Ik was negentien en er zouden veel beloftes zijn waaraan ik mij niet zou houden

In verband met een dinertje bij mij thuis stond ik het zilver te poetsen. Dat wil zeggen: ik had mijn bestek, dat al jaren hoognodig gepoetst diende te worden, in een bak gelegd op een metalen plaat waar ik warm water op moest gieten en een volle eetlepel zout op moest strooien. Daarvan zou mijn bestek weer gaan glanzen. Deze nieuwigheid was aangeschaft door mijn man die graag huishoudelijke apparaten en ontwikkelingen voor me bijhoudt en aanschaft, waar ik meestal narrig op reageer. Maar dit merkwaardige plaatje deed inderdaad wonderen. Mijn bestek zag er weer uit zoals het ooit was bedoeld. Terwijl ik probeerde het bestek uit de bak te halen zonder mijn vingers te branden, hoorde ik mijn moeder zeggen: ‘Maar dan moet je me wel beloven dat je het regelmatig poetst.’

Voor onze ‘uitzet’

Mijn moeder is al lang dood, maar haar stem spreekt me nog geregeld toe in mijn hoofd. ‘Ja natuurlijk,’ zei ik, toen ze dat, heel lang geleden, als voorwaarde stelde. Wist ik veel. Ik was negentien en er zouden veel beloftes zijn die ik vanuit ons dorp had meegenomen naar mijn studentenleven in de stad en waaraan ik me niet zou houden. Mijn bevrijding van die beloften woog meestal op tegen het schuldgevoel daarover. Inmiddels ben ik ouder dan mijn moeder toen was en minder goed in het wegduwen van schuldgevoel. Ik besef nu dat mijn moeder, toen mijn zussen en ik nog heel jong waren, al geld opzij legde voor wat ze onze ‘uitzet’ noemde. Daarmee bedoelde ze linnengoed en een cassette met bestek, die ze met ons ging uitzoeken. Wij mochten kiezen en ik koos voor verzilverd. Goede keuze, vond mijn moeder, maar besefte ik wel dat ik dan regelmatig moest poetsen? Leek me geen probleem.

Eerherstel

Mijn moeder fantaseerde hardop over de etentjes die ik later zou geven en hoe mooi mijn bestek zou staan op damasten tafelkleden. Nu pas begrijp ik hoe trots ze was dat ze ons dit bij ons huwelijk kon meegeven. Zelf had ze niets toen ze met mijn vader trouwde, omdat ze al het geld dat ze had verdiend, thuis had afgegeven. In het grote gezin van mijn oma was dat hard nodig. Mijn vader moest alles betalen wat ze als jong echtpaar nodig hadden. Hij vond dat vast geen punt, maar zij wel. En dit was haar trotse eerherstel. Intussen veranderde de wereld en gaf ik nooit diners op damast. Ik werd volwassen in de tijd van verzet tegen tradities, instellingen en status. Mijn moeder poetste af en toe stilletjes mijn bestek, tot ze dat opgaf. Ik zou willen dat ze het kon zien, mijn moeder, hoe na al die jaren mijn zilver glanst.

Over columnist Annette Heffels

Annette Heffels is psycholoog. Ze studeerde pyschologie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht en specialiseerde zich als psychotherapeut. Ze is getrouwd en heeft een zoon, twee dochters, twee kleinkinderen en een pleegkleinkind. Lees hier alle columns van Annette.