Dit kun je doen tegen dunner wordend haar

Laten we beginnen bij het begin: hoe komt het dat ons haar steeds dunner wordt? Simpelweg omdat er na de overgang minder nieuwe haartjes worden geproduceerd. We verliezen gemiddeld zo’n 50 tot 120 haren per dag. Normaal gesproken komen daar nieuwe voor in de plaats, dus merk je er weinig van. Maar als er van die 120 haren nog maar 75 terugkomen, is het logisch dat die bos dunner wordt. Het verschilt per persoon hoe snel dat proces verloopt. Maar meer dan de helft van de vrouwen krijgt ermee te maken. “Het is eerder abnormaal als je boven de vijftig nog een volle bos hebt,” aldus arts/onderzoeker dr. Coen Gho van het Hair Science Institute. “Dunner wordend haar wil dan ook niet zeggen dat je kaal aan het worden bent. En is ook echt iets heel anders dan de auto-immuunziekte alopecia areata.”

Lesje haargroei

Haren groeien in haarfollikels of -zakjes. Deze bevinden zich onder de hoofdhuid. We hebben er zo’n 90.000 tot 150.000 van op ons hoofd. Elk haarzakje produceert aanvankelijk meestal twee à drie haren, maar later nog maar één haar. Ook de structuur van het haar wordt dunner. Een haar kent fasen van groeien, rusten en uitvallen. Onder normale omstandigheden neemt deze cyclus zo’n maand (wenkbrauwen) tot wel twaalf jaar (hoofdhaar) in beslag en kan zich gedurende je leven twintig tot vijfentwintig keer herhalen. Daarna sterft het haarzakje af. In principe heb je dus voor minstens honderd jaar haar. Er zijn twee soorten haarverlies: kort- en langdurend. Bij kortdurend haarverlies wordt het haarzakje in de rustfase (ca. drie maanden) aangetast. De bestaande haren vallen uit, maar nieuwe haren blijven wel groeien. Langdurig haar-verlies vindt plaats in de groeifase van het haar, die twee tot zeven jaar duurt. De haargroei wordt hierbij aangetast, waardoor je haar niet alleen uitvalt, maar ook dunner wordt.

Om dunner wordend haar aan te pakken, moet je weten wat de reden ervan is. Leeftijd speelt dus een grote rol, maar ook factoren als erfelijkheid, stress, ziekte (denk bijvoorbeeld aan een traag werkende schildklier), voeding en medicijngebruik. Zo hebben antibiotica, bloedverdunners, cholesterol- en bloeddrukmedicatie, maar ook antidepressiva en natuurlijk chemotherapie invloed op de haargroei. Lees dus altijd goed de bijsluiter als je medicijnen gebruikt. En ga met opvallend veel haarverlies naar de huisarts of dermatoloog, want hoe eerder de oorzaak bekend is, hoe effectiever de aanpak kan zijn.

De rol van hormonen

Oestrogeen is een van de twee vrouwelijke hormonen die haargroei stimuleren en ervoor zorgen dat onze huid en haren in goede conditie blijven. Maar door de overgang produceert het lichaam tot wel tachtig procent minder oestrogeen. En door die daling delen de haarcellen zich minder makkelijk, waardoor er dus minder én minder stérk haar wordt gemaakt. Je haardos wordt langzaam maar zeker dunner en ook de conditie van het haar gaat achteruit. Om dit tegen te gaan kun je bijvoorbeeld hormoonpleisters of een hormoonpreparaat vragen aan de huisarts. Je volle haardos krijg je er niet door terug, maar de haaruitval wordt wel geremd. Ook worden er tijdens en na de overgang kleine hoeveelheden mannelijke hormonen (dihydrotestosteron) aangemaakt, waardoor je lichaam uit balans raakt. Het gaat er daarbij niet om hoeveel van dit mannelijk hormoon je aanmaakt, maar meer hoe gevoelig je ervoor bent. Dit hormoon kan er bij sommige vrouwen voor zorgen dat het haar dunner wordt en de haarzakjes verschrompelen. Op termijn verdwijnen die haarzakjes helemaal en groeien er dus geen nieuwe haren meer bij.

