Déze vormen van beroerte zijn er (en zo herken je ze)

Het belangrijkste om meteen te weten: bel bij een plotselinge scheve mond, lamme arm, verzwakt been en/of verwarde spraak altijd meteen alarmnummer 112. Dit kan namelijk wijzen op een hersenbloeding of herseninfarct, waarbij medische hulp essentieel is.

Drie vormen van beroerte

Als je van het ene op het andere moment moeite hebt praten, de spieren in één van je armen of benen verzwakt zijn en je mond scheef hangt, is de kans groot dat je een beroerte hebt. Een beroerte is eigenlijk een verzamelnaam voor een TIA, herseninfarct en een hersenbloeding. Deze drie vormen van beroerte hebben ongeveer dezelfde symptomen, maar ontstaan op een andere manier. Ook de ernst verschilt. Wat een overeenkomst is tussen de vormen van beroerte, is dat ze te maken hebben met de bloedvaten in het brein. Deze raken (tijdelijk) verstopt, vernauwd of scheuren, waardoor een zuurstoftekort in de hersenen ontstaat.

Een TIA

Als we kijken naar de vormen van een beroerte, kun je stellen dat een TIA de minst erge variant is. Toch kan het nog steeds grote gevolgen hebben én voor ernstige, angstaanjagende klachten zorgen. Een TIA – afkorting van Transient Ischemic Attack - staat ook wel bekend als een ‘tijdelijke beroerte’, omdat de ergste klachten in een half uur weer verdwijnen. Deze soort beroerte ontstaat door een tijdelijke afsluiting van één van de bloedvaten in de hersenen. Een bloedpropje in het brein zorgt ervoor dat een gedeelte van de hersenen tijdelijk geen bloed krijgt. Daardoor ontstaan de welbekende uitvalsverschijnselen die bij alle vormen van een beroerte passen.

Bij een TIA lost zo’n bloedprop binnen een paar minuten weer op, waarna de symptomen weer verdwijnen. Maar dat wil níet zeggen dat je niet naar de dokter moet: een TIA is namelijk vaak een voorbode zijn van een ernstigere beroerte. Plus: omdat een TIA, hersenbloeding en herseninfarct allemaal dezelfde klachten geven, kun je er nooit zomaar vanuit gaan dat het om een tijdelijke beroerte gaat.

Een herseninfarct

Bij ongeveer tachtig procent van alle beroertes, gaat het om een herseninfarct. Hierbij sluit een bloedstolsel een bloedvat in de hersenen af. Net als bij een TIA krijgt ook hier een deel van de hersenen dan geen zuurstof meer, waardoor uitvalsverschijnselen ontstaan. Het grote verschil met de TIA is dat de bloedprop in dit geval niet vanzelf oplost, waardoor snel handelen essentieel is. De doorbloeding in de hersenen moet dan zo snel mogelijk hersteld worden, om blijvende schade zo veel mogelijk te beperken.

Het stolsel in de hersenen moet verwijderd worden; dat kan door een speciaal medicijn dat dit oplost of door een operatie. Het is afhankelijk van de duur van een herseninfarct hoeveel restklachten er blijven bestaan. Na een herseninfarct zijn medicijnen nodig om een nieuwe beroerte te voorkomen.

Een hersenbloeding

Bij de eerder genoemde vormen van een beroerte ging het om een verstopping van een bloedvat, maar bij een hersenbloeding is er sprake van een scheur in één van die vaten. Dan stroomt er bloed in en rondom de hersenen, op plekken waar eigenlijk geen plek is. Het bloed duwt dan een deel van het hersenweefsel weg, waardoor beschadigingen ontstaan. Die beschadigingen zorgen voor de uitvalsverschijnselen die passen bij een beroerte.

Een hersenbloeding ontstaat meestal door zwakke plekken in de wand van het bloedvat. Die plekken ontstaan bijvoorbeeld door een te hoge bloeddruk of slagaderverkalking. Ook kan een zwakke plek in je aderen uitgroeien tot een aneurysma. Dat is een soort uitstulping in een bloedvat met een dunnere wand, waardoor deze snel scheuren. Een hersenbloeding moet zo snel mogelijk door specialisten gemonitord en behandeld worden, om de schade te beperken.

Een beroerte herkennen

We schreven het eerder al: er zijn eigenlijk geen duidelijke verschillen in symptomen van de vormen van beroerte. Het is heel belangrijk dat je de symptomen van deze aandoeningen snel herkent, zodat de behandeling zo snel mogelijk kan starten. Daarmee kan schade mogelijk beperkt worden. Om een beroerte snel te herkennen, let je op drie dingen: de mond, de spraak en de arm. Stel wanneer je denkt dat iemand een beroerte heeft, de volgende vragen:

1. Vraag hem of haar te lachen of de tanden te laten zien, en let op of de mond scheef hangt.
2. Laat iemand een paar zinnen zeggen en luister dan of de spraak in de war is, anders dan anders is of niet goed verstaanbaar is.
3. Vraag hem of haar beide armen te strekken en de binnenkant van de armen naar boven te draaien. Kijk of dit lukt of dat een van de armen naar beneden zakt.

Is het antwoord op minimaal één van deze vragen ja, bel dan 112 of de spoedlijn van de huisarts. Andere symptomen van een beroerte zijn onder andere duizeligheid, slikproblemen, verlies van het gezichtsvermogen, een ongewone smaak in de mond of tintelingen en gevoelloosheid in delen van het lichaam.

Bron | Hartstichting, Leeuwarder Courant

Beeld | Getty Images