‘Twintig minuten de virtualrealitybril op en ik ben ontspannen’

“De eerste keer dat ik mijn virtualrealitybril opdeed, was zo’n bijzondere ervaring. Ik schoof het apparaat over mijn hoofd en ineens stond ik in een groene weide met allemaal paarden om me heen, die nieuwsgierig op me af kwamen lopen. De zon scheen, de lucht was blauw en ik kon aan alle kanten om me heen kijken. Als je nog nooit virtual reality hebt ervaren klinkt het misschien vreemd, maar het voelde echt alsof ik dáár was. Meteen kwam er een soort rust over me heen. Het was zó’n prettige omgeving, dat ik er graag wilde blijven. Vanaf dat moment ben ik de bril elke dag gaan gebruiken.”

Tussen de puppy’s en kittens

“Het filmpje met de paarden was onderdeel van de speciale app VRelax, bedoeld om ontspanning en afleiding te bieden bij onder andere stress, pijn en burn-out. Met behulp van het programma kun je virtueel allerlei natuurplekken bezoeken. De ene dag was ik in een prachtig bos, de volgende dag op een verlaten strand waar de golven zachtjes over het zand rolden. Maar het fijnst vond ik de filmpjes met dieren. Zo kon ik me tussen zwemmende dolfijnen begeven, of tussen puppy’s of kittens gaan zitten. Heerlijk! Elke dag trok ik me twintig minuten in zo’n plezierige wereld terug. Gewoon op mijn eigen bank, in mijn eigen woonkamer. Daarna voelde ik me kalmer. Toen wist ik: dit gaat me echt helpen om mijn stress en mijn depressieve gevoelens beter te managen.”

Nooit gevoelens delen

“Eigenlijk worstel ik al mijn hele leven met depressiviteit. Terugkijkend denk ik dat ik op mijn 21ste voor het eerst een echte depressie had. Drie jaar daarvoor was mijn moeder overleden. In ons streng katholieke ouderlijke gezin praatten we daar niet over. Laat staan dat we onze gevoelens deelden. Een tijdlang kon ik mijn verdriet en angst onderdrukken. Maar toen ik ging studeren, ging het mis. Van het ene op het andere moment liep mijn geestelijke emmer over en durfde ik niet meer naar college. Ik voelde me verlamd, niet langer opgewassen tegen alle eisen die het leven aan me stelde. Heel beangstigend. Uiteraard had ik op dat moment geen idee wat me overkwam; van een depressie had ik nog nooit gehoord. Zelfs toen ik langdurig thuis zat, sprak ik met niemand over wat er in mijn hoofd omging. Ook niet met vriendinnen. Dat deed je in die tijd gewoon niet; we waren toen veel geslotener dan nu.”

“Na een week of zes verdwenen de donkere wolken rond mijn hoofd langzaam en pakte ik de draad weer op. De jaren daarna bleef ik mentaal echter af en toe wankelen. Ik ontdekte dat het me hielp om in zo’n periode extra naar buiten te gaan en te bewegen. Zo hield ik mezelf op de been.”

Schone schijn

“Een volgende keer dat het echt misging, was op mijn dertigste, na de geboorte van ons derde kind. Een dag na de bevalling waren de zwarte wolken terug. Ik had nergens zin meer in, niets kon me raken. Maar ook toen hield ik de schijn op. Dat had ik als kind geleerd; kwetsbaarheid tonen was uit den boze.”

“Na een wintersportvakantie stortte ik helemaal in. Alles was me te veel. Ik sliep nauwelijks nog en was ontzettend angstig. Bang voor mijn eigen boosheid vooral, die als een orkaan door me heen raasde. Wat als ik daarnaar ga handelen? dacht ik. Welke agressieve gedachten ik ervoer? Dat wil ik liever niet zeggen, maar ze sloegen me volledig uit het lood. De huisarts zag dat het niet meer ging en regelde thuiszorg. Een maand of vier kwam er elke dag iemand om met de kinderen en het huishouden te helpen. Het was zo’n opluchting om de verantwoordelijkheden in elk geval tijdelijk aan haar te kunnen overlaten. Want inmiddels was ik er wel achter gekomen dat dáár de kern van mijn probleem zat: ik voelde me oververantwoordelijk. Daardoor legde ik de lat veel te hoog. Mijn leven draaide om anderen; zelf kwam ik steevast op de laatste plaats. En ik deelde mijn zorgen met niemand. Falen was simpelweg geen optie.”