Bedankt, pa

Erfelijke kaalheid (alopecia androgenetica) komt in bepaalde families, maar ook in bepaalde landen (!) meer voor. Als haaruitval voorkomt in je familie is de kans dus groter dat je er zelf ook mee te maken krijgt. Alopecia androgenetica wordt ook wel mannelijke kaalheid genoemd, maar dat betekent niet dat vrouwen er geen last van kunnen krijgen. Zo’n dertig tot veertig procent van de kaalheid bij vrouwen wordt erdoor veroorzaakt. Anders dan mannen krijgen vrouwen geen inhammen of een kaal hoofd, maar meer een zichtbare hoofdhuid en een hoog voorhoofd. Dit is dus géén haarziekte, maar een natuurlijk lichaams-proces dat wordt veroorzaakt door een veranderde hormoonhuishouding.

Dr. Coen Gho is als arts en onderzoeker verbonden aan het Hair Science Institute dat onderzoek doet naar haar, haarstamcellen en haartransplantatie.

Welke rol speelt stress bij haaruitval?

“Een heel grote rol. Stress versnelt namelijk de verouderingsprocessen in ons lichaam. Dus ook die van onze haren. Haaruitval kan voorkomen in of na een periode waarbij je ernstige lichamelijke of psychische stress hebt doorgemaakt. Langdurige stress zorgt ervoor dat er gedurende een langere periode geen nieuwe haren worden aangemaakt. Stress kan ook de groeifase van haren stoppen, waardoor ze sneller in de rust-fase terechtkomen en dan uitvallen. Ik heb eens een eeneiige tweeling gekend: de een was directeur van een groot bedrijf en stond onder constante stress, de ander was boer. De boer heeft z’n volle bos haar nog, de directeur is zo kaal als een biljartbal. Een eeneiige tweeling! Maar denk bij stress bijvoorbeeld ook aan het ondergaan van een operatie of het hebben van een stevige infectie; dat is voor je lichaam ook een vorm van stress. Ga dus altijd even terug in de tijd, zo’n maand of zes. En bedenk of stress de oorzaak kan zijn.”

Waarom is goede voeding zo belangrijk?

“Gebrek aan bepaalde voedingsstoffen is een belangrijke oorzaak van overmatige haaruitval bij vrouwen. Dit wordt vaak over het hoofd gezien of onderschat. Crashdiëten en andere eenzijdige diëten zijn dus echt funest. Ze zijn een aanslag op je lichaam. In die gevallen is haaruitval een symptoom van ondervoeding. Je haar krijgt niet genoeg voedingsstoffen binnen. Haarcellen zijn een van de snelst delende cellen van ons lichaam en daarom hebben deze cellen veel energie en bouwstoffen nodig. Zorg er dus voor dat je voldoende proteïne, ijzer en eiwitten binnenkrijgt uit kip, vis, eieren, noten en bonen. Ook vitamine B is belangrijk. Maar als je gevarieerd eet, krijg je daar voldoende van binnen en hoef je geen extra vitaminepreparaten te slikken.”

Kun je haaruitval voorkomen?

“Voorkomen niet echt, maar je kunt het wel beïnvloeden. Ik zeg tegen iedereen: de truc is een beetje gezond oud worden. Dus bewegen, gezond eten, niet roken en drinken, voldoende rust en ontspanning, lekker naar buiten. Een gezonde levensstijl met een uitgebalanceerd dieet heeft invloed op het hele verouderingsproces van je lichaam en bevordert de groei van gezond en sterk haar van binnenuit.”

Zijn er middelen of medicijnen die werken?

