Karin Bloemen: ‘Ik laat nu zwakte en kwetsbaarheid net zo toe als kracht’

Urenlang poseren voor Margriet in de studio in Wormerveer en daarna nog eventjes tweeënhalf uur de auto in om ’s avonds te spelen in het Groningse Stadskanaal. Karin Bloemen doet het met de energie van een twintigjarige. Ze gaat dit jaar met maar liefst vijf voorstellingen de bühne op. Allereerst haar jubileumshow Karin Bloemen & Metropole Orkest: 40 jaar de allermooiste liedjes. Maar ook Souvenirs, de show die in maart 2020 door corona werd afgekapt, een solo die ze maakte tijdens de covidperiode om kleinere zalen te bedienen én Waar waren we gebleven? met Cor Bakker. Daarnaast staat Karin met manlief Marnix Busstra en zijn Old School Band op het podium met Billie, Aretha, Norah, Amy… Karin, een ode aan de legendarische zangeressen. En schreef ze ook nog even haar jubileumboek Met vlag en wimpers, dat half februari verschijnt. “Ik zei laatst tegen mijn man: ‘Dit jubileumseizoen sym­boliseert eigenlijk exact mijn carrière,’ want ik heb altijd alles door elkaar heen gedaan: film, radio, televisie, musicals, cabaret, soloshows én toneel.”

De meeste mensen denken na hun zestigste: lekker, even iets meer rust…

“Ik dacht dat ook, en toen kwam corona. Ik had keurig gespaard voor mijn pensioen, maar na die periode van totale financiële onzekerheid was alles op. Mijn inkomsten waren nul, terwijl ik wel mijn vaste lasten, kosten en twee studerende dochters heb. Ik ben nog steeds een belastingschuld aan het terugbetalen, die ik in die tijd opbouwde. Het is wel zwaar, ik werk momenteel zeven dagen in de week en weet niet eens wat weekend is. Maar ik heb zo’n prachtig vak: ik kan creëren, mensen aan het lachen maken en betoveren. Al die dingen lukken me nog steeds goed, dus waarom zou ik het niet doen?”

Wat is voor jou het hoogtepunt uit veertig jaar carrière?

“Ik vond het heel bijzonder om met de millenniumwisseling voor tachtigduizend man op te treden op De Dam. Iedereen was doodzenuwachtig, want stel je voor: die millenniumbug. En ik stond daar met een jurk met allemaal lampjes, die was aangesloten op het lichtnet. Ik kon geen stap verkeerd zetten, want dan trok ik de stekker eruit. Maar het was zo gaaf! Een ander hoogtepunt was het liedje Apartheid es ien skone zaak van Jeroen van Merwijk zingen voor Nelson Mandela. Hij was de hoofdgast van een Vara-show waarin mensen hem eerden, en ik trad op via een satellietverbinding, want ik moest een voorstelling spelen. Ik had een monitor voor me, waarop ik Nelson Mandela eerst een beetje bedenkelijk zag kijken. Wie was die grote, witte, blonde vrouw in een gouden glitterjurk? Maar godzijdank snapte hij het en hij heeft me na afloop nog een prachtige bedankbrief geschreven.”

Over je heftigste dieptepunten in je leven schreef je het aangrijpende boek Mijn ware verhaal. Ben je blij met wat je hiermee hebt bereikt?

“Ik ben blij dat het gespreksstof en inzichtelijkheid heeft opgeleverd. Het is zo belangrijk dat slachtoffers – of overlevers, zoals ik ze noem – van misbruik of mishandeling weten dat het niet hun schuld is en dat ze zich niet hoeven te schamen. Schaamte hoort bij de dader, die moet zich doodschamen, niet jij. Ik ken het gevoel dat mensen die misbruik hebben meegemaakt er niet over durven te praten maar al te goed. ‘Gadverdamme, houd je mond.’ ‘Zwijg, je brengt de familie tot schande.’ Nee, dat doe ik niet, dat was opa, mijn oom, mijn vader, mijn broer. Ik heb me nu ook verbonden aan de commissie van Mariëtte Hamer (de Nederlandse regeringscommissaris grensoverschrijdend gedrag, red.) om te zorgen dat die schaamte en het schuldgevoel uit de hoofden van mensen verdwijnen. Praten is de enige manier. Doe je dat niet, dan bescherm je de dader. Praat je wel, dan kom je eindelijk toe aan het beschermen van jezelf.”

