Last van ongewenst urineverlies? Dit kun je eraan doen (en déze dingen kun je beter laten)

Bekkenfysiotherapeut Willeke van der Neut van Het Kruispunt, een multidisciplinair zorgcentrum voor bekkenproblematiek legt uit hoe dat zit.

Wat is ongewenst urineverlies?

Ongewenst urineverlies ontstaat wanneer je - de naam zegt het al - op momenten waarop dat niet de bedoeling is, toch urine verliest. Je kunt dan denken aan verschillende scenarios. In sommige gevallen gaat het bijvoorbeeld om druppeltjes plas verliezen, als je hard moet lachen, tijdens het sporten of bij het niezen. Maar het kan ook zijn dat je ineens heel nodig moet plassen, waardoor je het toilet niet haalt en dus per ongeluk in je broek plast. Welke vorm het ook is: ongewenst urineverlies kan enorm vervelend zijn en veel invloed hebben op het dagelijks leven. En het heeft eigenlijk heel vaak te maken met veranderingen van je bekkenbodemspieren. Dit komt voor op elke leeftijd: bij mannen, vrouwen en kinderen, legt bekkenfysiotherapeut Van der Neut uit.

Verzwakte bekkenbodemspieren

Ongewenst urineverlies kennen we vaak als iets wat voorkomt na een bevalling, maar ook tijdens en na de overgang wordt het vaak gezien. Dat heeft te maken met een afname van het hormoon oestrogeen.

Eén van de belangrijkste oorzaken van ongewenst urineverlies, is dat je bekkenbodem verzwakt of beschadigd is, waardoor incontinentie kan ontstaan. De bekkenfysiotherapeut legt uit dat twee vormen van ongewenst urineverlies het meeste voorkomen onder vrouwen, namelijk:

• Stress- of inspannings-incontinentie
  Willeke van der Neut: “De bekkenbodemspieren functioneren niet op het juiste moment, waarbij er teveel of te weinig spanning op de spieren staat of dat de bekkenbodem verkeerd gebruikt wordt. Dan is er een probleem met de coördinatie. Ze spannen bijvoorbeeld niet op het juiste moment aan, wanneer je moet niezen of hoesten. Je kunt hierbij druppels urine verliezen, maar ook een gehele plas.”
• Aandrangincontinentie
  “Als je last hebt van aandrangincontinentie, krijg je plotseling aandrang om naar het toilet te gaan en moet je soms vaak plassen. Je kunt je plas niet ophouden doordat de bekkenbodemspieren niet goed functioneren, waardoor soms de urine al loopt voordat je de wc hebt bereikt.” Bij deze vorm van ongewenst urineverlies spelen niet alleen de bekkenbodemspieren een belangrijke rol, vertelt ze. “Ook je gedrag is hierbij belangrijk. Sommige mensen hebben de neiging om door incontinentie juist meer of minder te gaan drinken. Andere gaan juist erg verkrampt lopen, waardoor ze denken dat ze hun plas langer kunnen inhouden. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling en kan klachten verergeren, én zorgen voor extra ongemak.”

Zelf op onderzoek uit

Incontinentie is niet iets waar veel mensen graag over praten, zelfs niet met hun huisarts. Ze gaan daarom vaak zelf zoeken naar een oplossing, bijvoorbeeld via internet, waar ze dan vaak een zogenoemde ‘bekkenbodemtrainer’ vinden. Een product wat redelijk veel wordt aanbevolen op internet, en dat terwijl het volgens Van der Neut alleen een oplossing is voor een hele kleine groep mensen. “Een bekkenbodemtrainer werkt alleen wanneer je een iets verminderde bekkenbodem functie hebt, maar wel weet hoe je het op de juiste manier moet aanspannen. Dit product werkt dan ook maar bij een kleine groep mensen en daar hebben veel vrouwen geen idee van. Je kan de klachten daardoor juist erger maken.”

