‘Arjan laat me geregeld huizen op Funda zien. Maar ik kan me niet voorstellen om weg te gaan uit mijn eigen huis’

Kristel

“Ik weet dat we erover hebben gefantaseerd wat we zouden doen als we met pensioen zouden zijn, maar ik zag dat meer als dromen. Voor Arjan waren het afspraken. Hij wil nu ons huis verkopen en een kleiner huis kopen. Van het geld dat we overhouden wil hij gaan reizen. Hij wil een camper kopen en daarmee lange tochten gaan maken.”

“Ik heb het daar moeilijk mee. Het kan wel zijn dat het huis te groot is voor ons tweeën, maar ik ben eraan gehecht. Het is het ouderlijk huis van de kinderen. Zij komen er graag en de twee kindjes van Kiki hebben hier ook hun kamertje waar ze slapen als wij op ze passen. ‘Het is belachelijk om je huis aan te houden voor kinderen die al lang hun eigen huis hebben,’ zegt Arjan dan. Maar het is niet alleen voor de kinderen dat ik geen afscheid kan nemen van ons huis: het is ook voor ­mezelf. Ik heb veel tijd en werk in dit huis gestopt om het naar mijn zin te maken. Alle spullen die erin staan heb ik zorgvuldig ­uitgezocht. Arjan heeft zich nooit voor de ­inrichting geïnteresseerd. Hij liet dat allemaal aan mij over. Misschien heeft hij daarom minder een band met het huis. Mensen die bij ons binnenkomen, zeggen ­altijd hoe mooi het is en hoe gezellig het voelt.”

Benauwd en beklemmend

“Arjan laat me nu geregeld huizen zien die hij op Funda heeft gevonden en een paar keer zijn we zo’n huis ook gaan bezichtigen. Dat deed ik meer om mijn goede wil te tonen dan dat ik me echt kon voorstellen dat ik weg zou gaan uit mijn huis. Die huizen waren dan ­inderdaad goedkoper en met een minder grote tuin, of helemaal geen tuin, want Arjan voelt het meest voor een appartement. Hij wil dus minder onderhoud. Om het gemakkelijker te maken voor mij, zegt hij, maar ik krijg een benauwd en beklemmend gevoel als ik daar rondloop. Zo’n veel kleinere woonkamer en een keukentje waar nog geen tafel in past... Ik vond het verschrikkelijk. Ik probeerde me voor te ­stellen hoe onze meubels daar zouden staan en wat we weg moesten doen omdat het niet paste. En hoe het moest met kerst of op ­verjaardagen als de kinderen zouden komen.”

“Bovendien hoef ik niet maanden op vakantie. Ik vind het ook heerlijk om thuis te zijn en met mooi weer lekker in de tuin te zitten met een boek. Voor mij is dat comfort veel fijner dan op zo’n vreselijke camping. Kortom: ik wil hier helemaal niet weg, nog lang niet. We zijn toch nog niet zo oud dat we in een appartement moeten gaan wonen?”

Arjan

“Ik ging ervan uit dat dit plannen waren waar we beiden naar uitkeken. Dus ik begrijp niet wat nu ineens het probleem is. In de ­afgelopen jaren heb ik haar geregeld horen klagen over al dat onderhoud aan ons huis en aan de tuin. Het is een oud huis, waar we veel aan hebben moeten doen en waar steeds dingen aan moeten gebeuren. Daar komt bij dat ons inkomen natuurlijk flink minder wordt als ik stop met werken. Bovendien gaan de energieprijzen gigantisch omhoog, zeker in zo’n groot oud huis als dat van ons. Als we daar wat aan willen doen, overal dubbel glas en zonnepanelen, dan zijn we vele duizenden euro’s verder. Dus ik snap niet dat Kristel hier niet wat realistischer over kan denken. Waarschijnlijk omdat ze zich nooit met onze financiën heeft beziggehouden. Zij denkt ­altijd dat we genoeg geld hebben, maar het zal de komende jaren echt minder worden.”

‘Onze tijd zou komen’

“Het is altijd al zo geweest dat voor Kristel de kinderen op de eerste plaats kwamen. Onze vakanties waren vakanties voor de kinderen: aan het strand, of in een vakantiehuis met zwembad en een hoop gezeur als we een dag iets wilden bezichtigen in een stad. We hebben vaak genoeg tegen elkaar gezegd dat onze tijd nog zou komen als de kinderen ouder waren. De oudste twee wilden vanaf hun achttiende niet meer met ons op vakantie, maar Kristel vond nog jarenlang dat wij dan wel thuis bereikbaar moesten zijn als zij op reis waren. Ze vond het niet fijn om dan zelf weg te zijn. Jip, de jongste, is een kind dat extra aandacht nodig heeft, vooral van haar moeder. Dus die wilde Kristel ook niet alleen laten. Tot twee jaar geleden ging Jip nog meestal met ons mee op vakantie. Ik zie nu aankomen dat het feit dat Kristel op de kindjes van mijn oudste dochter past een nieuwe reden wordt om niet weg te kunnen.”