“Er is eigenlijk maar één middel waarvan de werking is bewezen en dat is Minoxidil; een lotion die tegenwoordig ook als pil verkrijgbaar is. Het middel verbetert de haargroei en is effectief bij meerdere vormen van haarverlies. Helaas werkt deze behandeling niet voor iedereen. En als Minoxidil wel werkt, moet je het blijven gebruiken. Zodra je stopt, stopt namelijk ook het effect. Overleg daarom altijd even met je huisarts of apotheker als je interesse hebt in Minoxidil, zodat kan worden uitgezocht of dit geneesmiddel een goede optie voor je is. Verder is er nog een aantal effectieve medicijnen dat een arts kan voorschrijven. Je krijgt je verdwenen haar er niet mee terug, maar verder haarverlies wordt wél voorkomen. Het effectiefste middel tegen haarverlies bij vrouwen is Androcur (cyproteronacetaat), maar desondanks reageert 20 tot 35 procent van de vrouwen er niet op. En zelfs als je er wel op reageert, zal die dikke bos haar van vroeger niet meer helemaal terugkomen. Negeer advertenties van shampoos of andere middeltjes die zouden helpen. Dit is echt onzin. Ga sowieso altijd eerst naar de huisarts met je klachten, om eventuele andere oorzaken van haaruitval uit te sluiten.

Karin (61): “Een paar jaar geleden viel mijn haar ineens uit. Echt behoorlijk. Ik schrok enorm. Het bleek door de medicijnen te komen die ik moest slikken tegen MS. Ik was natuurlijk bang dat mijn haar niet meer zou terugkomen. Ik had sowieso al dun haar, maar toen bijna niets meer. Als ik naar de kapper ging, riep ik al meteen: ‘Er mag niet te veel af, hoor!’ Ik vond het heel spannend of het al dan niet zou terugkomen. Maar na een halfjaartje gebeurde dat gelukkig vanzelf. Daarna heb ik het meteen langer laten groeien. Het is nog niet echt een volle bos, maar ik ben er heel blij me.”

De eerste die haarverlies opmerkt, is meestal de kapper. Maurice Pierôt van Pierôt Coiffures & Beauty Amsterdam en Haarlem adviseert.

Krijg je vaak vrouwen met dunner wordend haar en haaruitval in de salon?

“Zeker, dagelijks. Er zijn veel vrouwen die last hebben van verschillende vormen van alopecia, maar ook vrouwen bij wie het haar dunner wordt als het begint te grijzen. Het haar wordt slapper, futloos en kan mede door hormonale veranderingen dun worden. Stress en veranderd eetgedrag of te snel gewichtsverlies en auto-immuunziektes leiden ook dikwijls tot haaruitval.”

Merk je dat dunner wordend haar nu meer voorkomt dan, zeg, een jaar of tien geleden?

“Absoluut. Vrouwen hebben tegenwoordig denk ik meer last van stress. Maar we zien ook een toename van alopecia areata; algehele kaalheid.”

Schamen vrouwen zich ervoor?

“Helaas wel. Ze doen vaak erg hun best het te maskeren. Met poeders, kleursprays of een haarwerk. Wij adviseren wat je kunt doen om dunner wordend haar te voorkomen, maar ook wat je kunt doen om je haar, als het dunner wordt, er toch zo mooi mogelijk uit te laten zien. We helpen klanten eventueel ook bij het vinden van een mooi haarwerk of extensions. Een vrouw voelt zich nou eenmaal meer vrouw mét haar. Goed zittend haar maakt gelukkig.”

Welk kapsel adviseer je vrouwen die met dit probleem bij je komen?

