PREMIUM
Wanneer ben je eigenlijk alcoholist? Expert geeft antwoord
We zitten volop in Dry January, waarin velen de gehele maand januari geen alcohol drinken. Waar dit voor de één een eitje is, heeft de ander veel meer moeite met het achterwege laten van alcohol. Margriet sprak Jacqueline van Lieshout, oprichter van Ontwijnen, auteur van acht boeken en coach voor een bewust alcoholvrij leven, over wanneer je eigenlijk alcoholist bent.
Alcoholist of niet
Waar de grens ligt tussen wanneer je alcoholist bent of niet is niet zo makkelijk aan te duiden. Volgens Jacqueline is alcoholverslaving een groot spectrum van wit naar donkerrood. “Iedereen denkt dat het in aantallen ligt, maar het is natuurlijk zo dat wanneer je niet kunt functioneren zonder alcohol, je ernstig verslaafd bent en hulp nodig hebt,” licht ze toe. In het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen hangt alcoholisme samen met drie grote pijlers.
- Craving: hoeveel trek je hebt in alcohol
- Controleverlies: waarbij je met jezelf afspreekt dat je niet drinkt, maar de alcohol altijd weer wint
- Importantie: hoeveel waarde je hecht aan alcohol. Dan kun je bijvoorbeeld een etentje of een gewone avond thuis niet voorstellen zonder alcohol.
“Als ik in een restaurant zat en mijn glas bijna leeg was, keek ik al in paniek waar de ober was,” vertelt Jacqueline. “Dat past natuurlijk wel in dit plaatje. Wanneer je op alle drie die punten hoog scoort, ga je flink de roze kant op van het spectrum.”
Taboe
Op andere verslavende middelen ligt een veel groter taboe dan op alcohol. Jacqueline: “Van sigaretten en cocaïnegebruik weten we dat het slecht is, maar er is geen “nicotinist” of “cocaïnist”. Je mag toegeven dat je verslaafd bent aan roken of aan social media, maar verslaving toegeven bij alcohol vinden we toch een beetje eng. Het beeld dat we van een alcoholist hebben, is dat iemand onder een brug leeft en ’s ochtends begint met drinken. Daardoor kun je makkelijk zeggen dat je geen alcoholist bent. Je wilt daar niet mee vergeleken worden.” Daarnaast zit het drinken van alcohol ook in hoe we als mens zijn geprogrammeerd. “Je ziet in alle films alcohol. James Bond wil zijn martini ‘Shaken, not stirred’ en ook in Sex and the City houden ze wel van een drankje. Alcohol hoort blijkbaar bij een succesvol leven.”
Grote gevolgen
Uit een gesprek dat Jacqueline met een oncoloog voerde, blijkt dat alcohol een grote rol speelt in het ontstaan van verschillende soorten kanker. “Als je als vrouw één glas alcohol van honderd milliliter per dag drinkt, verhoogt de kans op borstkanker met tien procent,” vertelt Jacqueline. “Je bent volgens de wetenschap een zware drinker wanneer je als vrouw één dag in de week vierhonderd milliliter alcohol drinkt. Daarnaast vergroot die vierhonderd milliliter ook nog eens de kans op darmkanker met veertig procent.”
Verslaafd
Als je op alle drie de aspecten, craving, controleverlies en importantie, hoog scoort, is het risico op een alcoholverslaving volgens Jacqueline erg groot. “Ik krijg van mensen weleens de vraag of ik denk dat ze een probleem hebben en dan vraag ik alleen maar: ‘hoe vind je het idee om drie weken te stoppen?’ Als het antwoord ‘vreselijk’ is, raad ik ze aan om die drie weken eens aan te gaan. Je merkt al snel hoe goed je je voelt als je niet drinkt. Het is een experiment voor jezelf.”
Wanneer je het idee hebt dat je een alcoholverslaving hebt, is het volgens Jacqueline een goed idee om drie weken te stoppen met drinken en te kijken wat er met je gebeurt. “Wat ervaar je? Vind je het ongemakkelijk? Word je onrustig? Dan leer je hoe groot de rol van alcohol is in je leven. Bepaal na die drie weken weer eens hoe je ermee om wilt gaan. Misschien kun je na die ervaring proberen te minderen.”
