Leoni Jansen: ‘Ik vind dat vrouwen niet bescheiden mogen zijn, dus ben ik dat ook niet’

Leoni in het kort

Halverwege het interview springt ze op en loopt ze naar de verrekijker die in de woonkamer staat. “Kijk, daar zit-ie.” Een buizerd landt achter in haar tuin op een hek. “Kijk dan zelf even, wat een prachtige vogel!” In haar boerderij in de Noord-Hollandse polder staat de verrekijker, model outdoor met imposante lens, voor het raam, zodat ze er elk moment van de dag door kan kijken. Tien jaar geleden is ze hier komen wonen, want ze wilde de stad uit en de natuur in. De rust die hier is, vindt ze heerlijk. Helemaal nu alle voorstellingen weer doorgaan. “Het zijn de naweeën van corona: nieuwe, oude en herpakte voorstellingen zijn als een harmonica in elkaar geschoven. Het loopt dus allemaal een beetje door elkaar.”

Ze heeft net haar voorstelling Leoni Jansen in concert, met liveband, afgerond. Nu speelt ze Leoni solo, een intiem concert waarin ze gitaar speelt, liedjes zingt en columns voorleest. En ze gaat op tournee met Carel Kraayenhof. “Onze voorstelling Melancholie in de polder is ook een coronadingetje. Toen tijdens corona alle voorstellingen wegvielen, zaten we onthand thuis. Ik belde hem op om te vragen of hij bij mij in de tuin wilde komen spelen. En dat zijn we toen gaan doen. Hij aan de ene kant van het grasveld met zijn bandoneon, ik met mijn bodhran, een Ierse lijsttrommel, aan de andere kant. We houden allebei van Ierse en Schotse muziek, maar ook van Randy Newman en Sting. Wat we toen in de tuin deden, doen we nu in het theater. Heeft corona toch nog iets moois opgeleverd.”

Wat is je gemoedstoestand na twee jaar niks kunnen doen?

“Door die ellendige corona had ik verheug-armoede. Mijn werk stopte, twee tournees werden gecanceld. Ik had niks meer om naar uit te kijken, vreselijk. Daarom heb ik toen ook ‘ja’ gezegd tegen The voice senior. Ik was zo blij om íéts te kunnen doen. Nu alles weer kan, is mijn gemoedstoestand heel goed. Corona heeft mij er niet onder gekregen, hoor. Het scheelt dat ik de eigenschap heb om alles van de vrolijke, positieve kant te bekijken. En dat is niet iets wat ik heb vergaard, maar wat ik heb meegekregen.”

Je hebt geboren met een positieve inslag?

“Ik ben gelukkig geboren, ik heb veel stofjes in mij die mijn geluk bevorderen. Ik ben ervan overtuigd dat het een neurofysiologische oorsprong heeft dat ik misschien iets meer dan een ander gelukstofjes heb meegekregen. Zelfs toen er zeven jaar geleden zo veel verdriet was om de dood van mijn man Onno, kan ik niet zeggen dat ik diepongelukkig was. Er waren momenten dat ik niet wist wat ik moest doen, maar verdriet dragen is anders dan ongelukkig zijn. Ik was gek van verdriet, maar ik was niet ongelukkig, of depressief. Geluk en verdriet bestonden naast elkaar.”

Jullie woonden samen in deze boerderij, maar dat heeft maar kort geduurd.

“Onno en ik waren getrouwd, maar woonden niet samen. Die moderne latrelatie is zo gegroeid. Van de vierentwintig jaar dat we samen waren, hebben we er tweeëntwintig niet samengewoond. Deze constructie werkte voor ons, ook omdat ik kinderen had uit een eerdere relatie die nog thuis woonden. Nadat de kinderen de deur uit waren, zijn we gaan nadenken: wat nu? Onno had deze boerderij gezien en op een avond na een optreden ben ik erlangs gereden. Ik stond hier op het bruggetje voor het huis en dacht: good vibes. Twee jaar nadat we hier kwamen wonen werd hij ziek, hij had darmkanker, een halfjaar later overleed hij. Ik ben heel blij dat we hier nog hebben samengewoond. Toen we de sleutel kregen, ging ik op tournee in Zuid-Afrika. Onno heeft de hele boel hier verbouwd en geschilderd. Zijn energie hangt nog heel erg hier. Het is mooi om hem zo dichtbij te voelen.”

Jullie werkten samen, dat viel ook weg.

“Onno was mijn pianist. We hebben veel samengewerkt, maar gelukkig ook dingen alleen gedaan. Vijf weken na zijn dood ben ik weer gaan spelen. Ik wilde het graag en het was nodig. De boel moet hier toch gewoon worden betaald. Het was fijn om weer te werken, om weer even met iets anders bezig te zijn. En natuurlijk was het ook moeilijk. Dat bijvoorbeeld iemand anders achter de piano zou plaatsnemen, vond ik te moeilijk, dus heb ik een bassist gevraagd. Wat voor mij persoonlijk heel belangrijk is geweest, is dat Onno en ik ieder ons eigen leven hadden. Dat kan ik iedereen aanraden: een eigen leven hebben naast dat wat je samen hebt. Ik heb vaak gehoord dat mensen, nadat ze hun partner waren verloren, opnieuw moesten gaan uitvinden wie ze waren. Dat hoefde ik niet, ik wist al wie ik was.”

Je werd drie jaar later verliefd op Jeroen, vond je dat moeilijk?

