Van oorzaak tot behandeling: alles wat je wilt weten over jicht

Wat is jicht, hoe herken je het en misschien nog het allerbelangrijkste: wat doe je eraan?

Jichtaanval herkennen

Jicht is een ontstekingsziekte die ontstaat wanneer urinezuurkristallen ontstekingen veroorzaken in je gewrichten. Je kunt al last van jicht hebben zonder dat je dat merkt. Pas als de eerste echte jichtaanval krijgt, merk je iets van de ontstekingen in de gewrichten. Meestal zit zo’n ontsteking in je grote teen of voet, maar ook je knie, enkel of pols zijn gevoelig voor een jichtaanval. De eerste klachten beginnen meestal ’s nachts en herken je aan de volgende symptomen:

• Een extreem pijnlijk gevoel in je gewricht
• Het gewricht is gezwollen, warm en rood
• Last van krampen
• Eventueel: last van rillingen
• Soms misselijkheid en vermoeidheid
• Soms: koorts

Deze klachten houden meestal één tot drie weken aan, waarna het gewricht in de meeste gevallen weer helemaal herstelt.

Urinezuurkristallen

Jicht ontstaat dus door een te hoge urinezuurspiegel in je lichaam. Normaal gesproken wordt dat urinezuur opgenomen in het bloed en uitgescheiden via de nieren. Maar als die stofwisseling niet helemaal goed verloopt, kan het voorkomen dat er urinezuurkristallen ontstaan in je lijf. Als die urinezuurkristallen in of rondom een gewricht gaan zitten, veroorzaken ze daar een ontsteking. Je immuunsysteem valt deze kristallen aan en wil ze opruimen, waardoor ernstige pijn kan ontstaan. Dan heb je dus een jichtaanval.

Oorzakenjichtaanval

Vroeger stond jicht bekend als ‘de ziekte der koningen’ en werd het gelinkt aan luxe, bourgondische eetgewoonten: liters alcohol, veel orgaanvlees, wild en ander luxe vlees. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan purine, waarvan gedacht werd dat het de boosdoener was bij een jichtaanval. Inmiddels blijkt uit onderzoeken dat je eetgewoonten maar voor zo’n 10 procent verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van een jichtaanval. De overige 90 procent wordt bepaald door andere factoren. Denk bijvoorbeeld aan erfelijkheid en het gebruik van bepaalde medicijnen. Van plaspillen maar ook medicijnen die gebruikt worden bij chemokuren is bijvoorbeeld bekend dat ze de kans op een aanval van jicht vergroten. Ook van tumoren, nieraandoeningen en actieve psoriasis is bekend dat ze de kans op deze gewrichtsaandoening vergroten.

Meer mannen dan vrouwen

Jicht komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en de eerste jichtaanval vindt meestal plaats na het veertigste levensjaar. Ook bij vrouwen komt deze aandoening voor, maar dan is het meestal na de overgang. Dat komt doordat het vrouwelijke hormoon oestrogeen, dat tijdens de menopauze afneemt, een grote rol speelt bij de bescherming tegen deze aandoening. Bij ongeveer twee op de drie mensen met jicht gaat de aandoening na de eerste jichtaanval over in een chronische vorm. Daarbij komen de ontstekingen vaker voor, en in verschillende gewrichten.

Behandeling

Als je denkt een jichtaanval te hebben, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. Het is namelijk belangrijk dat je de juiste behandeling krijgt, om te voorkomen dat je gewricht schade oploopt. Jicht wordt meestal behandeld met medicijnen. Bij een jichtaanval wordt vaak de sterke ontstekingsremmer prednisolon voorgeschreven in een hoge dosering; een stootkuur zodat de ontsteking snel verdwijnt. Ook krijgen mensen met een aanval van jicht vaak pijnstillers zoals diclofenac of naproxen. Binnen enkele dagen neemt de ergste pijn af, al kan het gewricht nog langere tijd gevoelig blijven.

Als deze middelen niet werken of niet gebruikt kunnen worden, kiest de arts soms voor een injectie met corticosteroïden direct in het gewricht om de ontsteking te remmen. Dit helpt meestal binnen 24 uur, en zorgt ervoor dat de ontsteking op die plek drie maanden wegblijft. Bij chronische jicht, waarbij aanvallen regelmatig terugkomen, kunnen ook medicijnen voorgeschreven worden die de aanvallen voorkomen. Er kunnen dan bijvoorbeeld geneesmiddelen voorgeschreven worden die het urinezuur in je bloed verlagen.

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox?

Schrijf je in op margriet.nl/nieuwsbrief.

Bron | Thuisarts, Reuma Nederland

Beeld | iStock