Wat hoop je te bereiken?

“We moeten elkaar helpen om misbruik uit te bannen. Ik neem het de mensen kwalijk die zeggen: ‘Het bestaat niet, want ik ken het niet.’ Ik vind dat we met die commissie moeten kijken naar het signaleren en het verplicht stellen van het melden. De strafmaat moet omhoog en er moeten campagnes komen die benoemen waar de schuld en schaamte daadwerkelijk liggen. De dader moet continu worden gewezen op zijn lafheid. Welke man doet dit zijn eigen kinderen aan? Je vernielt het leven van degene die het dichtst bij je staat, iemand die juist rekent op veiligheid. Ik voel dat ik hierin een taak heb, I’m a girl on a mission.”

Knap hoe je zoiets heftigs omzet in iets positiefs.

“Het goede van zo’n nare jeugd te hebben gehad, is dat je je realiseert: zo erg wordt het nooit meer; alles wat ik nu meemaak, is leuker dan toen. Mijn verleden speelt altijd mee in het heden. Ik heb nog steeds momenten dat ik denk: in godsnaam, waarom? En er zijn zo veel consequenties van mijn jeugd, die tot de dag van vandaag doorsijpelen. Je verwerkt het nooit in de zin van: nu is het klaar, want het is er altijd. Maar ik heb wel steeds gedacht: wat kan ik zelf met mijn leven doen? Toen de coronapandemie voorbijkwam en iedereen bang werd gemaakt, was mijn reactie: ik heb het ergste al gehad, ik ga hier niet in mee. Ik ben zelf gaan zoeken naar informatie en dat hielp mij om de angst los te laten. En ik had heel erg de behoefte om te helpen als artiest. Wij zijn er om mensen te verlichten, ze uit hun angst en zorgen te halen met prachtige muziek en grappige teksten. Ik voelde de noodzaak van mijn beroep nog tienduizend keer meer dan daarvoor.”

Je viel 25 kilo af voor je knieoperatie. Een bewuste keuze om gezonder ouder te worden?

“Eigenlijk ging alles hand in hand. Ik kreeg twee nieuwe knieën, want ik kon er echt niet meer op verder lopen. Door die operatie kwam ik ineens heel dicht bij mijn trauma. Ik was totaal afhankelijk, kon niet meer vluchten en dat was het moment dat ik me realiseerde: ik ben nu 58 en mijn verdriet, pijn, angst en dat vluchten zitten er nog steeds. Door mijn boek te schrijven kon ik het loslaten en daarmee liet ik ook automatisch mijn kilo’s los. Voorheen zei ik weleens voor de grap tegen mensen: ‘Ik heb een dikke huid, je kunt er tegenaan duwen, maar je komt er niet doorheen.’ Eigenlijk was dat pure bescherming. En het had ook te maken met niet aantrekkelijk willen zijn voor de buitenwereld, want stel je voor dat ik zou worden geobjectiveerd. Nu kon ik eindelijk die bescherming loslaten, ik had ’m niet meer nodig. Natuurlijk heeft het Alizonne-dieet me ook geholpen, maar het koste me weinig moeite om het vol te houden, omdat het ineens geen issue meer was.”

Merk je dat je je nu echt beter voelt?

“Ja, ik kan opeens weer tennissen, fietsen, lange wandelingen maken, bergbeklimmen. Ik ben fysiek actiever en daardoor ook gezonder. Dat was ook hard nodig, want ik wil heel graag nog de oma worden van de kleinkinderen van mijn twee dochters. Ik ben natuurlijk al oma van het kind van mijn zoon en verheug me heel erg op de tweede die in maart wordt geboren.”

