Een operatie of fysiotherapie bij een gescheurde meniscus? Dit is volgens onderzoek het effectiefst
Wanneer je ouder wordt, is de kans groter dat je meniscus gaat scheuren. Er kan dan een operatie gedaan worden, maar ook fysiotherapie is een manier om te herstellen. Wat is het effectiefst? Dit zeggen onderzoekers.
De meniscus functioneert als schokdemper en draaischijf tussen het boven- en onderbeen. Dit stukje kraakbeen is belangrijk, omdat het boven- en onderbeen niet goed op elkaar passen. Julia Noorduyn, fysiotherapeut en bewegingswetenschapper, legt uit dat naarmate we ouder worden, de kwaliteit van de meniscus minder wordt, waardoor er makkelijk een scheur in kan komen. “Vooral mensen van middelbare leeftijd en ouder kampen ermee. Je hoeft er overigens geen last van te hebben. Op een MRI-scan zien we wel eens een scheur, zonder dat iemand daar last van heeft. We weten nog niet precies wat daarvan de reden is.”
Geen operatie uitvoeren
Bij een gescheurde meniscus kan gekozen worden voor een operatie, maar dit is zelden zinvol als de scheur door slijtage komt, stelt het Radboudumc. Uit onderzoek van het ziekenhuis blijkt nu dat er ook geen kleinere groepen patiënten zijn die hier wél baat bij hebben. “We moeten deze operatie niet meer uitvoeren, maar een beleid bieden gericht op preventie, gecombineerd met een persoonlijke aanpak waarbij fysiotherapie centraal staat.” Dat staat in een toelichting bij het onderzoek op de website van het Radboudumc. Als de operatie niet meer uitgevoerd wordt, scheelt dat tussen de 11 en 26 miljoen euro aan zorgkosten per jaar.
Fysiotherapie en operatie even effectief
Eerder bleek al uit een onderzoek van het stadsziekenhuis van Amsterdam (OLVG) in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) dat fysiotherapie en een operatie even effectief zijn. Noorduyn volgde hiervoor 321 patiënten gedurende vijf jaar. Ze vertelt aan het Parool dat door dit onderzoek naar voren is gekomen dat fysiotherapie de voorkeur heeft bij een gescheurde meniscus. Het is goedkoper, gezonder, en er is geen kans op complicaties, zoals bij een operatie.
Nieuw onderzoek
Noorduyn volgde meniscuspatiënten met een leeftijd tussen de 45 en 70 jaar over een periode van vijf jaar. Negen ziekenhuizen in het hele land werkten mee, waaronder het OLVG en het Amsterdam UMC. “Het ene deel kreeg een kijkoperatie, waarbij het gescheurde gedeelte van de meniscus werd verwijderd. Zij waren ongeveer twee weken na de operatie weer redelijk op de been,” legt ze uit. “De anderen kregen zestien behandelingen fysiotherapie, gedurende acht weken. Dan moet je onder andere denken aan balans- en krachtoefeningen om de stabiliteit van de knie te verbeteren en de spieren rond de knie te versterken. Nee, geen massage, tape of dry needling, die hebben bij dit soort klachten geen bewezen effect.”
Resultaten
Uit het onderzoek van Noorduyn is gebleken dat de herstelresultaten van fysiotherapie en een operatie even effectief zijn. “Wat mij betreft heeft fysiotherapie de voorkeur. Het is niet alleen veel goedkoper voor de zorg, een operatie brengt ook altijd het risico van complicaties met zich mee. Daarnaast heeft bewegen ook positieve effecten op de algehele gezondheid,” aldus Noorduyn.
Onderzoekers van het Radboudumc voegen hier nu aan toe dat geen enkele groep patiënten een voordeel haalt uit een operatie. De onderzoekers verzamelden gegevens van vier eerdere studies naar het effect van een operatie aan de meniscus. Hierdoor hadden ze data van 605 patiënten ter beschikking. “We analyseerden de ruwe data opnieuw in het grotere verband,” vertelt Stan Wijn, die promoveerde op het onderzoek. “We zochten naar subgroepen bij wie een operatie zinvol is op basis van dertien factoren, waaronder leeftijd, BMI, geslacht, locatie van de scheur en kniefunctie.”
Ze vonden echter geen enkele subgroep, zelfs niet toen ze met behulp van kunstmatige intelligentie de data analyseerden. Geen enkele groep scoorde beter op het gebied van pijn aan de knie, functie van de knie of mentaal welzijn. “Wij laten met deze studie zien dat er dus geen kleinere groepen patiënten bestaan bij wie je juist wél zou moeten opereren,” stelt Wijn. ‘Wat ons betreft gaan we daarom veel minder opereren. Alleen bij hele duidelijke klachten, zoals een knie die op slot zit of als strekken van de knie niet meer gaat.”