“Ik heb weleens tegen haar gezegd: ‘Het lijkt wel alsof je ertegen opziet om met mij alleen op reis te gaan.’ Dat ontkent ze, maar ze doet ook niet bepaald moeite om de ­plannen die we hadden uit te voeren. Laatst suggereerde ze dat ik ook met de camper weg zou kunnen gaan met vrienden. Ze vindt reizen wel leuk, zei ze, maar ze is ook graag thuis. En het lijkt haar niks om op een camping te staan, maar ze durft ook niet ergens vrij te kamperen. Dus ik zie aankomen dat ik straks in mijn eentje eropuit moet of met een vriend. Maar dat was niet zoals ik het me had voorgesteld. Dat is inderdaad een flinke teleurstelling.”

Therapie

De relatie tussen Kristel en Arjan is al jaren vrij afstandelijk. Ze hebben tot nu toe zelden of nooit ruzie of zelfs maar een meningsverschil gehad, maar ze deelden ook niet zo veel samen. Ze ­hadden beiden hun eigen terrein waarop ze hun eigen beslissingen namen, die ze meer meedeelden dan dat ze erover overlegden. Arjan was verantwoordelijk voor alle financiële zaken, Kristel zorgde naast een parttimebaan voor de kinderen, voor het huishouden, en voor de verbouwing van hun huis. Als je hun communicatiepatroon zou moeten ­beschrijven is dat vooral dat ze zich ­beiden terugtrekken op hun eigen terrein en daarbij onenigheid vermijden. Daardoor heeft Kristel nooit eerder ­gezegd dat ze er niet zo’n behoefte aan heeft om langere vakanties eropuit te trekken met de camper. Ze is liever thuis, vindt het contact met kinderen en kleinkinderen heel belangrijk en ze is niet gewend om met Arjan in discussie te gaan als ze het niet met hem eens is.

Patroon

In deze fase van hun leven werkt dit ­patroon niet meer omdat ze veel meer op elkaars terrein gaan komen. De kinderen zijn uit huis, Arjan gaat bijna met pensioen en Kristel realiseert zich dat er een verzet groeit in haar om te doen wat anderen van haar willen, met name wil ze niet meer doen wat Arjan van haar wil. Ze heeft het gevoel dat ze deze man nauwelijks meer kent, weet eigenlijk ook niet of ze nog wel van hem houdt en ziet ertegen op om zonder de kinderen en niet in haar eigen vertrouwde omgeving met hem samen te zijn. Van dit alles wordt ze zich bewust, als we in de therapie verkennen wat ze voelt, waar haar tegenzin in de plannen van Arjan vandaan komt. Ook bespreek ik met Arjan waarom het voor hem ­belangrijk is om een kleiner huis en meer vrijheid te hebben.

Het is voor Arjan en Kristel moeilijk om te praten over wat ze voelen. Ze hebben dat immers jarenlang vermeden, uit angst voor ruzie of voor afwijzing. Door niet te praten maar zich terug te trekken van elkaar, ieder op hun eigen terrein, waren ze elkaar in de loop van de tijd kwijtgeraakt. Maar ze hadden wel de moed en de motivatie om elkaar opnieuw te leren kennen en te delen wat ze echt wilden.

Behoeftes

De plannen om het huis te verkopen en een camper aan te schaffen, wat Arjan wil, lijken lijnrecht te staan tegenover wat Kristel wil. Achter die plannen liggen echter behoeftes die ze wel delen. Namelijk de behoefte om zich weer net als in het begin van hun relatie, verbonden te voelen met elkaar en te kunnen praten over wat ze wel en niet willen, zonder angst om de ander te verliezen. Door te voelen waar het werkelijk over gaat kunnen ze samen praten en brainstormen over hoe ze hun toekomst willen invullen. Er blijkt veel meer ­mogelijk dan wel of niet het huis verkopen en een camper kopen. Een van die mogelijkheden kiezen ze samen. Ze houden het huis voorlopig aan en huren een camper om te onderzoeken hoe dit bevalt. Daarna zien ze verder.