Slaapexpert legt uit: zó heeft perfectionisme invloed op je slaap

Slaapexpert Alies Coster legt uit hoe dat zit én deelt een paar tips als je kampt met een slechte nachtrust door perfectionisme.

De invloed van perfectionisme op je slaap

‘Als ik moe ben, kan ik niet meer goed functioneren’, ‘Ik móet een bepaald aantal uren slapen per nacht’ of ‘Als ik in de nacht wakker word, dan slaap ik slecht’. Dit zijn een paar beweringen die perfectionisten zichzelf kunnen wijsmaken. Maar als je hier sterk aan vasthoudt, kun je juist je slaapkwaliteit verminderen. Slaapexpert Alies Coster vertelt: “Ik kijk altijd naar de emotie onder het gedrag. In het geval van perfectionisme gaat dat om een vorm van angst. Bijvoorbeeld de angst om de controle te verliezen, afgewezen te worden. Het kan ook een soort faalangst zijn.”

Volgens Coster is enige mate van angst en perfectionisme gezond, omdat het je helpt om goed te presteren. “Alleen als het ongezond wordt, dus als je doorslaat in perfectionisme, dan kan die angst een negatieve invloed hebben op je slaap. In dat geval blijf je zo alert en kun je bijvoorbeeld zoveel piekeren dat je nachtrust hieronder lijdt. Je houdt hierdoor jezelf wakker.”

Verkeerde verwachtingen

“Daarnaast kun je door perfectionisme ook een verkeerde verwachting hebben van slaap. Als je bijvoorbeeld denkt dat je niet meer goed kunt functioneren als je moe bent of per se een bepaald aantal uren per nacht moet maken, dan kan dat je slaapkwaliteit juist verder verstoren.” Overigens hoeft dat volgens Coster niet alleen bij perfectionisme het geval te zijn. De slaapexpert ziet vaker mensen die verkeerde verwachtingen hebben als het op slapen aankomt. Haar tip aan zowel perfectionisten als niet-perfectionisten? “Schets eerst eens een beeld van wat jij denkt dat de perfecte nacht is. Bedenk je hierbij goed of je verwachtingen van een goede nachtrust realistisch zijn of dat die eigenlijk niet haalbaar zijn.”

Frustratie

“Zeker als je perfectionistisch bent, wil je het ’s nachts zo graag goed doen. Als je verwachtingen dan niet realistisch zijn, dan kan het extra frustratie opwekken als je niet kunt slapen. Dat versterkt eigenlijk alleen nog maar meer het probleem”, legt Coster uit. “Dit is een oorzaak die je redelijk goed zelf kunt aanpakken. Probeer je bewust te zijn dat je aan het piekeren bent en gefrustreerd raakt. Maak vervolgens de afweging: ga ik hiermee door of verspil ik hiermee mijn energie? Door je al te realiseren dat je jezelf wakker houdt, verbreek je vaak al even de piekercirkel. Probeer je op iets anders dan je slaap te concentreren zodat je niet opnieuw begint met piekeren. Ga ook niet ’s nachts aan de slag met je perfectionisme en dit over-analyseren, maar pak dit liever overdag aan.”

Eerder in bed liggen verslechtert je slaapkwaliteit

“Aan de ene kant gaat het bij perfectionisme en slaap om het psychologische stukje acceptatie en vervolgens loslaten”, zegt Coster. “Aan de andere kant is er ook nog een biologische component die invloed heeft. Voor sommige mensen met perfectionisme is de valkuil dat ze hun hele leven om slaap laten draaien. Ze vermijden bijvoorbeeld sociale activiteiten in de avond omdat ze bang zijn dat ze anders niet kunnen slapen of gaan extra vroeg in bed liggen zodat ze hopelijk nog meer uren kunnen meepakken.”.

Slaapexpert Coster raadt sterk af om dit te doen. “Dit verslechtert je slaapkwaliteit juist. Je kunt beter elke dag van 22:30 uur tot 07:00 uur in bed liggen dan van 22:00 uur tot 08:00 uur. Je rust niet méér uit van extra lang in bed liggen en slaapt hier niet beter door. Ik zeg altijd: hoe korter je slaapt, hoe dieper de slaap is. Kort maar krachtig dus. En diepe slaap is juist het belangrijkst voor een goede nachtrust. Lichte slaap, dat extra uurtje is ook belangrijk, maar een teveel aan lichte slaap oftewel te lang slapen is voor je slaapkwaliteit even slecht als te kort slapen.”