‘David wil me helemaal niet terugnemen, want hij woont allang samen met zijn nieuwe vriendin. Ook al ontkent hij dat’

Nathalie

“Ik heb Miriam gevraagd of het goed was dat ik een keer met haar meeging naar de therapie. Ik wilde dat graag, omdat ik me zorgen maak over haar. Het gaat helemaal niet goed en ik vraag me af of ze daar in de gesprekken wel helemaal eerlijk over is. ­Miriam kan goed verbergen hoe het echt met haar gaat. Maar ik ken haar al lang, van toen we nog op de middelbare school zaten, dus ik kijk daar doorheen. ­Misschien ben ik ook wel de enige aan wie ze laat zien hoe ze zich echt voelt. Ze komt dagenlang haar bed niet uit en heeft al een paar keer gezegd dat het leven voor haar niet meer hoeft op deze manier.”

“Dat David, haar ex-man, uiteindelijk besloten heeft om bij haar weg te gaan zag ik al heel lang aankomen. Ik ben geen psycholoog, maar de manier waarop hij omging met ­Miriam was niet oké. Hij ging volledig zijn eigen gang, had regelmatig iets onduidelijks met andere vrouwen en gedroeg zich tegenover haar kleinerend en vernederend. Miriam was al jaren ongelukkig in dat huwelijk, maar zij zou nooit het besluit genomen hebben om te scheiden. Ze noemde altijd haar dochter als reden daarvoor. Ze wilde het Emma niet ­aandoen om op te groeien met gescheiden ­ouders. Ze had dat zelf meegemaakt en heeft daaronder geleden. Of het in het belang van Emma is geweest, dat haar ouders bij elkaar zijn gebleven tot zij uit huis ging, vraag ik me af. De manier waarop haar vader met haar moeder omging en vooral het feit dat Miriam dat tolereerde, is niet een voorbeeld dat je je dochter wilt geven van een relatie.”

“Miriam heeft wel geprobeerd de problemen met David weg te houden van Emma, maar dat is haar uiteindelijk niet echt gelukt. Emma heeft altijd een goede band gehouden met David en ­Miriam had het daar moeilijk mee. Hoewel ze wist dat ze niet negatief over David moest praten tegen Emma, kon ze zich vaak niet ­inhouden. Ik denk dat Emma daarom ook wat afstand van haar heeft genomen, wat ­Miriam natuurlijk pijn doet. Ik probeer haar dan uit te leggen dat Emma ook houdt van David en dat ze de band met Emma in ­gevaar brengt door zo negatief te praten over David en over zichzelf.”

“Ik merk dat haar andere vriendinnen haar steeds meer uit de weg gaan. Ik snap dat: mensen willen wel een tijdlang horen hoe verdrietig je bent en dat het niet goed gaat, maar op een bepaald moment is dat genoeg en raak je mensen kwijt.”

Miriam

“Ik zou me heel goed kunnen voorstellen dat Nathalie ook genoeg krijgt van mij, net als ­iedereen. Ik denk dat het voor anderen ook moeilijk te begrijpen is hoe ik me voel: dat ik aan de ene kant boos ben op David, om hoe hij met me is omgegaan. Maar dat ik nóg bozer ben op mezelf, omdat iedereen kennelijk zag dat hij mij bedroog en me slecht ­behandelde, terwijl ik dat allemaal verdroeg uit angst om alleen te zijn. Wat helemaal ­onbegrijpelijk is voor jullie, is dat ik hem toch ook nog mis en dat ik hem onmiddellijk terug zou nemen als hij dat zou willen. Dat wil hij natuurlijk helemaal niet, want hij woont al lang samen met zijn nieuwe vriendin, ook al ontkent hij dat. Maar als ik langs zijn huis rijd zie ik haar auto daar altijd staan. Volgens Emma is ze heel aardig en is David anders nu hij met haar is. Met andere woorden: het heeft allemaal aan mij gelegen.”

“Dus iedereen gaat gewoon door met zijn leven. Mijn vriendinnen hebben allemaal leuke relaties. Mijn man heeft een vriendin die het goed kan vinden met mijn dochter. En ik zal waarschijnlijk de rest van mijn leven alleen blijven. Als ik eerder de moed had gehad om op te stappen in plaats van alles maar te accepteren, dan had ik misschien nog een kans gehad op een nieuwe relatie. Die kans is er nu niet meer. Wie wil nog iets beginnen met een gescheiden vrouw van bijna zestig? Iedereen zegt tegen mij dat ik op een datingsite moet gaan, maar de mannen die ik daar tref zijn echt verschrikkelijk. Ik word daar alleen maar ongelukkiger van.”

