Zo herken je een alcoholverslaving bij jezelf of een ander

We hebben de signalen van alcoholverslaving voor je op een rijtje gezet, net als wat je kunt doen bij een alcoholprobleem.

Alcoholverslaving

Bij een alcoholverslaving verandert ‘willen’ drinken meestal in ‘moeten’ drinken. Alcohol is niet alleen iets wat voor de gezelligheid of smaak gedronken wordt, maar iets waar iemand afhankelijk van geworden is. Dat kan zowel lichamelijke als geestelijke afhankelijkheid zijn. Bij lichamelijke afhankelijk wordt bijvoorbeeld bedoeld dat iemand ontwenningsverschijnselen krijgt. Geestelijke afhankelijkheid gaat over hoe men zich mentaal voelt wanneer hij of zij geen alcohol drinkt.

Dan kun je bijvoorbeeld denken aan somberheid of gespannenheid die ontstaat wanneer er niet gedronken wordt. In de DSM-5, het officiële handboek voor de diagnose van psychische aandoeningen, wordt alcoholverslaving omschreven als “een problematisch patroon van alcoholgebruik dat leidt tot klinisch significante beperkingen of lijdensdruk”. Dat betekent dat de persoon met een alcoholverslaving dus lijdt onder zijn of haar alcoholgebruik, en beperkt wordt in zijn of haar dagelijkse leven.

In Nederland

In Nederland heeft zo’n 4 procent van de bevolking een alcoholverslaving: ongeveer 6,6 procent van alle mannen en 2,3 procent van alle vrouwen. Het verschil tussen mannen en vrouwen lijkt volgens de GGZ in de laatste jaren iets af te nemen. Mannen zijn in het afgelopen decennium minder gaan drinken, en vrouwen juist iets meer.

Signalen van alcoholverslaving

Juist omdat het drinken van alcohol vaak geaccepteerd is in de samenleving, kan het moeilijk zijn om de signalen van een verslaving op te merken. Helemaal omdat een verslaving meestal geleidelijk ontstaat, waardoor er vaak geen opvallende grote omslag in gedrag is. Toch zijn er wel wat signalen die kunnen wijzen op een alcoholverslaving. Dit zijn een aantal van de meest voorkomende:

• Drinken om van stemming te veranderen of om gedachten en gevoelens te vergeten
• Niet meer genoeg hebben aan één of twee drankjes: je bouwt een tolerantie voor alcohol op bij drankmisbruik
• Slaapproblemen
• Proberen te stoppen met drinken, maar dat niet volhouden
• Geheugenproblemen: door het overmatig drinken kun je last krijgen van black-outs
• Ontwenningsverschijnselen wanneer er geen alcohol gedronken wordt, dat kan lichamelijk of geestelijk zijn
• Problemen op werk of in sociaal leven door overmatig alcoholgebruik

Lees ook: Nederlanders drinken minder alcohol en dat heeft déze gezondheidsvoordelen

Behandeling

Wanneer iemand een alcoholverslaving heeft en bij de huisarts komt, wordt er gekeken welke behandeling het beste past bij de vraag van de patiënt. Daarbij wordt gekeken naar verschillende factoren, waaronder de ernst van de verslaving en in hoeverre iemand lijdt onder het probleem. Er is dus geen standaard behandeltraject voor alcoholverslaving. Wel begint de behandeling voor bijna iedereen met dat er geen alcohol meer gedronken mag worden, zodat de verslavende stof helemaal het lichaam uit gaat. Dat kan een heftige periode zijn, met veel lichamelijke ontwenningsverschijnselen. Hiervoor kan de dokter eventueel medicatie voor voorschrijven.

Vervolgens is het uiteraard belangrijk dat er helemaal geen alcohol meer gedronken wordt, en daarbij kan professionele hulp essentieel zijn. Denk dan bijvoorbeeld aan gesprekken met een hulpverlener zoals een psycholoog of psychiater, of deelname aan gespreksgroepen. Veel mensen met een alcoholverslaving zijn bang verplicht opgenomen te worden in een afkickkliniek, maar dat komt maar zeer zelden en alleen in ernstige situaties voor.

Omgaan met alcoholverslaving

Niet

alleen voor de persoon met een alcoholverslaving kan dit een zware situatie

zijn, ook zijn of haar omgeving kan hier moeite mee hebben. Het kan lastig zijn

om een partner of familielid te overtuigen hulp te zoeken, of hem of haar in te

laten zien dat het alcoholgebruik een probleem is. Iemand moet zelf de nadelen

van de verslaving ervaren (bijvoorbeeld problemen op het werk, of lichamelijke

klachten) om in te zien dat het een serieuze aandoening is. Maak de drinker dan

ook duidelijk waarom jij denkt dat het een probleem is, maar los de gevolgen van

zijn verslaving niet steeds op. Bedenk dus geen smoesjes waarom hij of zij wéér

niet mee gaat op familiebezoek, of zijn of haar baan verloren is.

Laat weten waar voor jou de grens ligt voor wat je wel en niet kun accepteren, maar probeer die grenzen ook aan te houden. Probeer niet constant boos te worden, en alleen negatief te zijn over de persoon met een verslaving. Mensen met een alcoholverslaving schamen zich daar vaak al voor en zijn daarom erg negatief over zichzelf. Om het alcoholgebruik aan te pakken heeft iemand juist zelfvertrouwen nodig en het idee dat hij of zij de moeite waard is. Probeer daarom het probleem te veroordelen, en niet de persoon zelf. Als je professionele hulp nodig hebt bij het omgaan met iemand met een drankprobleem, is dat beschikbaar via je huisarts.

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox?

Schrijf je in op margriet.nl/nieuwsbrief.

Bron | GGZ Standaarden, GGZ Interventie, Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, Stichting Naast

Beeld | iStock