Slaapmisperceptie: heb ik nou wel of niet geslapen?

Heb jij ook weleens het gevoel dat je de hele nacht niet hebt geslapen? Dat je ’s ochtends ‘wakker wordt’ en je je afvraagt of je nu eigenlijk wel of niet hebt geslapen?

Je bent zeker niet de enige!

Slaapmisperceptie

Veel mensen ervaren dit onder andere wanneer ze:

• Op ongewone tijden slapen (zoals tijdens een powernap, of voor een nachtdienst)
• Onrust ervaren
• Overdag met (te)veel dingen tegelijk bezig zijn geweest.
• Over het algemeen gevoelig zijn voor prikkels

De kans is aanwezig dat je dit wel een of meerdere keren ervaren hebt en dit fenomeen heeft zelfs een naam. Het heet ‘slaapmisperceptie’.

‘Je slaapt meer dan je denkt’

Dat betekent dat het kan voelen alsof je wakker lag, terwijl je wel geslapen hebt. Mensen die dit ervaren krijgen vaak te horen dat ze “meer slapen dan ze denken”. Maar als het voor jou voelt alsof je wakker was, kan dat best frustrerend zijn.

Er wordt dus gezegd dat je ‘vast wel hebt geslapen’, maar wat maakt nou dat zoveel mensen zich herkennen in het wakker-lig-gevoel? Hebben zij het dan allemaal bij het verkeerde eind? Zit het echt tussen de oren?

Ook interessant:
Dit is waarom je niet lekker slaapt in een vreemd bed

Hersenen gedeeltelijk wakker

Nee, want je kunt wel degelijk gedeeltelijk wakker zijn terwijl je slaapt. We zijn gewend om slaap en waak zwart-wit te zien. Of je slaapt, of je bent wakker. Helemaal terecht is dit niet, want (diepe) slaap en bewustzijn hoeven elkaar niet uit te sluiten, dat zie je ook bij dieren. Van sommige vogelsoorten weten we bijvoorbeeld dat hun ene hersenhelft het gevaar in de gaten houdt, en dat hun andere hersenhelft slaapt.

Jij bent natuurlijk geen vogel, maar als je merkt dat jouw lichaam ’s nachts ook niet 100 procent onder zeil is, dan lijkt het erop alsof je brein op zo’n moment nog alert is. Je kunt dus wel slapen, terwijl een deel van jou nog ‘op de uitkijk staat’. Dat geeft een verwarrend gevoel en dat kan ervoor zorgen dat je je ’s ochtends niet uitgerust voelt.

Hele nacht niet geslapen, of toch wel?

Het is echter niet gek om niet goed te weten of je nou de hele nacht niet hebt geslapen of tóch wel. Zelfs dokters kunnen niet altijd uitsluitsel geven. Hoewel zij kunnen ‘meten’ of en hoe je slaapt aan de hand van een hersenfilmpje (een EEG), weten we tegelijkertijd dat zulke beelden pas activiteit laten zien als er heel veel activiteit is. De hersengolven moeten boven een bepaalde grens uitkomen, voordat het vastgesteld kan worden. Dat betekent dat het dus wel degelijk zo kan zijn dat een klein deel van jou wakker is, zonder dat dat te zien is op de beelden.

Lichte slaap

Slapen en wakker zijn hoeft geen of-of verhaal te zijn. Er zijn meer mensen die deze verwarring ervaren. Weet dat dan in ieder geval een deel van jou onder zeil was, en dat is beter dan niks. Het blijft wel als een paal boven water staan dat deze lichte slaap uiteindelijk minder helpt voor het lichamelijk herstel en het verwerkingsproces dat ’s nachts plaats vindt. Wil je aan de slag om meer relaxed in bed te liggen en de diepe slaap te pakken die je lichaam nodig heeft? Neem dan de eerste stap. Neem een coach in de arm, of los het zelf op met een online slaaptraining.

Meer van Alies:
Dít kun je doen tegen vervelende dromen

Uitgerust, productief en energiek je dag door? Psycholoog en slaapexpert Alies Coster schrijft voor Margriet en is eigenaar van Sucsleep. Ze helpt anderen aan een fijne nachtrust, door middel van workshops en online trainingen. Via haar Instagrampagina inspireert zij je over slaap, rust en je mindset hierin.

Tekst | Alies Coster
Beeld | Getty Images
Foto Alies | Privé

 

Lees meer