Nooit meer nachtmerries? Een slaapexpert vertelt hoe je zelf je dromen kunt sturen

Slaapexpert Alies Coster vertelt hoe het zit.

Dromen in je REM-slaap

Dromen doen we allemaal, zélfs als je het niet meer weet. Het spektakel vindt plaats tijdens onze REM-slaap. Dromen zijn vaak bizar en soms komen ze vaker terug; zoals ik net al zei is niets te gek tijdens je nachtrust. Tijdens het dromen zijn je spieren totaal ontspannen en kun je dus niet bewegen. Er wordt wel vaak gedacht dat iemand die slaapwandelt aan het dromen is, maar dat is dus niet zo. Wel kan je geest per ongeluk wakker worden tijdens zo’n fase dat je spieren totaal verlamd zijn; dat noemen we slaapverlamming. Dat kan best eng aanvoelen en een nare ervaring zijn, maar is gelukkig niet gevaarlijk.

Het nut van dromen én vergeten

Men zegt dat je ongeveer de helft van je dromen vergeten bent binnen vijf minuten nadat je wakker wordt. Na tien minuten zou dit al negentig procent zijn. In eerste instantie misschien jammer, maar eigenlijk is het maar goed dat je je niet al je dromen kunt herinneren. Hoewel ze belangrijk zijn voor de verwerking van gebeurtenissen overdag, gooit je brein deze herinneringen al snel in de prullenbak, omdat er anders namelijk geen ruimte in je geheugen zou zijn om andere, misschien wel belangrijkere informatie, op te slaan. Je zult zien dat je je dromen met een emotionele lading wél eerder onthoudt, of een nachtmerrie waarin je erg bang of verdrietig was. Evolutionair gezien ziet je systeem emotioneel beladen informatie als belangrijker en daarom onthoud je dat beter.

Nooit meer nachtmerries?

Ergens fijn om te weten dat het onthouden van enge dromen blijkbaar een functie heeft, maar erg plezierig is het niet altijd. Het kan ervoor zorgen dat je met een bevreesd gevoel naar bed gaat en op de langere termijn het vertrouwen in de nacht verliest. Ook kunnen nachtmerries de slaap zo verstoren, dat je overdag last hebt van een vermoeid gevoel of je je niet kunt concentreren. Het kan daarom helpen om controle over je dromen te krijgen of ze zelfs te leren sturen. Dit heet lucide dromen.

Je dromen sturen

We spreken van lucide dromen als je tijdens je droom doorhebt dat je daadwerkelijk je droom aan het sturen bent. Klinkt ingewikkeld, en kan dat soms ook best zijn. De kunst is namelijk om je tijdens het dromen bewust te zijn van je droom, zónder er wakker van te worden. Een eerste stap als je wilt leren je dromen te sturen, is om overdag bezig te gaan met bewust dingen doen. Vraag jezelf daarom vaker af per dag wat je aan het doen bent. Ben je nu aan het staan? Droom je op dit moment? Zit je? Alles wat je overdag doet, breng je ’s nachts in de praktijk. Op deze manier kun je in je droom testen of je daadwerkelijk slaapt en aan het dromen bent, en dan dus je droom in een bepaalde richting leren sturen.

Lucide dromen

Om lucide te kunnen dromen is het belangrijk om je geest voor het slapen gaan zoveel mogelijk tot rust te brengen, zodat je - net zo zen als je overdag was - ook helder en mindful de nacht ingaat. Neem je voordat je gaat slapen voor om je eigen dromen te sturen, en blijf daar tijdens de nacht ook aan denken. Als je merkt dat je tijdens je droom wakker wordt, blijf dan stilliggen om je droom te kunnen herinneren. Zodra je begint te bewegen hebben je hersenen namelijk de neiging die droom te laten ontsnappen. Schrijf op dat moment of in de ochtend je droom op in een droomdagboek, ook al herinner je je weinig tot niets van je droom. Vragen die je kunnen helpen bij het herinneren van je droom zijn: waar was ik? Wat gebeurde er vlak daarvoor? Wat wilde ik? Hoe voelde ik me? Welke naam kan ik aan de droom geven? Het klaar hebben liggen van een droomdagboek naast je bed maakt het beantwoorden van deze vragen een fluitje van een cent.

Dromen visualiseren

Doe je dit een tijdje, dan zul je merken dat je tijdens de nacht onbewust beseft dat je droomt. De volgende stap is om voor het slapengaan een beeld waarover je wilt dromen te visualiseren. Het kan zijn dat je tijdens het visualiseren in slaap valt, dat is prima. Merk je dat je aan het dromen bent wat je voor het slapengaan aan het visualiseren was, dan ben je lucide aan het dromen. Er bestaan ook andere lucide droommethodes waarin je jezelf bijvoorbeeld wakker maakt tijdens een gunstig droommoment. Maar als je wilt beginnen met lucide dromen, dan is de visualisatie-oefening het meest geschikt.

Als je gaat beginnen met het proces van lucide leren dromen, dan zou het kunnen dat je eerst wat alerter in de nacht bent en daardoor lichter slaapt. Houd hier rekening mee. Een gevorderde lucide dromer droomt onbewust lucide en in dat stadium kunnen lucide dromen helpen om nachtmerries tegen te gaan en ontspannen in bed te liggen. Ben je meer geïnteresseerd in dit fenomeen en wil je meer praktische tips, dan is dit boek waarin Charlie Morley een praktische handleiding biedt en jou gidst naar lucide dromen een aanrader.

Toch een nare droom?

Niet iedereen is (meteen) in staat om hun dromen te sturen. Verwacht dit dus ook niet van jezelf de eerste keer. Lucide dromen vereisen oefening en concentratie. Mocht je een vervelende droom hebben gehad, dan lees je hier hoe je daarmee om kan gaan. Zie het lucide leren dromen tot die tijd als een leuk spel, gun jezelf de tijd en ruimte om iets nieuws te leren en ga er niet krampachtig mee om. Slaap lekker voor vanavond en droom zacht!

Meer lezen van Alies?

• Hoe (on)gezond is snoozen écht? Een slaapexpert vertelt
• Dít kun je het beste doen als je partner later naar bed wil dan jij
• ’s Nachts steeds wakker? Misschien is dít de (onverwachte) oorzaak

Uitgerust, productief en energiek je dag door? Psycholoog en slaapexpert Alies Coster schrijft voor Margriet en is eigenaar van Sucsleep. Ze helpt anderen aan een fijne nachtrust, door middel van workshops en online trainingen. Via haar Instagrampagina inspireert zij je over slaap, rust en je mindset hierin.

Tekst | Slaapexpert Alies Coster

Beeld | Getty Images

Foto | Privébeeld Alies Coster