Intensere klachten

“Gelukkig waren er ook langdurige periodes waarin het prima ging. In mindere tijden ben ik nooit bij de pakken neer gaan zitten. Dat is denk ik mijn redding geweest. Op moeilijke momenten dwong ik mezelf altijd uit bed te komen, naar de supermarkt te gaan, eten te maken. Hoe bang ik ook was. Door het toch te doen, bewees ik aan mezelf dat ik het wél kon, en bouwde ik langzaam mijn zelfvertrouwen weer op. Verder heb ik door de jaren heen professionele hulp en zelfhulp gezocht: van gesprekken voeren met een psycholoog tot het volgen van een cursus mindfulness. Heel leerzaam allemaal, maar het was niet genoeg om de depressies helemaal buiten de deur te houden.”

Hopeloos

“De moeilijkste periode kwam met de overgang. In de basis waren mijn depressieve klachten dezelfde als de keren ervoor, alleen dan nog intenser. Ik kon en wilde niets meer en sleepte mezelf door de dag. Verder was ik heel bang dat ik de controle zou verliezen en gek zou worden. Dat is een afschuwelijk gevoel. Nu ik eraan terugdenk, word ik er emotioneel van. Als je in zo’n diep dal zit, kun je je niet voorstellen dat je daar ooit nog uit komt. In die tijd was het soms echt moeilijk om door te gaan, zo hopeloos voelde de situatie. En toch werd ik uiteindelijk weer beter. Daarom vind ik het belangrijk om mijn verhaal met de wereld te delen. Tegen alle mensen die zelf in zo’n zwart gat zitten, zeg ik: het is niet zo uitzichtloos als je denkt. Er zijn écht manieren om anders om te leren gaan met stress en angst, en het leven op die manier leefbaarder te maken. Ook op latere leeftijd.”

Uit het dal

“Toen ik afgelopen juli de VRelax-bril kreeg, had ik net weer een depressieve periode achter de rug. Omdat mijn man collecteert voor de Hersenstichting, werden we uitgenodigd voor een wetenschapsdag van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Daar kregen we allerlei lezingen over mentale gezondheid. Een onderzoeker vertelde over VRelax en hoe virtual reality mensen met bijvoorbeeld een depressie kan helpen. Ik werd zo enthousiast van zijn verhaal, dat ik na afloop op hem ben afgestapt om te vragen of ik aan het onderzoek kon meedoen. Helaas ging dat niet, maar ik mocht de bril met app wel zes weken lenen.”

“Zo kwam het dat ik niet lang daarna thuis met een virtualrealitybril op de bank zat. Op dat moment was ik alweer een aardig eind uit het geestelijke dal, maar ik was nog wel wankel. Dankzij de virtuele filmpjes voelde ik me elke dag kalmer en sterker. Het was precies het zetje dat ik nodig had om helemaal beter te worden. Vandaar dat ik de bril na zes weken niet meer wilde inleveren. Ik heb hem daarom zelf aangeschaft, inclusief de speciale app.”

Fantastisch hulpmiddel

“Inmiddels vormen mijn virtuele uitstapjes een vast rustpunt in mijn dag. Twintig minuten met mijn bril op de bank betekent: een moment helemaal voor mij, iets wat ik mezelf eerder nooit gunde. Ik sla ook nooit over, de bril gaat zelfs mee naar de camping. Het is een fantastisch hulpmiddel om me te helpen ontspannen en dicht bij mezelf te blijven. Dat werkt op allerlei manieren door. Ik voel nu bijvoorbeeld eerder aan wanneer ik over mijn grenzen ga. Bovendien lukt het me steeds beter om ook op andere momenten in mijn hoofd de mooie locaties uit de filmpjes terug te halen. Zo kan ik, ook zonder bril, dat ontspannen gevoel weer oproepen.”

“Deze maand word ik zeventig. Ik geef mijn leven nu een acht, een hoger cijfer dan ooit tevoren. Dat had ik een paar jaar geleden niet durven dromen. Ik ben het levende bewijs dat je nooit te oud bent om te leren en te veranderen. Hopelijk geeft dat andere vrouwen moed. Want als ik het kan, kunnen zij dat ook.”