Altijd maar pijn: hoe kun je ervan afkomen?

Twee miljoen Nederlanders kampen dagelijks met ernstige, chronische pijn. Maar als je pijn hebt, moet je de oorzaak aanpakken, toch? Helaas is de realiteit en vooral ons zenuwstelsel een stuk ingewikkelder. Chronische pijnprikkels kunnen zelfs het zenuwstelsel beïnvloeden, waardoor je pijn kunt blijven houden terwijl de aanvankelijke oorzaak (bijvoorbeeld een verstuikte enkel, een polsbreuk, maar ook kanker) al is genezen. Hoewel niet wetenschappelijk bewezen, wordt daarom gedacht dat je er maar beter zo vroeg mogelijk bij kunt zijn als je pijn voelt.

Drie tot zes maanden

Als de pijn langer duurt dan je zou moeten verwachten - in de praktijk meestal drie tot zes maanden - is het tijd om aan de bel te trekken. Wanneer dit is, hangt natuurlijk af van de oorzaak; een gebroken been geneest sneller dan een gebroken sleutelbeen. Maar zeker mensen met diabetes zouden sneller en vaker moeten worden doorgestuurd naar een gespecialiseerde pijnkliniek, aldus Wouter Zuurmond, hoogleraar Pijnbestrijding & Palliatieve Zorg bij het VUmc. "Suikerpatiënten hebben een grote kans op zenuwpijn in handen en voeten. Als die pijn niet goed wordt behandeld, kan deze alleen maar erger worden."

Wanneer chronisch?

We spreken van chronische pijn als de pijn langer dan drie tot zes maanden aanhoudt, deze vaak moeilijk is te behandelen met klassieke pijnstillers en waarvan de oorzaak niet (meer) is terug te vinden.

Wanneer naar de pijnpoli?

De huisarts speelt een belangrijke, eerste rol in de behandeling van chronische pijn. Deze kan pijnstillers voorschrijven en je doorverwijzen naar bijvoorbeeld een fysiotherapeut, wat bij veel klachten goed kan werken. "Bij pijnklachten in de lage rug werkt een revalidatieprogramma vaak net zo goed als een operatie," zegt Maarten van Kleef, hoofd van het Universitair Pijn Centrum Maastricht, onderdeel van Maastricht UMC+. Merk je na zes maanden echter nog geen verlichting? Vraag dan om een verwijzing naar een pijnpoli.

Elektrische impulsen en oefenprogramma's

Helaas zijn veel chronische pijnklachten niet te genezen. "Maar pijn is meestal wel te verlichten," weet Van Kleef. Pijnlijke voeten door diabetes kunnen bijvoorbeeld worden behandeld met medicatie en technieken om zenuwen in de rug te blokkeren of juist te stimuleren, zoals ruggenmergstimulatie. Hierbij worden zenuwbanen in het ruggenmerg door middel van elektrische pulsen gestimuleerd om de pijn te verlichten. Voor mensen met lagerugpijn en andere chronische rug- en nekklachten bestaan er weer speciale oefenprogramma's: vaak een combinatie van fysiotherapie, medicatie en psychotherapie. Van Kleef heeft zelf goede ervaringen met het Rughuis, een gezondheidszorginstelling voor mensen die geen baat hebben gehad bij andere behandelingen voor rugklachten. De kosten voor het programma worden gedekt vanuit de basisverzekering.

'Werken is vaak de beste therapie'

Pijn kan je leven behoorlijk ontregelen. Het heeft een verlammende werking. Toch moet je vooral niet stoppen met werken, adviseert Van Kleef. "Veel mensen melden zich ziek als ze bijvoorbeeld rugklachten hebben. Maar afleiding en werk is vaak de beste therapie. Als mensen de moed hebben om weer met een re-integratietraject aan het werk te gaan, zie je vaak dat hun klachten beter beheersbaar worden." Eventueel kun je je baas vragen om een sta-zitbureau. De bekende hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp zweert erbij en voor mensen met lagerugpijn of een hernia is het zelfs de voorkeurstherapie.

Als bewegen pijn doet

Het kan zijn dat je meer wilt rusten, omdat de pijn dan minder wordt. Maar dit helpt alleen op korte termijn, aldus pijnspecialisten. Je conditie gaat achteruit en je gaat juist meer pijn voelen. Volgens recent onderzoek helpt beweging zelfs veel beter bij rugpijn dan pijnstillers.

Sommige pijnsoorten kunnen 'uitdoven'

Ook zijn collega Wouter Zuurmond benadrukt het belang van het leren omgaan met pijn: "Het is helaas de realiteit dat veel pijnklachten niet helemaal overgaan. Maar er bestaan heel goede therapieën waardoor de pijn niet je leven hoeft te beheersen. Je kunt de pijn de baas worden."

En soms gaat die pijn wél vanzelf over: van gordelroos en posttraumatische dystrofie is bekend dat het op de lange termijn kan 'uitdoven'.

Tips van de pijnspecialisten

- Pijnstillers kunnen goed werken tegen chronische pijn. Maar helpen ze niet of moet je telkens de dosis opvoeren? Stop er dan mee! Zuurmond: "Als je huisarts je pijnstillers voorschrijft, maar ze werken niet binnen de aangegeven periode of moet je telkens de dosis opvoeren, stop er dan mee en probeer iets anders."

- Helpt een pijnstiller wel? Blijf deze dan slikken, maar zet af en toe ook de 'deur op een kier', aldus Zuurmond. Kortom: probeer het op een bepaald moment af te bouwen om te kijken of het nog nodig is. Maar het kan geen kwaad om pijnstillers te blijven slikken als je chronische pijn hebt, volgens de hoogleraar kan het zelfs voorkomen dat de pijn erger wordt. "Als je medicijnen voor een hoge bloeddruk of hartproblemen krijgt, vraag je toch ook niet hoelang je die moet blijven slikken?"

- Pas wel op met opiaten. Deze worden nog steeds geregeld voorgeschreven door huisartsen, bijvoorbeeld in de vorm van pijnpleisters. "Die helpen vaak drie tot zes weken, maar op de lange termijn hebben ze zelden effect en je kunt veel last krijgen van de bijwerkingen," aldus Van Kleef. Vaak weten mensen ook niet eens dat ze opiaten slikken. Tapentadol en oxycodon zijn goede voorbeelden, vertelt Zuurmond. "Veel mensen denken dat dit normale pijnstillers zijn, maar ze zijn van het morfineachtige soort."

- Wat je ook doet, ga vooral niet stilzitten. "Beweging is vaak het beste medicijn tegen pijnklachten," weet Zuurmond.

Meer over chronische pijn

Op spreekuurthuis.nl en de website van het Universitair Pijn Centrum Maastricht vind je meer informatie over chronische pijn en wat je ertegen kunt doen.

Bron | folder chronische pijn Spaarne Gasthuis

Tekst | Rianne Marijs

Ook goed om te weten

• Afvallen? Wandelen werkt vaak beter dan hardlopen
• Het subtiele symptoom van longkanker dat iedereen zou moeten weten
• Dit is waarom je pindakaas écht beter met banaan kunt eten

Bekijk ook

Gympen weer wit maken? Daar is maar één product voor nodig. Het is spotgoedkoop en je hebt het ongetwijfeld in je beautycase…

Artikelen van Margriet.nl ontvangen in je mailbox? Schrijf je in op margriet.nl/nieuwsbrief.