Van der Neut legt uit dat wanneer je niet weet of je je bekkenbodemspieren zich juist teveel of te weinig aanspannen en je oefeningen gaat doen die voor jouw situatie niet werken of ze op de verkeerde manier uitvoert, de klachten alleen maar erger worden. Je kunt bijvoorbeeld meer urineverlies krijgen of pijn bij het plassen. “Je moet je bewust zijn van wat voor klachten je precies hebt, en wat de oorzaak ervan is. En wanneer de oefeningen niet helpen, voer je ze waarschijnlijk niet op de goede manier uit.” Ook kan het zo zijn dat je te snel resultaat verwacht. Het trainen van je bekkenbodemspieren heeft net zoals je andere spieren minstens een aantal maanden nodig: geduld is daarom een schone zaak.

Minder drinken en verkrampte houding

Ook komt het volgens Van der Neut vaak voor dat mensen met urineverlies minder gaan drinken, om zo minder vaak te hoeven plassen. Volgens van der Neut is dat niet de oplossing. “Er is geen enkele reden om minder vocht in te nemen. Integendeel, het probleem wordt er juist groter door. Te weinig drinken verstoort het plaspatroon, waardoor de blaas niet goed zijn werking kan doen, omdat die niet goed is gevuld.” Het verstandigste is dus om de 1,5 tot 2 liter vocht per dag gewoon aan te houden. Een ander ding dat veel mensen doen is volgens Willeke dat ze hun benen kruisen wanneer ze bijvoorbeeld moeten niezen. “Je gaat verkrampt naar het toilet, waardoor er heel veel buikspanning ontstaat. Er komt zo veel druk op de blaas waardoor het juist verkeerd gaat en je klachten erger kunnen worden.”

Eerste advies bij ongewenst urineverlies

Maar wat kun je dan wél doen, als je last hebt van ongewenst urineverlies? “Een belangrijke eerste stap om te zetten wanneer je last hebt van incontinentie, is jezelf de volgende vragen te stellen: Plas ik regelmatig? Drink ik genoeg? Zit ik goed en ontspannen op het toilet?” Denk je dat je die drie dingen op de juiste manier doet, maar heb je nog altijd klachten of wil je professioneel advies? Dan kun je beter tóch naar je huisarts gaan, of meteen naar een bekkenfysiotherapeut. Incontinentie komt veel voor en hoewel je er misschien niet gemakkelijk over praat, is het echt niets om je voor te schamen. In principe kun je meteen bij een bekkenfysiotherapeut terecht zonder verwijzing; dat is iets wat veel mensen niet weten, stelt Van der Neut. “Veel mensen denken aan een operatie tegen incontinentie, maar meestal kan met gerichte oefeningen het probleem al voor het grootste gedeelte verholpen worden.”

Maar wat kun je verwachten als je naar een bekkenfysiotherapeut gaat? Bij een eerste afspraak zullen vooral veel vragen gesteld worden. Denk aan vragen als: Hoe vaak moet je plassen? Hoe vaak drink je? Wat doe je als je gaat plassen en hoe zit je op het toilet? Ook wordt er bijvoorbeeld gevraagd naar je ontlastingspatroon, omdat dit ook van grote invloed kan zijn. Op basis van deze informatie wordt een advies opgesteld. Het kan zijn dat er ook een inwendig onderzoek nodig is, om goed vast te kunnen stellen wat precies de oorzaak van je klachten is. Vervolgens wordt er een behandelplan gemaakt, afhankelijk van de oorzaak en symptomen. “Vaak leer je dan om oefeningen te doen. Een voorbeeld hiervan is dat je leert om je Bekkenbodemspieren gecontroleerd aan te spannen en ook weer goed los te laten. Dit kan simpelweg door goed op een stoel te gaan zitten en proberen je plas in te houden en vervolgens los te laten.”

In onderstaande video legt bekkenfysiotherapeut Willeke van der Neut uit hoe je je bekkenbodemspieren goed kunt trainen.

Bron | asz.nl