“Het was niet zozeer moeilijk, eerder raar. Jeroen ken ik al heel lang. Hij kent Onno en ik ken Jeroens overleden vrouw. We zochten troost bij elkaar, konden ons verdriet delen, maar vonden het ook leuk om samen dingen doen. Dat we verliefd werden, hadden we helemaal niet verwacht. We riepen heel hard tegen elkaar dat we niet toe waren aan een relatie, en dat we gewoon vrienden waren. Maar we hadden het toch wel heel leuk samen voor mensen die riepen dat ze niet verliefd waren. Het was raar om te rouwen en verliefd te worden, maar het kan dus wel. Soms loopt het naast elkaar, soms overlapt het.”

“Onno en Jeroen zijn twee verschillende mannen. Nu durf ik ze te vergelijken, maar toen Jeroen en ik net samen waren, vond ik dat lastiger. Voor hem was dat ook zo, het voelde voor ons toch een beetje alsof we onze partners afvielen. Met Onno was ik totaal muzikaal verweven, dat heb ik met Jeroen minder. Maar Jeroen is weer iemand die heel ondernemend is en altijd voor iets in is. In de zomer gooi ik altijd mijn tuin open voor vrienden voor het jaarlijkse Jansen Kampeerweekend. Dan is Jeroen helemaal in zijn element. Die gaat koken, ’s avonds een vuur maken en is de hele dag de boel aan het entertainen. En dan zit ik gelukkig te wezen en ben ik diep dankbaar dat het allemaal kan.”

Ben je iemand die het leven uitstippelt of kijk je wat op je pad komt?

“Dat laatste. Het was voor mijn werk waarschijnlijk wel beter geweest als ik het iets bewuster had uitgestippeld. Maar door het leven op je af te laten komen, sluit je ook niks uit. Ik heb veel verschillende dingen gedaan, en dat doe ik nog steeds. Ik zing, maak muziek, schrijf, maar coach ook jonge mensen, geef trainingen in het bedrijfsleven en organiseer bezinningsweekenden. Dan ga ik met een groep naar de Eiffel in Duitsland, in een prachtig huis, en gaan we bezinnen en zingen. Ik ben een generalist, ik ben niet in één ding heel erg goed, maar ik ben in veel dingen een beetje goed.”

Is er voor jou nog verschil tussen op het podium staan en voor een groep staan?

“Daarin zit wel verschil, maar ik vind het moeilijk om te duiden wat dat precies is. Ik voel me comfortabel als ik in een glitterjurk op het podium sta met een band achter me, maar ook als ik alleen met mijn gitaar ben of iemand regisseer of coach. Ik ben geen grote ster die in haar eentje tachtig keer de grote zalen van theaters vol krijgt.”

Onderschat je daarmee jezelf niet?

“Ik onderschat mijn kwaliteiten niet, maar kijk wel naar de realiteit. Ik vind sowieso dat vrouwen niet bescheiden mogen zijn, dus dat ben ik ook niet. Maar ik weet inmiddels wel waar ik sta. In Leoni Jansen in concert zing ik een nummer dat gaat over: niet nog hoger, niet nog beter, niet nog verder. Ik omarm het onbeschreven onbekende. Het gaat niet om streven naar nog meer en nog groter, maar doen waar je blij van wordt. Van de week had ik nog een collega huilend aan de telefoon: ‘Er zit niemand op mij te wachten.’ ‘Hoezo niet?’ roep ik dan. En dan gaan we elkaar oppeppen. Dus terug naar de oorsprong: waarom doen we het? Omdat we van muziek houden. Ik wil iets wat mij inspireert teruggeven. Zo simpel, en daarmee tegelijkertijd zo mooi, is het eigenlijk.”

Kom je uit een muzikaal gezin?

“Nee. Ik ben dit vak ook tegen de klippen op gaan doen. Mijn vader was inspecteur bij Duyvis borrelnootjes, mijn moeder was thuis bij de kinderen, zoals dat in die tijd ging. Ze moest stoppen met werken toen ze met mijn vader trouwde. Ze had na de oorlog in een musical gespeeld en dat vond ze geweldig. Mijn moeder en haar zussen zongen allemaal goed. Als ze afwasten, zongen ze meerstemmig en stonden mensen buiten bij het raam te luisteren. Mijn vader wilde dat ik wis- en natuurkundelerares zou worden. Ik was heel goed in wiskunde, echt een bètameisje. Ik had me al ingeschreven op de universiteit, maar werd toen aangenomen op de Kleinkunstacademie en ja, dat wilde ik toch nog veel liever.”

Wat betekent muziek voor je?

“Ik heb van jongs af aan gezongen. Ik zong thuis tussen de schuifdeuren fonetisch Non, je ne regrette rien van Edith Piaf. Ik was vier en had geen idee wat ik zong, maar vond het leuk om te doen. Muziek is voor mij iets wezenlijks, iets wat in mijn kern zit, wat mijn bestaan duidt. Door muziek word ik geraakt, als zangeres kan ik mensen raken. Ik word gelukkig van muziek en daarom is muziek maken voor mij geluk doorgeven. Mooi, toch?”

Leoni’s favorieten

Podcastaflevering weduwe worden

In de podcastserie Kaarten op tafel bij Margriet praat Tanja Jess in aflevering 3 met Leoni en Karina Schaapman over weduwe worden. Je kunt de aflevering hier beluisteren.