Hoe slaag je erin om altijd sterk te blijven of is dat iets wat misschien helemaal niet hoeft?

“Ik heb ontdekt dat het leven om balans draait. Kracht bestaat niet zonder zwakte, geluk niet zonder ongeluk en zwart niet zonder wit. Als je alleen maar sterk bent en daarin groeit, dan groeit je zwakte gewoon mee. Je moet nooit denken: ik ben zo sterk, ik kan het allemaal aan, want dan breek je op een dag zó erg, dat alles stukgaat. Ik laat nu zwakte en kwetsbaarheid net zo toe als kracht. Ik geloof in het goede van de mens – dat heb ik de afgelopen 62 jaar echt moeten leren – maar houd ook enorm rekening met het slechte. De balans tussen vertrouwen en wantrouwen moet voor mij gelijk zijn; nooit iemand volledig vertrouwen. Als je jezelf toestaat om zo te kijken, kom je er ineens achter dat je veel beter beschermd bent.”

Heb je dat moeten leren: jezelf niet verstoppen achter je sterke persoonlijkheid?

“Ja, ik dacht altijd: als ik sterk ben, dan red ik het wel. Terwijl je dan juist heel kwetsbaar wordt. Maar om hulp vragen wilde ik nooit. Ook was ik het gewend om altijd alleen maar te geven; ontvangen kon ik echt niet. Totdat mijn vriendin Adelheid Roosen zei: ‘Je kunt iemand anders het plezier van het geven niet zomaar ontnemen, Karin. Je weet zelf hoe fijn het is, anderen vinden dat ook, dus leer ontvangen.’ En ze had natuurlijk gelijk. Applaus na afloop van een voorstelling vond ik ook altijd ongemakkelijk. Maar Marnix zegt bij elke voorstelling: ‘Ontvang wat ze je geven, dat is hun plezier, laat zien dat je dat respecteert en er blij mee bent.’ Ik moest dat allemaal leren.”

Je maakt tegenwoordig ook tuiniervlogs, hebt ruim 12.000 volgers op je Instagramaccount @karinstuintips én schrijft haakboeken. Hoe doe je dat: jezelf elke keer opnieuw uitvinden?

“Ik zie het niet als mezelf opnieuw uitvinden, maar als trouw blijven aan wat ik waardevol vind. Ik groei mee, net als mijn leeftijdsgenoten, en elke levensfase brengt een nieuw inzicht. Ik ben niet iemand die snel op z’n handen gaat zitten. Mijn hoofd gaat altijd door en als ik iets moois zie, denk ik: daar kunnen we wat mee! Zo zei mijn hovenier Paul Metselaar tijdens covid: ‘Iedereen wil nu aan zijn tuin beginnen, mensen vragen me continu om tips.’ En zo kwam ik op het idee om samen filmpjes te bedenken. Ik zei: ‘Als we het met een beetje humor doen, worden mensen er vrolijk van en krijgen ze ook nog leuke informatie.’ We gaan nu zelfs een boek maken, Tuinieren à la Bloemen, dat in april uitkomt.”

Slaag je er ook weleens in om echt rust te pakken?

“Te weinig, maar dat hoop ik na dit jaar wel anders te doen. Ik zit natuurlijk wel urenlang stil in de auto als ik naar al mijn shows word gebracht. Dan vind ik het heerlijk om te haken. Dat werken met mijn handen, met kleuren en met structuren stimuleert mij heel positief in mijn hersenen; het houdt me wakker en alert. En vervolgens denk ik dan: leuk, laten we een haakboek maken, zo ontstond Haken à la Bloemen. Het is heel grappig, want ik heb van elke hobby mijn vak gemaakt.” Lachend: “Het begint nu wel zorgwekkend te worden, ik weet niet meer wat ik hierna nog moet bedenken...”

Kaarten op tafel bij Margriet over pensioen

In de podcast Kaarten op tafel bij Margriet praat Tanja Jess in aflevering 8 over ‘met pensioen gaan' met Hedy d’Ancona en Eugènie Herlaar. Beluister de aflevering hier.