Aha: dít is dus die schok die je soms voelt als je in slaap valt
Misschien ken je het wel. Je ligt in bed, maar net voordat je in slaap valt, schrik je wakker van een schok die door je lijf gaat. Het lijkt alsof je in een bodemloze put valt. Sommige mensen ervaren deze sensatie niet alleen aan het begin van hun slaap, maar ook midden in de nacht. Maar wat is die schok die je voelt, net voor het slapen?
Slaapexpert Alies Coster zocht voor voor ons uit hoe dit ontstaat, of het gevaarlijk is én of je er iets aan kan doen.
Een hypnagoge schok tijdens het slapen
Het gevoel dat je valt voordat je in slaap valt, veroorzaakt een stuiptrekking en wordt officieel een ‘hypnagoge schok’ of een ‘slaapstuip’ genoemd. Dat is een sterke, abrupte en korte stuiptrekking van het lichaam, net voordat je in je lichte slaap komt. Als je ooit in slaap bent gevallen, maar plotseling wakker wordt met een schok, heb je een hypnagogische schok ervaren.
Zeventig procent
Hoewel je waarschijnlijk niet elke avond een slaapstuip ervaart, is het niet onrealistisch dat je er op een zeker moment een zult ervaren. Ongeveer zeventig procent van de mensen overkomt het namelijk weleens. Het kan zijn dat je niet wakker wordt van zo’n schok, dus ook als je denkt dat je ‘het’ nog nooit hebt gehad, zou het zomaar eens kunnen zijn dat het tegenovergestelde waar is. Dan heb je de schok dus wel meegemaakt, maar lag jij nog lekker te slapen.
Is het gevaarlijk?
Hypnagoge schokken kunnen raar aanvoelen, maar in gevaarlijk zijn ze niet. Ze zijn in principe geen teken van een ziekte of een stoornis, maar het is een natuurlijk fenomeen en deze schokken zijn volkomen normaal. Mocht je vaker last hebben van schokkende sensaties in je lichaam en houdt dit ook langer aan? Dan is er misschien meer aan de hand en kan het een teken zijn van een periodieke ledematenbewegingsstoornis.
Symptomen waaraan je een slaapstuip kan herkennen zijn (uiteraard) een schok van een spier of lichaamsdeel terwijl je nét lekker ligt te slapen, een ‘vallend’ gevoel, een hoge hartslag, versnelde ademhaling of zweten. Ook kan een droom of hallucinatie die leidt tot schrikken, vallen of springen behoren tot een hypnagogische schok.
Een evolutionair voordeel van schok tijdens het slapen
Het verhaal gaat dat zo’n schok een evolutionair voordeel heeft. Vroeger sliep men hoog in de bomen om zich te beschermen tegen wilde dieren. Zo’n schok was een manier om de primaten te helpen om hun slaaphouding aan te passen voordat ze in slaap vielen, zodat ze niet uit een boom vielen of gewond raakten tijdens hun slaap…
In de fases tusen ‘wakker fijn’ en ‘slapen’
Inmiddels weten we dat de schok ontstaat tussen de fases ‘wakker zijn’ en ‘slapen’. Er gaat dan iets mis met de connectie tussen je brein en je lichaam. Je brein valt net iets later in slaap dan je spieren, en dat veroorzaakt kortsluiting. Je brein voelt dat je spieren dan allemaal loslaten en krijgt daardoor het idee dat je aan het vallen bent. Het nog wakkere deel van je brein zorgt dan voor een reflex in je spieren om je ‘overeind’ te houden. Hierdoor ervaar je een schok en schrik je weleens wakker van deze sensatie.
Vaak last van een schok tijdens het slapen?
Zorgen maken hoef je dus niet, maar als je veel last ondervindt van deze schokken, kan je wel het een en ander doen om ze te verminderen. Er zijn namelijk verschillende factoren die het krijgen van zo’n schok kunnen uitlokken. Eén daarvan is een hyperalert brein. Wanneer je angst of stress ervaart, is je brein extra alert en kan je je voorstellen dat zo’n schok eerder voorkomt. Ook wanneer je stimulerende middelen inneemt voor het slapen gaan (denk aan cafeïne en nicotine), vergroot dat de kans op stuiptrekkingen. Als laatste kan intensieve beweging voor het slapengaan stimuleren dat je brein en lichaam niet tegelijkertijd in slaap vallen, waardoor je de kans op een hypnagogische schok vergroot.
Meer lezen van Alies?
Slaapexpert legt uit: deze invloed heeft uitslapen in het weekend op je ritme
Waarom je ook als je goed geslapen hebt vaak zo moe wakker wordt
Kun je te moe zijn om te slapen? Een slaapexpert legt uit
Dit is waarom je niet lekker slaapt in een vreemd bed
Uitgerust, productief en energiek je dag door? Psycholoog en slaapexpert Alies Coster schrijft voor Margriet en is eigenaar van Sucsleep. Ze helpt anderen aan een fijne nachtrust, door middel van workshops en online trainingen. Via haar Instagrampagina inspireert zij je over slaap, rust en je mindset hierin. Plan een gratis kennismakingsgesprek in met slaapexpert Alies Coster, om te kijken of coaching iets is dat jou zou helpen.
Tekst | Slaapexpert Alies Coster
Beeld | Getty Images
Foto | Privébeeld Alies Coster
