Gezondheid

Hooikoorts: van welke pollen kun je wanneer last hebben?

Ilse van Roekel | 6 maart 2021

Wanneer je precies last hebt van hooikoorts, hangt af van de bloeiperiode van de grassen, bomen of planten waar je allergisch voor bent. Als de pollen daarvan in de lucht hangen, zullen jouw symptomen natuurlijk het ergst zijn. Maar wanneer heb je last van welke pollen?

De meeste bomen, grassen en planten bloeien tussen februari en september, dus in die periode heb je de meeste kans op hooikoortsklachten. Maar met de milde winters van de afgelopen jaren, zien we bijvoorbeeld in december ook nog regelmatig de symptomen van hooikoorts voorbij komen.

Wat is pollen?

Pollen is een ander woord voor stuifmeel, wat een belangrijke rol speelt in de bevruchting van planten, bomen, bloemen en grassen. Stuifmeel wordt gemaakt in de meeldraden van mannelijke bloemen en moet, via de wind of de pootjes van insecten, op de stamper van een soortgelijke bloem terechtkomen. Op die manier verspreiden planten zich steeds verder. Maar terwijl die bomen, grassen en planten zich verder voortplanten, zorgt dat stuifmeel ook voor flink wat klachten bij hooikoortspatiënten. Hun lichaam reageert door een allergie op de pollen in de lucht, wanneer ze in aanraking komen met de neusslijmvliezen of de ogen. Daardoor ontstaan de welbekende hooikoortssymptomen, als: niezen, hoesten, een loopneus en jeukende ogen.

Wanneer welke pollen in de lucht?

In grote lijnen zijn er drie categorieën van pollen die zorgen voor hooikoortsklachten: bomen, grassen en planten. We vertellen je wanneer welke pollen in de lucht zitten, zodat je weet op welke momenten jij ongeveer klachten kunt verwachten.

Pollen van bomen

Als je vaak vroeg in het jaar last hebt van hooikoorts, is de kans groot dat bomen bij jou de veroorzakers zijn van de klachten. Al in februari en maart beginnen de pollen van verschillende bomen zich namelijk al door de lucht te verspreiden.

Bij de els herken je dat bijvoorbeeld aan de katjes, die aan de takken hangen en stuifmeel produceren. Wanneer het een beetje waait, verstuiven die pollen zich welke vervolgens voor de eerste hooikoortsklachten kunnen zorgen. Ook hazelaars bloeien al vroeg: halverwege maart worden de meeste pollen geproduceerd en begint dit stuifmeel zich te verspreiden. Maar vooral de berken zorgen doorgaans voor de eerst echte verschijnselen van hooikoorts in Nederland. Veel mensen zijn allergisch voor deze boom, die je gemakkelijk kunt herkennen aan de witte stam en takken. Als de berken bloeien, hangen er aan het einde van de takken gele katjes van ongeveer vijf centimeter lang. Daaruit wordt door de wind het stuifmeel geblazen, wat ongeveer in maart start, maar vooral in april en mei voor veel ellende zorgt bij hooikoortspatiënten. Ook beukenbomen gaan in die tijd bloeien, net als de es en de zomereik.

Pollen van grassen

Nóg belangrijker dan bomen, zijn de pollen van gras. Dit is in Nederland de belangrijkste veroorzaker van hooikoorts, mede omdat het óveral aanwezig is in ons land. Van de 140 verschillende soorten gras in Nederland, veroorzaken er 29 hooikoortsklachten. Deze grassoorten, waaronder de grote vossenstaart, rogge en staartgras, bloeien tussen begin mei en het seizoen eindigt pas in oktober. Wanneer het zomer is zijn er dus héél veel verschillende pollen van gras in de lucht, waardoor het lastig is te bepalen welke jouw klachten veroorzaken.

Pollen van planten en (on)kruid

Wist je dat ook onkruid voor hooikoorts kan zorgen? Vooral bijvoet is net als de berk en de grassen één van de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts. Bijvoet is een kruid dat je in Nederland met name ziet langs de weg, water of spoorlijnen, maar ook op braakliggend terrein komt ‘ie steeds vaker voor. Bijvoet bloeit laat in de zomer, de pollen van deze plant zijn vooral in augustus veel in de lucht te vinden. Daarnaast is ook de ambrosiaplant vaak een boosdoener: deze produceert én heel veel pollen, én die zijn, omdat ze zo licht zijn, ook nog eens heel gemakkelijk te verspreiden. Door de opwarming van het klimaat komt deze plant steeds meer in Nederland voor, terwijl deze een late bloeiperiode heeft. Daardoor sluit de ambrosia nu het hooikoortsseizoen af in september.

Invloed van het weer

Hoewel de bloeiperiode van de meeste bomen, grassen en planten wel redelijk in te schatten is, kunnen de precieze momenten altijd wat afwijken. Dat komt omdat dit voor een groot deel afhankelijk is van het weer. Een warme winter kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je al vroeg begint te snotteren door de pollen. Ook kan het weer van dag tot dag invloed hebben op hoeveel en welke pollen er wanneer door de lucht vliegen. Op zonnige, warme, winderige dagen is de kans op pollen in de lucht bijvoorbeeld het grootst, terwijl regenachtige dagen vaak maar voor weinig klachten zorgen bij hooikoortspatiënten. De pollen worden dan namelijk uit de lucht gespoeld, waardoor het niezen en de jeukende ogen aanzienlijk afnemen.