Muriel startte een petitie voor pijnloos alternatief mammografie: ‘Veel vrouwen vinden het onderzoek verschrikkelijk’

Vrouwen tussen de 50 en 75 jaar krijgen elke twee jaar een uitnodiging om mee te doen aan bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van de mammografie, een röntgenfoto van de borst. Niet elke vrouw vindt dit even prettig. “Op mijn vijftigste kreeg ik een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek, maar ik had geen idee wat ik hiervan kon verwachten en hoorde er ook weinig over,” vertelt Muriel. Ze besluit navraag te doen in haar omgeving, waarna ze allerlei vervelende verhalen hoort. “Vrouwen vertelden hoe verschrikkelijk ze het onderzoek vinden. Zo zei iemand: ‘Ik ben normaal gesproken echt geen watje, maar na dit onderzoek stond ik met tranen buiten.’”

Mammografie pijnlijk

Hoe vrouwen een mammografie ervaren, verschilt per persoon. Ook Muriel geeft aan dat een groot deel van de vrouwen het niet als extreem pijnlijk ervaart. Dat we deze onderzoeksmethode zo verschillend ervaren heeft onder meer te maken met het percentage vetweefsel in de borsten, vertelde Ruud Pijnappel, hoogleraar mammaradiologie UMC Utrecht, eerder aan het AD. “Heb je borsten met veel vetweefsel en weinig klierweefsel dan is dat minder pijnlijk: vetweefsel is minder ‘vast’, laat zich makkelijker indrukken. Bij een vrouw met kleinere borsten is er - gemiddeld gezien - mogelijk minder vetweefsel, dus dan kan de mammografie meer belastend zijn.”

Ook onze menstruatiecyclus speelt een rol bij de pijn van een mammografie. Zijn je borsten opgezwollen op bepaalde momenten in de maand? Dan kun je de mammografie het best op een ander moment plannen. Heb je ooit borstvoeding gegeven? Dan kan het zijn dat je minder last hebt van de pijn, omdat je borsten slapper zijn. Dit terwijl vrouwen die geopereerd zijn en littekens hebben, juist meer pijn kunnen ervaren.

Petitie voor pijnloos borstkankeronderzoek

Maar weinig vrouwen praten over het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, merkte Muriel. “Terwijl we allemaal wel weten dat het geen fijne ervaring is. Ik besloot een bericht op Facebook te zetten en de reacties stroomden daarop binnen. Van vrouwen die blauwe plekken hadden gekregen van het onderzoek of zijn flauwgevallen van de pijn.

In een opwelling zei ik toen: ik ga een petitie opstellen. Daar kwamen een heleboel positieve reacties op, al had ik het in eerste instantie als een soort grap bedoeld. Ik zei ook nog gekscherend tegen mijn zoon: ‘Ik weet helemaal niet hoe dat moet’. Gelukkig wist hij dat wel en binnen de kortste keren bestond de petitie. Binnen een week hadden we veertigduizend ondertekeningen, het aantal dat je nodig hebt voor een burgerinitiatief.”

Naar de Tweede Kamer

Toch gaat ze nu pas, ruim een jaar later, naar de Tweede Kamer met de petitie en het burgerinitiatief. “Toen ik de petitie in 2021 opende was er een demissionair kabinet. Ik wilde de petitie pas aanbieden als er een nieuw kabinet was. Daarbij zaten we ook middenin de coronapandemie. De minister van Volksgezondheid had wel wat anders aan zijn hoofd. Ik bleef het voor me uitschuiven.”

Muriel besluit nu door te zetten en de petitie aan te bieden bij de Tweede Kamer. “Ik ben realistisch. Ik verwacht niet dat het borstkankeronderzoek in één keer helemaal op de schop gaat en vervangen wordt. Maar ik wil wel dat er gekeken wordt naar andere mogelijkheden, want die zijn er. Daarbij denk ik dat dit de uitgelezen mogelijkheid is voor onderzoekscentra om een grootschalig onderzoek op te zetten naar deze alternatieve methodes. Er zijn genoeg vrouwen die hiermee zitten en die volgens mij ook graag mee werken aan onderzoek naar zo’n nieuwe onderzoeksmethode.”

Andere onderzoeksmethoden

Muriel zou graag zien dat er onderzoekscentra ingericht worden waar ze ook drukgestuurde mammografie toepassen. Bij deze vorm wordt de druk van de plankjes waar de borst tussen komt, aangepast naar de persoon die het onderzoek ondergaat. “En er is ook de echografie. Ik weet dat deze minder effectief is omdat er een grotere foutmarge is, maar als deze vrouwen nu geen afspraak maken voor onderzoek worden ze helemaal niet gezien. Iets is beter dan niets, toch?”

Minder pijnlijk alternatief

Het Leiden Universitair Medisch Centrum (LUMC) onderzoekt sinds eind 2021 een alternatief voor de vaak pijnlijke mammografie. Hier gebruiken onderzoekers de Mamma CT: een soort bed waar vrouwen op gaan liggen. In dit bed zitten twee gaten, waar de borsten in hangen. Vervolgens wordt een röntgenfoto gemaakt. Dit is een pijnloos alternatief, maar het kan nog niet op grote schaal ingezet worden, vertelt radioloog Martin Wasser aan RTL Nieuws. “Eerst moet nog bewezen worden dat het even effectief is en bovendien doen jaarlijks meer dan 800.000 vrouwen mee aan het bevolkingsonderzoek. Er staat nu alleen nog maar een Mamma CT in Leiden en je kunt hen niet allemaal naar Leiden sturen. Bovendien is het aanschaffen van meerdere Mamma CT’s een enorme uitgave.”

Op het moment van schrijven is de petitie van Muriel ruim 92.000 keer ondertekend. Op dinsdag 28 maart gaat ze naar Den Haag om deze aan te bieden aan een delegatie van de Tweede Kamer. Wil je de petitie ook ondertekenen of er meer over lezen? Dat kan op geenpijnlijkemammografie.petities.nl.