Kankeratlas maakt inzichtelijk hoe vaak kanker voorkomt in bepaalde regio’s
‘Welke kankersoort komt het meest voor in mijn regio?’ Tot voor kort was het lastig om dit te achterhalen. De kankeratlas van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) brengt hier verandering in. Hierop worden de 24 meest voorkomende kankersoorten in Nederland in kaart gebracht. En dat zorgt voor bijzondere inzichten.
Zo is te zien dat in gebieden langs de kust meer huidkanker voorkomt dan gemiddeld. Het IKNL noemt het waarschijnlijk dat dit komt doordat mensen aan de kust langer bloodgesteld worden aan de zon en omdat er in deze gebieden een hogere zonkracht is.
De kankeratlas
Wat zie je dan precies op die kankeratlas? Alle Nederlandse regio’s krijgen, afhankelijk van de kankersoort die je selecteert, een kleur. Blauw betekent dat een bepaalde kankersoort hier, in vergelijking met het landelijk gemiddelde, weinig voorkomt. Rood betekent het tegenovergestelde: in vergelijking met het Nederlands gemiddelde komt een bepaald soort kanker hier vaak voor. Selecteer je bijvoorbeeld ‘melanoom’, dan zie je de kustgebieden oranje en rood kleuren. De data is gebaseerd op waar mensen woonden toen ze de diagnose kregen. Daarbij worden cijfers gebruikt van de Nederlandse Kankerregistratie van 2011 tot 2020.
Regionale verschillen
De kankeratlas laat zien dat er regionale verschillen zijn. Een goed voorbeeld hiervan is het aantal diagnoses van longkanker. Hierbij ziet het kankercentrum regionaal al verschillen, maar in grootstedelijke gebieden gaat dit nog verder. Daar zijn zelfs verschillen tussen wijken. In achterstandswijken komt longkanker bijvoorbeeld vaker voor dan in welgestelde wijken. “Dat maakt helder dat omgevingsfactoren een belangrijke rol spelen bij deze ziekte”, aldus onderzoeker en bestuurder van het IKNL, Valery Lemmens tegen de NOS. “Als mensen in bepaalde wijken wonen hebben ze minder kans op een goede opleiding, minder kans op een goedbetaalde baan, lastige woonomstandigheden en daardoor meer kans op stress. In een omgeving waar roken normaal is, is het ook gewoon moeilijker om te stoppen met deze verslaving. Ze grijpen naar een sigaret om te ontspannen en leven als gevolg daarvan minder gezond.”
Een andere kankersoort waarbij regionaal verschillen te zien zijn, is baarmoederhalskanker. Een verklaring die het IKNL hiervoor geeft is het al dan niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Als je geen onderscheid maakt tussen de verschillende kankersoorten, is er landelijk nauwelijks verschil te zien tussen gebieden. “Er is nog een lange weg te gaan om de redenen van alle geografische verschillen te begrijpen,” zegt Lemmens. “Maar de atlas is ontworpen om inzicht te bieden en zo onderzoek te versnellen, vooral in de gebieden die dit het meest nodig hebben. Daarnaast kunnen er door de inzichten uit de kankeratlas, bijvoorbeeld op het gebied van longkanker, huidkanker en baarmoederhalskanker, regionaal preventiebeleidsmaatregelen genomen worden om de impact van kanker te reduceren.”
Geen groter risico
Het IKNL benadrukt dat de kankeratlas niet het risico op kanker laat zien. Als je in een rood gebied woont, is de kans op een bepaalde vorm van kanker dus niet groter. In de atlas zie je hoe vaak een bepaalde kankersoort voorkomt in een specifiek gebied. Dit kan afhankelijk zijn van allerlei factoren, zoals leefstijl, omgevingsfactoren of blootstelling aan risicofactoren. In de atlas vind je een knop ‘info kankersoorten’, waarbij per kankersoort een toelichting gegeven wordt op wat je ziet op de kaart. Hier staat, waar mogelijk, ook duiding bij de variatie per regio.
Reactie KWF
Het KWF is blij met de atlas, laat directeur Carla van Gils weten in een reactie: “De kankeratlas verschaft onderzoekers, politici en burgers inzichten die er voorheen niet waren. Het is een geweldig middel om tot een gerichtere en ook lokale aanpak van kankerpreventie te komen. Daarom stellen we voor GGD’en een bedrag van 6 miljoen beschikbaar om met lokale of regionale plannen te komen.”
De interactieve kankeratlas is hier te vinden.
