PREMIUM
Deze mensen gebruiken vaker slaapmedicatie, en dit is waarom
Goed slapen is niet voor iedereen vanzelsprekend. Veel mensen ervaren geregeld een wat mindere nacht. Dat is niet erg en hoort erbij. Anders wordt het als je een chronisch slaapprobleem hebt. Een deel van de mensen die daar last van hebben, zoekt professionele hulp en een deel dáár weer van krijgt slaapmedicatie voorgeschreven. Helpt die medicatie ook echt? Slaapexpert Alies Coster zoekt het voor je uit.
Bijna de helft van de mensen heeft weleens last van vermoeidheid. Bij iets minder dan tien procent van de mensen is er sprake van chronische insomnie, een slaapstoornis. Deze diagnose wordt gesteld als iemand vaker dan drie nachten per week slecht slaapt en overdag klachten heeft door het slaapprobleem.
Invloed op je lichamelijke gezondheid
Een slechte nacht heeft niet alleen invloed op je mentale welzijn, maar ook op je lichamelijke gezondheid. Je weerstand, gewicht, huidkwaliteit en bloeddruk hangen allemaal samen met (de kwaliteit van) je nachtrust. Op de lange termijn is slaaptekort een grote risicofactor voor burn-out en depressie.
Een goede nachtrust is dus erg belangrijk. Desondanks zoekt slechts veertien procent van de mensen hulp voor hun slaapprobleem. Er zijn dan verschillende behandelmethoden die kunnen worden ingezet.
Slaapmedicatie
Eén daarvan is slaapmedicatie. Naar schatting gebruikt zo’n twee procent van de Nederlandse bevolking langdurig benzodiapines. Er is geen onderzoek gedaan naar de doelgroep in Nederland die slaapmedicatie gebruikt, maar uit zowel Amerikaans als Noors onderzoek komt naar voren dat het gebruik van slaapmedicatie vaker voorkomt onder vrouwen, mensen met een lager inkomen en ouderen.
Slaapmedicatie kan worden voorgeschreven als iemand door een (erg) moeilijke periode gaat. Als iemand bijvoorbeeld te moe is voor therapie, kan slaapmedicatie deze periode overbruggen. Als je slaapmedicatie gebruikt, kun je die het best later op de avond innemen, maar overleg voor het exacte gebruik met een arts.
Slaapmedicatie heeft naast voordelen ook nadelen. Zo zijn benzodiapines niet goed voor je lijf. Mensen die slaapmedicatie gebruiken, hebben bijvoorbeeld vaker last van hoofdpijn, duizeligheid, pijn in het lichaam en vergeetachtigheid overdag. Daarnaast helpt slaapmedicatie (fysiek gezien) maar kort. Het lichaam raakt er snel aan gewend, waardoor er een steeds hogere dosis nodig is om gewenste effect te ervaren. Ten slotte hebben de pillen een verslavend effect. Het kan lastig zijn om ermee te stoppen, zelfs als er gewenning van de dosis optreedt.
Het blijkt dat het voor ouderen en mensen die het gevoel hebben weinig controle over hun slaap te hebben nóg lastiger is om te stoppen met slaapmedicatie. In de richtlijnen staat dat die middelen niet langer dan vier weken mogen worden gebruikt. Dat is niet voor niets. Op langere termijn verstoren ze de eigen slaaphormoonwerking en zorgen ze voor slaapstoornissen.
Cognitieve gedragstherapie insomnia
Cognitieve gedragstherapie insomnia (CGT-i) blijkt een betere behandeling te zijn dan slaapmedicatie. Dat bestaat uit het veranderen van gedrag en gedachten rondom slaap. Veranderingen kunnen bestaan uit het nemen van voldoende pauzes overdag. Ook zorgt voldoende beweging overdag ervoor dat je ’s nachts beter slaapt. En het spreekt misschien voor zich, maar te veel suiker, alcohol en roken zijn ook niet bevorderlijk voor een goede nachtrust.
Het is goed om je bewust te zijn van het psychologische effect van slaapmedicatie. Hoewel er na enige tijd dus fysieke gewenning optreedt, betekent dat niet dat het ook zo vóélt. Er bestaat namelijk ook een mentale component. Door het gebruik van slaapmedicatie ‘leer’ je dat je dat pilletje nodig hebt om in slaap te vallen, terwijl dat niet zo is. De pil houdt dus de ángst om niet te kunnen slapen onder controle, terwijl de pil fysiek niet meer werkt.
Conclusie
Slaapmedicatie kan helpen om een lastige periode te overbruggen, maar het gebruik ervan kent ook zeker nadelen. Blijf waar mogelijk dus weg van slaapmedicatie, want op de lange termijn worden je problemen erdoor verergerd. Je kunt beter voor een andere behandeling kiezen, waarbij je je gewoontes, gedrag en gedachten rondom slaap verandert.
Bron: Riemann D, Perlis ML. The treatment of chronic insomnia: a review of benzodiazepine receptor agonists and psychological and behavioral therapies. Sleep Medicine Reviews 2009, 13, 205-14.
Over slaapexpert Alies Coster
Uitgerust, productief en energiek je dag door? Psycholoog en slaapexpert Alies Coster schrijft voor Margriet en is eigenaar van Sucsleep. Ze helpt anderen aan een fijne nachtrust, door middel van workshops en online trainingen. Via haar instagrampagina inspireert zij je over slaap, rust en je mindset hierin.
