Zo herken je een seksverslaving bij jezelf of je partner

Zowel mannen als vrouwen kunnen een seksverslaving hebben, al komt het vaker voor bij mannen. Maar een seksuoloog vertelt ons dat vrouwen in haar praktijk vaak ten onrechte denken dat hun partner een seksverslaving heeft.

Wanneer ben je seksverslaafd?

Een seksverslaving is niet makkelijk te definiëren. Als je (heel) veel (zin in) seks hebt, vaak masturbeert of vreemdgaat, wil dat niet per se zeggen dat je een seksverslaving hebt. “Je kunt bijvoorbeeld niet zeggen: als je zoveel keer per dag masturbeert, ben je seksverslaafd”, vertelt seksuoloog Miriam Prinsen. “Bij een seksverslaving gaat het niet meer om genieten, maar is het een dwangmatigheid.”

Seks als uitvlucht

Een seksverslaving kan zich op verschillende manieren uiten. Denk aan masturberen, porno kijken, webcam- of telefoonseks hebben, prostitutie of vreemdgaan. En het kan variëren van (de hunkering naar) ‘rechttoe rechtaan’ seks tot spannende fetisjes. Iemand die seksverslaafd is, gebruikt seks als een uitvlucht. Vaak gaat het ook samen met depressieve gevoelens. De dopamine en adrenaline die bij seks vrijkomen geven hem of haar een soort high. Maar zodra hij of zij klaarkomt, is er weer een leegte. Je komt klaar, maar bent er nooit klaar mee. Je gaat zo snel mogelijk weer op zoek naar de volgende high. En zo beheerst het je dagelijks leven en functioneren. Het wordt een obsessie.

Vicieuze cirkel

Op deze manier komt iemand met een seksverslaving in een vicieuze cirkel terecht. “In veel gevallen is er een patroon, waarbij het seksuele gedrag opgevolgd wordt door spijt, schuld, schaamte of zelfhaat”, schrijft seksuologisch therapeut Gertjan van Zessen. “Ruzie, depressieve gevoelens of teleurstelling kunnen als reden gevoeld worden dat men recht heeft op een seksuele beloning. Deze vicieuze cirkel is lastig te doorbreken.” Iemand met een seksverslaving herkent dit patroon, maar durft of kan niet aan de bel trekken.

Verschil tussen mannen en vrouwen

Bij mannen fixeert de verslaving zich vooral op seksuele gedragingen en fantasieën. “Vrouwen komen wat vaker in een patroon terecht waarin ze, via seks, steeds maar bij de verkeerde mannen of de verkeerde emoties uitkomen”, legt Van Zessen uit. “Een rode lijn, bij mannen en vrouwen, is dat ze proberen via seks iets op te lossen dat met seks niet goed op te lossen valt. Dat doen trouwens veel mensen wel eens, alleen blijven seksverslaafden in dat mechanisme steken.”

Wat is de oorzaak van een seksverslaving?

Achter een seksverslaving schuilt vaak een dieper sociaal of psychisch probleem. Zo kan het te maken hebben met een (jeugd)trauma, drugsgebruik, een gebrek aan zelfvertrouwen en -respect en eenzaamheid. Deze oorzaken kunnen psychische en sociale problemen veroorzaken, die ook een seksverslaving als gevolg kunnen hebben.

Heeft mijn partner een seksverslaving?

Als jij bij jezelf of bij je partner een seksverslaving vermoedt, kan een gesprek met een seksuoloog hulp bieden. Die kan je zo nodig doorverwijzen naar een therapeut gespecialiseerd in seksverslaving. Want ís er wel sprake van een seksverslaving? “Vaak niet”, spreekt seksuoloog Miriam uit eigen ervaring.

Verschillende behoeften

“In mijn praktijk zie ik dat vooral vrouwen snel denken dat hun partner verslaafd is”, aldus Miriam. “Van de stellen die ik ontvang, is slechts een klein gedeelte van de mannen daadwerkelijk seksverslaafd. Bij het gros gaat het vooral om verschillen in libido en seksuele behoeften.” Miriam helpt die koppels met het uitspreken van die behoeften. Communicatie daarover is zó belangrijk. “Als iemand liever porno kijkt dan in zijn seksleven met zijn of haar partner investeert, dan noem ik dat eerder een verslaving. Ik verwijs iemand door naar een specialist als ik denk dat er niet iets in de relatie speelt, maar in de persoon zélf. Bijvoorbeeld als hij of zij altijd al dit gedrag heeft vertoond en er sprake is van een langdurig, diepgeworteld patroon.”

Liegen en bedriegen

Veel seksverslaafden zijn erg goed in liegen. Iemand kan een dubbelleven leiden, wat zelfs een deel van de kick kan vormen. En ze liegen vaak ook tegen zichzelf, door hun gedrag te bagatelliseren. Dit bedrog kan vooral de partner veel pijn doen. Hoe kún je daar nog samen uit komen, denk je vast. Maar die kans is er zeker. “Het is een pittige therapie”, beaamt Miriam wel. “Belangrijk is dan wel dat je het alle twee als een probleem ervaart en echt gemotiveerd bent om er iets aan te doen.”

Hulp bij seksverslaving

Als je seksverslaafd bent kun je dit patroon moeilijk zonder hulp doorbreken. Als je verslaafd bent leef je voor je verslaving. Het heeft invloed op je relaties, werk en financiën. Vaak gaat een seksverslaving samen met een andere verslaving, zoals drugs of alcohol. Als je geen hulp zoekt voor je seksverslaving, is de kans groot dat je te ver gaat. Denk aan vreemdgaan, maar ook aan seksueel overschrijdend gedrag.

Goede hulp hoeft niet duur te zijn

Volgens verschillende bronnen zit Jeroen Rietbergen, de ex van Linda de Mol, momenteel in een Amerikaanse afkickkliniek die gespecialiseerd is in seksverslaving. En naar verluidt kost hem dat duizenden euro’s. Zo duur hoeft goede hulp bij seksverslaving echt niet te zijn.

(Anoniem) in therapie

Hulp bij seksverslaving is er in verschillende vormen en ook anoniem. Zo zijn er de anonieme praatgroepen Sexaholics Anonymous en S.L.A.A.. Wil je liever een individuele behandeling, dan kun je bij een seksuoloog of in seksverslaving gespecialiseerde therapeut terecht, zoals de praktijk van Gertjan van Zessen. Maar in eerste instantie ook bij de huisarts, die je kan doorverwijzen.

Hulp voor naasten

Er bestaan ook herstelprogramma’s voor naasten van seksverslaafden, zoals S-Anon. Maar, laat Van Zessen weten op zijn site: “Indien mogelijk heb ik de partner graag bij enkele en liefst alle gesprekken. (...) Mijn insteek is om, tenzij het echt niet meer werkt, het voortbestaan van de relatie als uitgangspunt te nemen. Uitmaken of scheiden kan altijd nog, en alleen al het feit dat beiden bij mij aan tafel zitten en hulp zoeken, is een teken van positieve betrokkenheid. Elke reden om bij elkaar te blijven is goed.” Als partner kun je ook veel hebben aan het boek Seksverslaving van Gertjan van Zessen.

Bron | Psychologen Nederland, seksualiteit.nl, Vat van Zelfwaardering