Apotheker vertelt: dit is wanneer je welke pijnstiller gebruikt

Pijnstillers die je in de drogisterij kunt kopen, zijn op te splitsen in twee soorten: paracetamol en NSAID. Dat laatste staat voor nonsteroidal anti-imflammatory drugs. Onder deze groep vallen ibuprofen, diclofenac, aspirine en naproxen. Ze hebben allebei een iets andere werking, en iets andere bijwerkingen.

1. Paracetamol

Paracetamol is volgens Hartholt de veiligste pijnstiller, kan met alle andere soorten geneesmiddelen gecombineerd worden en geeft ook bijna nooit bijwerkingen. “Paracetamol is altijd stap één in de behandeling van pijn. Het werkt pijnstillend en het helpt vaak tegen griepachtige verschijnselen zoals koorts. Heb je een zwelling, omdat je bijvoorbeeld een kies hebt laten trekken? Dan kun je een paracetamol nemen voor de pijn, maar het werkt niet tegen de zwelling. Deze pijnstiller werkt niet ontstekingsremmend.”

2. NSAID’s

NSAID’s hebben naast het stillen van pijn en het verlagen van koorts ook een ontstekingsremmend effect, legt Hartholt uit. “Heb je geen aandoeningen en gebruik je geen andere medicijnen? Dan maakt het ook niet uit welke NSAID je kiest, want ze werken in principe allemaal op dezelfde manier. Heb je wel een aandoening of slik je andere medicijnen, dan adviseer ik om NSAID’s bij een apotheek te halen en niet bij de drogist. NSAID’s hebben namelijk wisselwerkingen met andere medicijnen en kunnen bepaalde klachten verergeren.” Heb je een long-, hart- of nieraandoening? Dan kan een NSAID deze klachten verergeren. “Het advies is om een NSAID dan alleen te gebruiken in overleg met een arts.”

Gebruik je de bloedverdunner acetylsalicylzuur of carbasalaatcalciums? Dan mag je bijvoorbeeld geen ibuprofen nemen. Hartholt: “Bloedverdunners krijg je als iemand een hartinfarct of een beroerte heeft gehad. Als je dan een ibuprofen neemt, kan de stof in de pijnstiller ervoor zorgen dat de bloedverdunners minder goed werken. Hierdoor kan een nieuw stolsel ontstaan.” NSAID’s kunnen ook wisselwerkingen geven met andere antistollingsmiddelen, bloeddrukverlagers en antidepressiva.

Als laatste is het voor 70-plussers erg belangrijk om te weten wat de mogelijke effecten zijn van NSAID’s. “Ouderen hebben sneller kans op een maagzweer of een maagbloeding door NSAID’s. Daarom wordt er bij de apotheek aan deze groep standaard een maagbeschermer bij gegeven. Bij de drogisterij is hier geen bewaking op. Dat kan gevaarlijke situaties opleveren. Dus het advies aan ouderen is om NSAID’s via de apotheek te kopen.”

NSAID’s niet in drogisterij verkopen

Apothekers en artsen vinden het zorgelijk dat NSAID’s verkocht mogen worden in een drogisterij. “Het is mogelijk om de drogist advies te vragen, maar dat is toch anders dan in een apotheek. In de apotheek wordt de medicatiebewaking standaard uitgevoerd. Zo wordt altijd gecontroleerd of een medicijn samen kan met de andere medicijnen en aandoeningen van een patiënt. In een drogist hoop je maar dat een patiënt op het juiste moment advies vraagt en die dan ook krijgt.”

Langdurig medicijngebruik

Dat advies vragen over je medicijnen belangrijk is, blijkt ook uit een recent onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland. Honderdduizenden Nederlanders slikken eindeloos medicijnen zonder te overleggen met de huisarts over het gebruik. Dit is volgens Hartholt geen goede ontwikkeling. “Het is belangrijk dat je weet waarom je een medicijn slikt. Dit helpt om het medicijn goed te gebruiken. Daarbij kan het soms zijn dat de reden van gebruik al weg is, en dat je de medicijnen niet meer hoeft te nemen,” legt ze uit.

“Vanuit de apotheken wordt het medicijngebruik al periodiek gecontroleerd bij mensen van 65 jaar of ouder die vijf of meer geneesmiddelen gebruiken en binnen een bepaald risicoprofiel vallen. Alle overige medicijngebruikers vallen buiten deze periodieke controle. In die gevallen is het extra belangrijk dat patiënten het medicijngebruik zelf aankaarten bij hun arts of apotheker, want ook deze groep moet weten waarom ze medicijnen slikken en of het nog wel nodig is,” aldus Hartholt.