Moeite met opstaan? Waarom dat op donkere dagen extra moeilijk is

Hoe korter de dagen, hoe groter de kans dat het buiten nog donker is als de wekker afgaat. Dit kan ervoor zorgen dat we (nog) meer moeite hebben met opstaan en moe wakker worden. En dat vermoeide gevoel zou je zomaar eens de halve ochtend met je mee kunnen slepen. Waarom voel je je nou zo lusteloos en nog belangrijker: wat kun je eraan doen?

Onze biologische klok werkt op licht en donker

Dat sombere, vermoeide gevoel tijdens de donkere maanden noemen sommige mensen ook wel de ‘winterblues’. En om dat te begrijpen is het allereerst handig om te beseffen dat je een biologische klok hebt die werkt op licht en donker. Oftewel: wanneer het gaat schemeren weet je lichaam dat het tijd is om te gaan slapen. En signaleren je ogen daglicht? Dan krijg je een seintje van je hersenen dat het ochtend is en dat je aan de slag moet.

Het nadeel van snoozen

Je kunt je voorstellen dat te veel kunstlicht in de avond je biologische klok flink in de war kan schoppen. Maar het tegenovergestelde gebeurt ’s ochtends ook als het nog donker is, waardoor we moe wakker kunnen worden. Dat terwijl dat wel het moment is om actief te worden. Zie je direct daglicht als de wekker afgaat, dan wordt je biologische klok gereset en kun je met een frisse start aan de dag beginnen. Draai je je nog een keer om, dan geeft dat misschien een fijn gevoel, maar dan geef je je lichaam niet dat seintje van wakker worden, namelijk licht. En daarmee bereik je uiteindelijk dus het tegenovergestelde.

Daglicht is heel belangrijk voor je energiepeil

Snoozen of niet, als je in de herfst en winter opstaat en het is buiten nog donker, dan heeft je lichaam nog steeds geen daglicht gespot. Je zou denken dat je dat oplost door de lampen aan te zetten, en voor sommige mensen is dit ook voldoende, alleen het is niet hetzelfde als daglicht. Inmiddels weten we dat daglicht juíst belangrijk is voor je energiepeil.

Als je vermoeid bent in de ochtend, is daglicht dus essentieel. Er zijn speciale daglichtlampen ontworpen waar je een half uur onafgebroken naar zou kunnen staren. Dit werkt goed, maar praktisch gezien is het niet de beste keuze. Deze tijd kunnen we vaak niet missen in ons strakke ochtendschema. Toch is het mogelijk om ook tijdens de donkere dagen voldoende licht te krijgen, zonder dat het je tijd kost.

Blauw licht als energieboost

Een blauw-lichtbril bijvoorbeeld, kan de energieboost geven die je nodig hebt om de winterblues te verslaan. Het is een methode die meerdere malen bewezen effectief is gebleken. Het (overigens niet schadelijke) blauwe licht dat de bril uitstraalt heeft een sterker effect dan normaal licht, zelfs in vergelijking met een placebo-conditie. Je zet de bril slechts een halfuurtje op en je merkt direct resultaat. Ideaal dus, als je wél energiek wakker wilt worden, maar geen extra tijd kwijt wilt zijn.

Moe wakker worden: donkere dagen als boosdoener

Als je problemen hebt met vermoeid wakker worden of een lusteloos gevoel gedurende de dag, moet je dus weten dat donkerte weleens de boosdoener zou kunnen zijn. Het kan ook zijn dat je onbewust dingen doet die niet bijdragen aan energie na het opstaan. Zoals je nog een keer omdraaien. Direct opstaan in combinatie met daglicht is dus de gouden tip voor energie in de ochtend, maar kun je de snoozeknop nou echt niet missen, dan kan slechts het dragen van een blauw-lichtbril ook zeker vruchten afwerpen.

Over Alies Coster

Uitgerust, productief en energiek je dag door? Psycholoog en slaapexpert Alies Coster schrijft voor Margriet en is eigenaar van Sucsleep. Ze helpt anderen aan een fijne nachtrust, door middel van workshops en online trainingen. Via haar Instagrampagina inspireert zij je over slaap, rust en je mindset hierin.

Bronnen |The efficacy of light therapy in the treatment of mood disorders: a review and meta-analysis of the evidence. Am J Psychiatry. 2005 Apr;162:656-662. -

Blue light improves cognive performance. J Neural Transm (Vienna). 2007;114(4):457-60. Epub 2007 Jan 25. - /271/2558955