“Bij zichtbaar dun haar op de hoofdhuid helpt een zijscheiding om het kapsel er voller uit te laten zien. Natuurlijk moet je niet zomaar gaan overkammen, maar neem een goede coupe. Denk aan een moderne bob. Draag je haar vooral niet te kort of in te veel laagjes. Kies een goed geknipte coupe die past bij de vorm van je gezicht, haartype en lifestyle. En zolang je haar uitvalt moet je vooral geen extensions nemen, omdat er dan gewicht aan het haar hangt en dan valt het nog sneller uit. In een later stadium geven extensions juist wel veel mogelijk-heden om je haar op te vullen en te verlengen.”

Annerieke (64): “Ineens zat mijn borstel er vol mee. Ik verloor zó veel haar, dat ik mijn haren niet meer voor de spiegel durfde te borstelen op de sportschool. Bang dat iemand het zou zien. En niet alleen in mijn borstel, overal in huis vind ik haren. Ik baal er echt flink van en maak me er eerlijk gezegd ook wel zorgen over. Mijn haar is toch wel een van mijn pluspunten. Het maakt dat ik me extra vrouwelijk voel. Als mijn haar goed zit, voel ik me gewoon extra mooi. Maar nu draag ik het bijna niet meer los. Het is echt dun. En ook zo sliertig. Daarom draag ik het altijd in een knot of staartje. Ja, ik schaam me ervoor. Ik heb ook het idee dat mensen naar me kijken en ben als de dood dat er nóg meer uitvalt en dat ik straks kaal word. Maar ik praat er met niemand over. Ik kan echt jaloers zijn op vriendinnen die nog wel zo’n mooie, volle coupe hebben. Een tijdje geleden heb ik extensions geprobeerd, maar die vond ik er toch onnatuurlijk uitzien. Ik weet dat haaruitval vaker voorkomt als je ouder wordt, maar mijn zus heeft nergens last van. En zij is maar twee jaar jonger. Hoe kan dat dan?”

Niets om je voor te schamen

Haar dat dunner wordt, haarverlies… We hebben het er liever niet over. Zelfs niet met onze partner of vriendinnen. Bij sommige vrouwen (ook mannen trouwens!) kan het echter tot grote psychische problemen leiden. Het is natuurlijk een zichtbare aandoening die je uiterlijk behoorlijk verandert en dat doet wat met je zelfvertrouwen. Niet zo gek dus dat mensen veel geld uitgeven aan behandelingen die mogelijk helpen of kiezen voor haarstukjes, extensions, haartransplantatie of haarfillers, een redelijk nieuwe en tijdelijke oplossing.

Goed om te weten

• Je bent niet de enige met haarverlies, naar schatting heeft veertig procent van de vrouwen er na de overgang last van.
• Als het probleem acuut optreedt, herstelt het zich meestal ook vanzelf. Haaruitval door ziekte wordt telogeen effluvium (TE) genoemd. Je haar komt dan versneld in de uitvalfase, maar het herstelt zich ook vaak vanzelf weer. Al kunnen hier kunnen wel een paar maanden overheen gaan.
• Ga bij twijfel over de oorzaak van je haarverlies en eventuele behandeling altijd naar een tricholoog (dermataloog gespecialiseerd in hoofhuid en haar) of haarkliniek. Daar is geen verwijzing voor nodig. Maar de kosten worden dan ook niet altijd door de verzekering vergoed. Goed om dat van tevoren even te checken.

Bekende oorzaken van haarverlies

• Overgang
• Erfelijke aanleg
• Extreem afvallen
• Ziekte en/of stress
• Medicijngebruik
• Bloedarmoede

• De Nederlandse Haarstichting geeft voorlichting en staat iedereen met haarproblemen bij door informatie te geven en in contact te brengen met lotgenoten, maar ook met dermatologen, haartransplantatieklinieken, haarwerkbedrijven, geregistreerde kappers, ontharingsklinieken en psychologen. Op hun site vind je uitgebreide informatie over alle mogelijke haarproblemen én oplossingen (haarstichting.nl).
• De Alopecia vereniging is de lotgenotenvereniging voor mensen met alle soorten haarverlies (alopecia-vereniging.nl).