Dit is het nut van (bevolkings)onderzoek naar borstkanker

Er zijn verschillende vormen van preventief onderzoek voor borstkanker. Zo is er het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, maar ook zelfonderzoek is belangrijk.

Bevolkingsonderzoek naar borstkanker

In Nederland is het bevolkingsonderzoek naar borstkanker landelijk geregeld. Dit is een preventief onderzoek waaraan vrouwen van 50 tot en met 75 jaar aan mee kunnen doen. Deze leeftijdsgrens is volgens Pink Ribbon niet willekeurig: ruim tachtig procent van de borstkankerpatiënten is ouder dan 50 jaar als zij de diagnose krijgt. Vrouwen in deze leeftijdscategorie krijgen eens in de twee jaar een uitnodiging om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Er wordt dan een mammografie gemaakt (röntgenfoto’s van de borsten). Deze mammografie wordt door veel vrouwen als pijnlijk ervaren. Benieuwd hoe dit komt? Lees dan: Mammografie pijnlijk? Hierdoor kan dat komen (en zo wordt het minder).

Na de mammografie worden de foto’s bestudeerd. Zien ze een afwijking? Dan wordt in het ziekenhuis verder onderzoek gedaan. Je kunt nooit een diagnose krijgen na het bevolkingsonderzoek, dit gebeurt pas na aanvullend onderzoek in het ziekenhuis. Benieuwd wat er gebeurt bij een afwijking? Lees dan: Dit kun je verwachten bij een afwijking op een mammografie.

Zelfonderzoek

Een andere manier om borstkanker snel op te sporen, is zelfonderzoek. Je hebt vast weleens gehoord dat het belangrijk is om je borsten zelf te onderzoeken op afwijkingen. Hiervoor is het belangrijk om goed naar je borsten te kijken en ze te voelen. Alarmbellen moeten gaan rinkelen als je een ingetrokken tepel ziet of een hard knobbeltje voelt. Andere veranderingen die op borstkanker kunnen wijzen, zijn:

• Vochtafscheiding uit de tepel (dit kan bloederig, waterig, bruin of groen of juist melkachtig zijn).
• Verandering van de tepel. Denk aan een zwelling, roodheid, vervelling, schilfertjes of een plek die op eczeem lijkt.
• Een sinaasappelhuid: een verdikte huid met putjes.
• De borst verandert van vorm of grootte
• Een zwelling in de oksel
• Een borst die rood is en warm aanvoelt
• In de huid van de borst zitten deukjes
• Wondjes op de huid van de borst die niet genezen.
• Een bultje op de borst
• Een dikke of opliggende ader

Geheugensteuntje voor zelfonderzoek

Zelfonderzoek is iets wat je makkelijk kunt vergeten. Sterker nog: uit cijfers van Borstkankervereniging Nederland blijkt dat 62 procent van de vrouwen haar borsten niet regelmatig controleert. Reden genoeg dus om een geheugensteuntje in het leven te roepen zodat het zelfonderzoek een gewoonte wordt. Borstkankervereniging Nederland en MSD lanceren ‘Day 3’. Elke derde dag van de maand onderzoek je je borsten op afwijkingen. Een maandelijkse controle klinkt misschien als veel, maar volgens de vereniging leer je hierdoor je borsten beter kennen en merk je een verandering sneller op. De derde dag van de maand is niet willekeurig gekozen. Draai het getal drie maar eens een kwartslag. Het getal lijkt dan op een paar borsten. Ideaal als geheugensteuntje dus.

Het moment van zelfonderzoek

Over het moment van controleren verschillen de meningen. Borstkankervereniging Nederland en MSD stellen dat het verstandig is om een vast moment, in dit geval de derde dag van de maand, te kiezen. Daar is het Nederlands Huisartsen Genootschap het niet helemaal mee eens. “Het feit dat het belangrijk is voor vrouwen om hun borsten goed te kennen, staat niet ter discussie,” stelt Eric Scheppink, Raad van Bestuur NHG op hun website. “Bezwaarlijk is dat het advies voor periodiek borstzelfonderzoek wordt gegeven aan alle vrouwen en om dit advies te koppelen aan een vaste datum in plaats van aan de menstruatiecyclus van de vrouw”.

De NHG stelt in de NHG-Standaard Borstkanker dat periodiek borstzelfonderzoek niet leidt tot minder sterfte aan borstkanker of betere prognoses. Waar het volgens hen wel voor kan zorgen is overdiagnostiek, extra ongerustheid bij patiënten en een schuldgevoel of zelfverwijt als blijkt dat borstkanker is ontstaan en ze geen maandelijks zelfonderzoek hebben gedaan. Als je toch zelfonderzoek wilt doen, kan dit volgens het NHG het best in de tweede helft van de menstruatiecyclus. Dit zou het beste moment zijn omdat veel vrouwen dan knobbeliger borstklierweefsel hebben. Hierop geeft het genootschap een aanvulling voor vrouwen die al in de overgang geweest zijn en niet meer ongesteld zijn. Volgens de NHG maakt in dit geval het moment van borstonderzoek niet uit.

Het nut van onderzoeken

Onderzoek kan ervoor zorgen dat borstkanker in een eerder stadium opgespoord kan worden. Daardoor kan eerder gestart worden met de behandeling, waardoor de kans op genezing groter is. Volgens Pink Ribbon zijn de resultaten van het bevolkingsonderzoek duidelijk: sinds de start in 1989 is het sterftecijfer sterk gedaald. Dit is niet volledig te wijten aan het bevolkingsonderzoek, deels komt dit ook door een betere behandeling.