Nieuwe techniek spoort uitzaaiingen van prostaatkanker eerder op
Het Radboudumc heeft een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee uitzaaiingen van prostaatkanker in lymfeklieren eerder gesignaleerd kunnen worden. Dit is een belangrijke ontwikkeling, omdat het vroeg ontdekken van uitzaaiingen een grote invloed heeft op de prognose en de behandeling van kanker.
Uit het onderzoek van het Radboudumc, dat uitgevoerd werd onder leiding van hoogleraar Biomedische Magnetische Resonantie Tom Scheenen, is gebleken dat een krachtige MRI-scanner de mogelijkheid biedt om uitzaaiingen van prostaatkanker in lymfeklieren eerder op te sporen. Het onderzoek werd uitgevoerd bij twintig patiënten. “Bij deze groep patiënten was er een hoge verwachting dat de prostaatkanker weleens kon zijn uitgezaaid,” vertelt Scheenen tegen NU.nl. Het is van cruciaal belang om uitzaaiingen van kanker te vinden, omdat het de prognose en behandeling van kanker bepaalt. Met deze nieuwe techniek kunnen hele kleine uitzaaiingen worden opgespoord, waardoor uitgezaaide prostaatkanker eerder kan worden aangetoond.
Uitzaaiingen van één millimeter in beeld
Scheenen legt op de website van het Radboudumc uit dat twee andere recent ontwikkelde technieken zijn gecombineerd: een MRI-scan van de onderbuik op een scanner met een vergrote veldsterkte. Dat betekent dat het opgeleverde MRI-beeld veel scherper is en onderzoekers daardoor meer kunnen zien. Ook werd er gebruik gemaakt van magnetische ijzeroxide-nanodeeltjes als contrastmiddel. Ons lichaam bestaat voor het overgrote deel uit water. Dat is magnetisch en werkt verstorend. Artsen zien dan de zogeheten magnetische markers in de lymfeklieren niet. Magnetische ijzeroxide-nanodeeltjes zijn op een andere manier magnetisch en wél te onderscheiden in de detector.
“De hoge veldsterkte zorgt ervoor dat het MRI-beeld veel scherper is. De ijzeroxide-deeltjes stapelen zich op in normale lymfeklieren en dempen daar het MRI-signaal. In kliertjes met uitzaaiingen vindt die stapeling niet plaats, waardoor het MRI-signaal sterk blijft. Hierdoor kunnen we de verdachte lymfeklieren onderscheiden van normale lymfeklieren,” legt hij uit. Door de combinatie van dit contrastmiddel en de krachtige scanner is het mogelijk om uitzaaiingen van maar één millimeter groot op te sporen. Scheenen: “Er is geen enkele andere techniek die dat kan, met de gangbare methodes ligt dit rond de vijf millimeter.”
Eerder en gerichter bestralen
Voor het onderzoek is samengewerkt met de Universität Duisburg-Essen. De zwaardere scanner die voor het onderzoek is gebruikt, wordt normaal ingezet om het hoofd en ledematen van patiënten te scannen. Nederland beschikt ook over deze scanner. Volgens Scheenen was het technisch zeer uitdagend om de prostaat en de omliggende lymfeklieren in beeld te brengen.
Radioloog Ansje Fortuin, eerste auteur op de publicatie, stelt dat deze nieuwe techniek meer duidelijkheid geeft over het ziekte beloop van de patiënten. “Bij uitgezaaide kanker volstaat alleen het verwijderen van de prostaat niet. Bovendien is dit een belastende operatie. Bestralen is dan een betere optie. Met deze krachtige MRI scanner en het ijzeroxide contrastmiddel stellen we eerder vast of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn en waar ze precies zitten. Radiotherapeuten nemen deze informatie mee in het bestralingsplan en bestralen deze klieren heel gericht. Hierdoor krijgt de patiënt een toegespitste behandeling.”
De nieuwe techniek is nog niet goedgekeurd voor grootschalige inzet. Volgens Scheenen kan de behandeling al wél worden ingezet bij klinische onderzoeken. Ook hopen de onderzoekers de techniek in de toekomst te kunnen toepassen bij andere soorten kanker, zoals slokdarmkanker, pancreaskanker en hoofd-halstumoren.
