Doneren bij leven, wat doet dat met je?
Emma Massey en Lotte Timmermans zijn beiden psycholoog en verbonden aan het Erasmus MC. Lotte doet onderzoek naar de impact van nierdonatie bij leven op de mentale gezondheid van de donor. Emma is deskundige op het gebied van psychologische aspecten bij de ontvanger.
Hoe wordt een donor emotioneel voorbereid op de mogelijke transplantatie?
Lotte: “Een potentiele donor heeft van tevoren een gesprek met een maatschappelijk werker en de transplantatiecoördinator, met als belangrijkste doel om de motivatie helder te krijgen. Waarom wil iemand doneren? In de meeste gevallen is dat omdat hij of zij de ander beter wil maken. En als het om naaste familieleden gaat, daarmee ook hun eigen leven. De zwakke gezondheid van een nierpatiënt heeft grote invloed op het hele gezin.
Een anonieme, ofwel Samaritaanse donor wordt onderworpen aan een psychologische test om te bepalen of hij stabiel genoeg is en geen onrealistische verwachtingen heeft. Dat is bijvoorbeeld het geval als iemand hoopt dat men door de donatie anders naar hem gaan kijken, hem als een held gaat zien. Dat zijn wat ons betreft geen goede motieven.”
Waar moeten donor en ontvanger rekening mee houden?
Emma: “Er komt, vooral bij de ontvanger, veel bij een transplantatie kijken. De ontvanger moet bijvoorbeeld zijn leven lang antiafstotingsmedicijnen nemen en die hebben veel nare bijwerkingen: zo mag je bijvoorbeeld niet in de zon omdat je een verhoogd risico op huidkanker hebt. Ook moet je de rest van je leven een speciaal dieet volgen, vergelijkbaar met iemand die zwanger is, omdat de medicijnen je weerstand onderdrukken. Dat zijn lichamelijke consequenties die natuurlijk ook een psychisch effect hebben: je bent misschien ‘beter’ maar er liggen altijd risico’s op de loer.”
Lotte: “Het is van tevoren niet te voorspelen of de transplantatie slaagt. Er is bijvoorbeeld een risico dat het orgaan wordt afgestoten. Dat is iets waar ook de donor rekening mee moet houden. Het kan goed dat er, in zo’n geval, een groot gevoel van teleurstelling ontstaat. Maar dan hebben donoren daarnaast alsnog het gevoel dat ze er alles aan hebben gedaan om hun dierbare te helpen. Verder is uit ons onderzoek gebleken dat een transplantatie bij leven nauwelijks effect heeft op de relatie tussen de donor en de ontvanger. De relatie blijft onveranderd of is iets verbeterd.”
Donorregistratie
Per jaar ontvangen ruim vijfhonderd mensen een orgaan van een levende donor. Bijna altijd gaat het om een nier en in een enkel geval om een stukje van de lever. De gemiddelde wachttijd voor een nier is drieënhalf jaar. Mensen die wachten op een hart, longen, alvleesklier of dunne darm hebben echter altijd een orgaan van een overleden donor nodig. Daarom is registratie in het Donorregister zo belangrijk. Hierin kun je aangeven wat jij wilt dat er met je organen - en weefsels - gebeurt als je overlijdt. Van 12 t/m 19 oktober 2014 is het weer Nationale Donorweek. In deze week staat heel Nederland in het teken van orgaan- en weefseldonatie en worden mensen gevraagd zich te registreren als donor. Via JaofNee.nl kun je je keuze vast laten te leggen.
Meer lezen over doneren bij leven?
In Margriet 42 staat een prachtig verhaal over Barbara (57) die nog leeft dankzij haar vriendin Clementine (54). Koop Margriet in de winkel of bestel online via Tijdschrift365.nl.
