PREMIUM
Kun je niet slapen door piekeren? Zo kom je er volgens een slaapexpert vanaf
Na een drukke dag kan het moment dat je eindelijk in bed kruipt heerlijk zijn. Maar als je in bed wordt geplaagd door gepieker en vervelende gedachten, kan het een lange nacht worden. En niet op een fijne manier! Waarom draaien onze gedachten ’s nachts overuren en hoe kun je nachtelijk piekeren voorkomen? We vroegen het aan slaapexpert Alies Coster.
Dat ene kleine foutje of vervelende gesprek overdag, wordt in de nachtelijke uren ineens heel groot. Volgens Alies piekeren we ’s nachts inderdaad meer dan overdag. Ze haalt een voorbeeld aan dat neuropsycholoog Erik Scherder weleens geeft: “Als ik overdag hoofdpijn heb, lijkt het ’s nachts ineens een hersentumor.”
Niet kunnen slapen door piekeren
Hoe komt het dat we ’s nachts meer piekeren? Daar heeft Alies een duidelijke uitleg voor: “Ik vergelijk het altijd met een rem en een gaspedaal in je brein. Je gaspedaal kun je vergelijken met je emotionele brein, waar de rem de rationele kant is. Overdag kun je die rem nog goed intrappen, maar naarmate je vermoeider wordt, is dat steeds lastiger. Je rationele kant wordt dus als het ware zwakker, terwijl je emotionele kant wel blijft staan. Al die emotionele gedachten blijven dus opkomen, maar worden steeds minder afgeremd. Hierdoor wordt het steeds lastiger om te relativeren en ga je piekeren.”
Dat we steeds minder goed op de rem kunnen trappen, heeft ook nog een ander gevolg: “Je kunt niet slapen, omdat je maar blijft nadenken en malen en daardoor ga je je ergeren. Zo blijft het een soort cirkel waar je in blijft hangen. Je kunt niet slapen, ergert je daar aan, maar kunt die ergernis niet relativeren. En zo blijf je dus piekeren en nadenken.”
Nachtelijk piekeren verminderen
Dat we in de avond minder goed kunnen relativeren en minder rationeel zijn, verklaart ook waarom we aan het eind van de dag sneller geïrriteerd zijn en meer ruzie maken onze partner, kinderen of andere huisgenoten. Vervelend, maar je weet eigenlijk ook niet zo goed wat je ertegen kunt doen.
Alies heeft gelukkig wel een aantal tips om nachtelijk piekeren te verminderen, zodat je lekker onder de wol kunt. “Het belangrijkste is om de cirkel van piekeren te herkennen. Als je merkt dat je in de cirkel van piekeren en ergernis terechtkomt, kun je er iets aan doen. Mijn tip is om het in eerste instantie over je heen te laten komen. Dat is lastig, maar accepteren dat je piekert is een eerste belangrijke stap. Vergelijk het met een bal onder water duwen. Als jij die piekergedachtes constant onderdrukt, is het alsof je constant een bal onder water moet drukken. Dat heeft geen zin. Laat in plaats daarvan die bal omhoog komen. Daarna drijft de bal langzaam weg. Zo gaat dat met je gedachten ook.”
Alies benadrukt dat het verminderen vaak niet in één keer lukt. Vind je het moeilijk om de emoties en het gepieker over je heen te laten komen? “Focus dan op iets positiefs wat je die dag meegemaakt hebt. Blijf niet in het negatieve waarover je piekert hangen, maar denk aan iets wat wel fijn was. Visualiseer die fijne dingen. Dat werkt als afleiding en zorgt ervoor dat je die negatieve gedachten naar de achterkant duwt, of zelfs vergeet. Voor je het weet val je dan fijn in slaap.”
