Zo’n twintig procent krijgt er in zijn of haar leven last van: een versleten knie. En hoewel we vaak denken dat het vooral om ouderen gaat, zijn er ook heel wat jongere mensen die door artrose in het kniegewricht klachten hebben. Maar wat zijn de eerste symptomen van een versleten knie?
We zetten ze voor je op een rij.
Versleten knie
Je kniegewricht verbindt je dijbeen en scheenbeen aan elkaar, samen met de knieschijf. Samen met een aantal banden en spieren zorgt je lichaam ervoor dat je je been goed kunt buigen, strekken en draaien. Om de botten te beschermen tegen schuren, zit er een dun laagje kraakbeen rondom de uiteinden. Bij een versleten knie is de kwaliteit van dat laagje kraakbeen in zulke grote mate afgenomen, dat het zorgt voor vervelende klachten. De botten kunnen dan wél over elkaar schuren, wat zorgt voor pijn, ontstekingen en zwellingen.
Oorzaken
Het kniegewricht is één van de zwaarst belaste gewrichten in ons lichaam; een versleten knie wordt dan ook vaak veroorzaakt door ouderdom. Bij de afname in kwaliteit van het kraakbeen spreken we van artrose, een reumavorm die ervoor zorgt dat het kraakbeen dunner, zachter en brokkelig is. Hoewel ouderdom vaak de boosdoener is, kan ook een ongeluk of ernstige ontsteking (zoals bij reumatoïde artritis) de klachten veroorzaken. Er zijn ook nog een aantal andere factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een versleten knie. Zo speelt erfelijkheid een rol en hebben vrouwen een grotere kans op slijtage dan mannen. Ook sporten op een hoog niveau, zware belasting van het kniegewicht en overgewicht kunnen het slijtageproces versnellen.
Een versleten knie door artrose kan zorgen voor heel wat verschillende klachten. Afhankelijk van de schade aan het kraakbeen en de plek waarop het kraakbeen aangetast is, kunnen de klachten uiteenlopen van mild tot zeer pijnlijk. Meestal ontstaan de klachten geleidelijk en worden ze steeds iets erger. Dit zijn meestal de eerste symptomen van een versleten knie:
Zogenaamde startpijn en -stijfheid: pijn en stijfheid bij het opstaan, die wegtrekt als je een tijdje loopt
Een schurend of knarsend geluid bij het buigen van de knie
Pijn na belasting, onder andere in de knie, knieholte en soms het boven- of scheenbeen
Vermoeidheid na het lopen; ‘zware benen’
Pijn bij het hurken of traplopen
Een opgezwollen knie die soms warm aanvoelt
Na die eerste symptomen breiden de klachten, door een versleten knie, zich vaak steeds verder uit. Denk daarbij onder andere aan:
Het gevoel alsof je knie op slot zit.
Instabiliteit; het gevoel alsof je door je knie kunt zakken
Moeite met strekken of buigen van de knie
Soms: standsverandering van de knie, bijvoorbeeld X- of O-benen
Behandeling
Hoe de behandeling van een versleten knie eruit ziet, hangt van een aantal verschillende factoren af. Zo speelt de ernst van de klachten mee, maar ook je leeftijd, fitheid en eventuele andere aandoeningen. In eerste instantie zal een arts vaak fysiotherapie voorschrijven, om je aan te leren hoe je de knie op de juiste manier belast, ondanks de slijtage. Ook met een versleten knie is dertig minuten per dag bewegen belangrijk; ga bijvoorbeeld zwemmen of wandelen. Mensen met overgewicht zal waarschijnlijk ook aangeraden worden om af te vallen, omdat dit de slijtage verergert. Voor pijnklachten kunnen pijnstillers voorgeschreven worden, in tabletvorm of als een injectie in het kniegewricht (vaak in combinatie met een ontstekingsremmer).
Nieuwe knie
Als
je ernstige pijn hebt of je mogelijkheid tot bewegen zeer beperkt wordt, kan een
operatie soms nodig zijn. Bij zo’n operatie krijg je een zogenoemde ‘nieuwe knie:
het versleten kniegewricht wordt vervangen door een kunstgewricht. Na zo’n
operatie verdwijnt de pijn in de meeste gevallen: 93 per honderd patiënten zegt
een jaar later aanzienlijk minder pijn te hebben. Een nieuwe knie gaat zo’n
tien à vijftien jaar mee, waarna er mogelijk opnieuw een operatie nodig kan
zijn.