietsers met een helm op hebben namelijk zo’n zestig procent minder kans op ernstig letsel en zeventig procent minder kans op dodelijk letsel, blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Zou iedereen een fietshelm dragen? Dan zou dat volgens Rob zo’n 85 verkeersdoden per jaar kunnen schelen.
Voordelen van een fietshelm
Een groot voordeel van een fietshelm is het verkleinen van risico op (ernstig) hoofd- en hersenletsel. Dit komt door de energie-absorberende schuimlaag die de impact op de hersenen tijdens de val beperkt. Maar ook de gladde buitenkant van de helm helpt: je glijdt makkelijker over de grond, wat nekletsel kan voorkomen. De MIPS-techniek (Multi-directional Impact Protection System) zit in de binnenlaag van je helm en draait een klein beetje mee als je hoofd de grond raakt. Hierdoor kan de schok op je hersenen verminderd worden.
Niet verplichten maar voorkomen
Toch ziet de Fietsersbond niets in een helmplicht. “Wij hebben onderzoek gedaan, en daaruit is gebleken dat mensen de fiets veel vaker zullen laten staan als een helm verplicht wordt,” zegt Martijn van Es, communicatieadviseur bij de Fietsersbond. “Het zou beter zijn als er gefocust wordt op voorkomen van ongelukken. Een helm helpt alleen bij het voorkomen van hersenletsel, maar als we bijvoorbeeld fietspaden zouden verbeteren, voorkomen we ook andere ongelukken. Zo kan het verstevigen van een berm ervoor zorgen dat mensen met een minder goede balans niet meteen vallen. Dat zou letsel als heupfracturen kunnen voorkomen.”
