Ik zeg haar dat iedere moeder weleens het gevoel heeft dat het te veel is. Had ik ook, zeg ik, en dan voel je je schuldig achteraf

“Ik moest hem wel meenemen,” zegt de moeder, “want ik had geen oppas.” Terwijl ze haar zoontje uit jas en muts pelt, probeer ik contact te maken: “Leuk om je weer eens te zien,” zeg ik. “De laatste keer was je nog maar twee jaar, nu ben je volgens mij vier en ga je al naar school.”

Hij kijkt me onbewogen aan, reageert niet. Hij heeft geen zin in mij.

Liefde en aandacht

Terwijl zijn moeder het meegebrachte speelgoed uit haar tas haalt, zegt ze: “Ik doe dit liever niet, mijn zorgen bespreken waar hij bij is. Maar het ging nu niet anders.”

Als alleenstaande, werkende moeder heeft ze niet veel tijd en niet veel mensen om haar zorgen mee te bespreken. Er is veel waar ze mee worstelt. Ze heeft weinig geld en alle prijzen stijgen. Ze is bang voor de armoede die ze kent uit haar jeugd en die ze niet wil voor haar kind. Misschien erger nog is de eenzaamheid. Met de vader van haar zoontje heeft ze geen contact. Hij wilde geen kind, zij besloot het alleen te doen. Hoe dat moest wist ze niet, want zelf had ze geen moeder die haar liefde en aandacht gaf. Ik probeer uit te leggen en voor te doen wat moeders doen.

Te kort lontje

“Het gaat niet goed,” zegt ze. “Ik heb een te kort lontje. Hij luistert niet en ik schreeuw dan tegen hem. Ik heb hem laatst een klap gegeven.” Ik vraag door naar de klap, weet dat ze dit niet wil en bespreek wat ze anders kan doen. En dat iedere moeder weleens het gevoel heeft dat het te veel is. Had ik ook, zeg ik, en dan voel je je vreselijk schuldig achteraf.

Het helpt niet.

“Ik kan het niet,” huilt ze, “ik kan geen goede moeder voor hem zijn.”

Liever boos dan verdrietig

Haar zoontje gooit de auto waarmee hij speelde door de kamer en zegt dat hij naar huis wil. De moeder schrikt door haar tranen heen. “Dat mag niet,” zegt ze en dat hij de auto terug in de speelgoeddoos moet leggen. Het jongetje schreeuwt ‘stomme mama!’, pakt zijn jas, maakt de deur open en verdwijnt de gang op, waarbij hij roept dat mama moet komen.

Nu!!

Ik begrijp zijn missie. Hij heeft de tranen van zijn moeder gezien en schreeuwend haalt hij haar weg uit haar verdriet. Liever wil hij dat ze boos is op hem dan dat ze verdriet heeft. Als ze opstaat en zegt dat ze nu beter kunnen gaan, komt hij terug en laat haar helpen met zijn jas, terwijl hij woedend naar mij kijkt. Hij wil haar meenemen, weg van mij. Op weg naar de voordeur pakt hij haar hand.

Ik stuur later een mail om uit te leggen dat haar kleine ridder geen andere oplossing kon bedenken voor haar tranen dan de aanval.

Die auto vloog uit liefde voor haar door de kamer.

Over columnist Annette Heffels

Annette Heffels is psycholoog. Ze studeerde pyschologie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht en specialiseerde zich als psychotherapeut. Ze is getrouwd en heeft een zoon, twee dochters en een kleinkind. Lees hier alle columns van Annette.