“Er is een man geweest met wie ik wel wat e-mails heb uitgewisseld en daarna een paar telefoontjes. Het leek voor het eerst wel wat te klikken, maar toen merkte ik dat hij zijn profiel nog op die site had staan en ook nog dates had met andere vrouwen.”

“Ik moet ervan uitgaan dat dit mijn leven is. Door de week werken en de weekends grotendeels alleen doorbrengen tenzij ik iets kan afspreken met een vriendin. Maar die hebben allemaal hun eigen man en gezin en zitten echt niet op mij te wachten. Snap ik trouwens ook wel, want ik ben niet bepaald leuk gezelschap. Maar in die weekends, als ik ­alleen ben, raak ik zo in paniek. Ik weet dan echt niet wat ik moet doen. Vanwege Emma zal ik mezelf niet iets aandoen, hoewel het misschien voor haar een opluchting zou zijn, als ze zich geen zorgen meer hoeft te maken over mij. Maar ik zie ook niet hoe ik alleen verder moet.”

Therapie

Betrokken, liefdevolle vriendinnen zijn belangrijk als je je leven weer op moet pakken na een scheiding. Je hebt ze nodig om je emoties te kunnen uiten, om je gesteund te voelen en om de eenzaamheid te doorbreken.

Voor partners die na een lang huwelijk worden verlaten, is het verwerken daarvan moeilijk. Moeilijker dan wanneer je samen besluit dat de liefde over is en vaak zelfs moeilijker dan het overlijden van de partner. Als je verlaten wordt speelt de afwijzing een belangrijke rol en van daaruit gevoelens van schaamte, schuld, boosheid, angst, eenzaamheid en jaloezie (als een andere partner jouw plaats heeft ingenomen). Daarnaast zijn veel partners, vooral vrouwen, na een scheiding ook in financieel opzicht slechter af dan toen ze nog getrouwd waren. De paniek die Miriam overvalt, is dan ook volkomen begrijpelijk. Maar het gevoel van machteloosheid dat haar dochter en haar vriendinnen overvalt, als ze telkens opnieuw Miriams verdriet moeten aanhoren begrijp ik ook. Als ik eerlijk ben, bekruipt mij dat gevoel ook, als ik de afspraak met Miriam in mijn agenda zie staan. Wat het contact moeilijk maakt, is dat ze enerzijds een wanhopig beroep op je doet waardoor je haar graag zou willen helpen, maar anderzijds elke poging daartoe en elk advies afwijst. Ze kan niet ingaan op een uitnodiging van Nathalie, want die heeft haar eigen gezin en dus is zij ‘te veel.’ Het ­gevoel ‘te veel’ te zijn, heeft ze bij al haar gelukkig getrouwde vriendinnen en bij haar dochter. Maar ze wil ook geen contact met andere alleenstaande vrouwen, want daar wil ze niet bij horen. Een ­cursus of feestje vermijdt ze, want ze voelt zich tussen andere mensen nog eenzamer dan wanneer ze alleen is. ­Antidepressiva helpen niet. Ze voelt zich, vanwege de bijwerkingen, nog ­ellendiger.

Wat het verwerkingsproces voor Miriam extra moeilijk maakt is dat ze als kind de scheiding van haar ouders heeft ervaren als een verlating. Haar vader liet haar in de steek en haar troosteloze, wanhopige moeder kon haar niet opvangen. Uit angst voor verlating door David heeft ze zich extreem aangepast en weggecijferd waarna ze toch werd verlaten.

Na veel begrip in de eerste gesprekken is onze band nu sterk genoeg om haar voorzichtig te confronteren met het ­effect dat haar gedrag heeft op haar vriendinnen, op haar dochter en op mij. Ik beschrijf hoe machteloos het mensen maakt, die om haar geven en hoe dit uiteindelijk leidt tot meer verlies. Ik begrijp haar verdriet, maar ze kan niet alleen maar wachten tot dat over is. Het is ­belangrijk dat ze dingen gaat doen, waar ze nu tegenop ziet, maar die haar voorheen goed deden. Ze is David kwijt, maar ze heeft een dochter die ze heeft opgevoed tot een leuke vrouw, ze heeft vriendinnen die van haar houden en ze heeft talenten waarom ze op haar werk en in haar sociale contacten wordt ­gewaardeerd. Er is naast verdriet nog veel waardevols in haar leven en daar wil ik met haar naar kijken.

Podcastaflevering over daten

In de eerste aflevering van de podcastserie Met kaarten op tafel bij Margriet spreekt Tanja Jess met Angela Groothuizen en Jetty Mathurin over daten na je vijftigste.

Je kunt de aflevering hier beluisteren: